1. Lý thuyết
Nghị luận là một hình thức hoạt động ngôn ngữ phổ biến trong đời sống và giao tiếp của con người để nêu ý kiến, đánh giá, nhận xét, bàn luận về các hiện tượng, sự vật, vấn đề xã hội, tác phẩm nghệ thuật, hay về ý kiến của người khác. Văn nghị luận phân biệt với các thể loại tự sự, trữ tình chủ yếu ở chỗ nghị luận dùng lí lẽ, dẫn chứng và bằng cách lập luận, nhằm thuyết phục nhận thức của người đọc. Bài văn nghị luận nào cũng có đối tượng hay đề tài nghị luận, các luận điểm, luận cứ và lập luận. Các phương pháp lập luận chính thường gặp là: chứng minh, giải thích.
2. Ví dụ
Một số văn bản nghị luận: Đức tính giản dị của Bác Hồ, Ý nghĩa văn chương, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, Sự giàu đẹp của Tiếng Việt.