1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về tác giả Trần Nhân Tông: (1258 - 1308) là một ông vua yêu nước, anh hùng, nổi tiếng khoan hòa, nhân ái và cũng là một nhà văn hóa, một nhà thơ tiêu biểu của thời Trần.
- Giới thiệu bài thơ “Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra” đã thể hiện được tinh thần yêu nước của Trần Nhân Tông.
2. Thân bài
a. Hai câu thơ đầu: Vẻ đẹp cảnh vật thiên nhiên trong bức tranh quê hương.
- Thời gian: buổi chiều tà, sắp về tối.
- Không gian: trước xóm sau thôn – khung cảnh làng quê Việt Nam.
- Cảnh vật: “bán vô bán hữu” - phong cảnh mờ ảo, vừa như có lại vừa như không có, vừa thực, lại vừa không có thực gợi nên quang cảnh làng quê yên bình đang mờ trong sương khói, cảnh vừa có nét thực vừa có nét ảo.
⇒ Bức tranh thiên nhiên độc đáo, mơ hồ như một bức tranh với những hình ảnh giản dị, quen thuộc.
b. Hai câu còn lại: Sự hòa quyện, đan xen giữa con người và thiên nhiên.
- Cảnh vật hiện lên nơi làng quê trong buổi chiều tà mờ ảo: Hình ảnh về một chú bé mục đồng – trẻ chăn trâu đã gợi lên trong tác giả những kỉ niệm về tuổi thơ của chính mình.
+ Hoạt động:
- Đàn trâu trở về
- Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng
+ Âm thanh: sáo vẳng – tiếng sáo văng vẳng đâu đó nơi chốn làng quê.
⇒ Cảnh vật bình dị, gần gũi, quen thuộc với làng quê Việt Nam qua đó thể hiện nỗi buồn xót xa và nỗi lòng thầm kín của tác giả. Trước khung cảnh làng quê ấy, tác giả như chìm đắm vào cảnh vật, non sông mình, tác giả mở rộng tấm lòng đón nhận vẻ đẹp bình dị, yên bình của cuộc sống.
c. Tâm hồn tác giả
- Gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã.
- Tình cảm đ.ối với quê hương ấm áp, chân thành.
=> Tâm hồn cao quý, thanh khiết của vị minh quân có tâm hồn thi sĩ và luôn gắn bó với quần chúng nhân dân.
3. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:
+ Nội dung: bức tranh làng quê trầm lặng, thanh bình, nên thơ và vè đẹp tâm hồn của tác giả.
+ Nghệ thuật: thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, nhịp thơ êm đềm, ngôn ngữ miêu tả mang màu sắc hội họa…
=> Bài thơ không chỉ thể hiện cho tài năng, sự tinh tế trong cách quan sát của nhà thơ mà còn thể hiện ân tình của tác giả đối với mảnh đất quê hương.
