Câu 1: (trang 83 sgk Ngữ văn 9 tập 1)
- Kết cấu đoạn thơ:
+ 4 câu đầu: Giới thiệu 2 chị em Thúy Kiều
+ 4 câu tiếp: Vẻ đẹp của Thúy Vân
+ 12 câu tiếp: Vẻ đẹp của Thúy Kiều
+ 4 câu cuối: Cuộc sống của hai chị em Thúy Kiều
- Bốn câu đầu giới thiệu chung về hai chị em sau đó mới đi sâu miêu tả vẻ đẹp của từng nhân vật.
- Thúy Vân được giới thiệu trước, có tác dụng làm nổi bật vẻ đẹp của Thúy Kiều bởi vì Kiều là nhân vật trung tâm, quan trọng hơn thì Nguyễn Du giới thiệu sau với số lượng câu nhiều hơn.
Câu 2: (trang 83 sgk Ngữ văn 9 tập 1)
- Những hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân: trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết.
- Vân mang vẻ đẹp phúc hậu, đoan trang, đài các.
- Tính cách của nàng điềm đạm, báo hiệu một cuộc đời bình yên, suôn sẻ.
Câu 3: (trang 83 sgk Ngữ văn 9 tập 1)
- Những hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thúy Kiều: làn thu thủy, nét xuân sơn, hoa, liễu.
- Cũng giống như khi miêu tả vẻ đẹp của Vân, Nguyễn Du đã dùng câu đầu để khái quát về vẻ đẹp của nhân vật, và sử dụng các hình ảnh ước lệ tượng trưng để làm nổi bật nhan sắc của nàng.
- Nhưng nếu Vân được miêu tả từ gương mặt, nét lông mày, nụ cười, lời nói, mái tóc, làn da thì Nguyễn Du lại chỉ đặc tả đôi mắt trong sáng và đôi lông mày thanh tú của Kiều.
- Vẻ đẹp của Kiều là vẻ đẹp sắc sảo, mặn mà, vẻ đẹp của một trang giai nhân tuyệt thế. Vẻ đẹp ấy khiến cho hoa phải ghen, liễu phải hờn => báo hiệu một cuộc đời đầy sóng gió, bất hạnh.
Câu 4: (trang 83 sgk Ngữ văn 9 tập 1)
- Nguyễn Du còn nhấn mạnh vẻ đẹp về tài năng và tâm hồn của Kiều.
- Kiều là một người con gái tài sắc vẹn toàn: nàng giỏi cả cầm – kì – thi – họa, đặc biệt nghề đánh đàn đã trở thành một nghề riêng của chính nàng, vượt lên trên mọi người.
Câu 5: (trang 83 sgk Ngữ văn 9 tập 1)
- Khi miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân, Thúy Kiều, Nguyễn Du đã ngầm dự đoán số phận của hai người:
+ Cuộc đời của Vân sẽ êm đềm, bình yên bởi vẻ đẹp của nàng làm mây thua, tuyết nhường, không có sự căng thẳng, mâu thuẫn.
+ Cuộc đời của Kiều nhiều biến cố, bất hạnh vì vẻ đẹp của nàng làm cho “nghiêng nước, nghiêng thành” thậm chí những cỏ cây vô tri, vô giác như hoa, như liễu phải hờn phải ghen thì đời nàng sẽ khó yên ổn, bình lặng.
Câu 6: (trang 83 sgk Ngữ văn 9 tập 1)
- Kiều và Vân đều là hai người con gái có vẻ đẹp “mười phân vẹn mười” đạt đến sự hoàn hảo nhưng bức chân dung của Thúy Kiều nổi bật hơn vì:
+ Số câu thơ tả Kiều là 12, tả Vân chỉ có 4.
+ Nếu như Vân chỉ được tập trung miêu tả về nhan sắc thì Thúy Kiều được Nguyễn Du miêu tả cả nhan sắc lẫn tài năng.
+ Nguyễn Du tả Vân trước như một nghệ thuật đòn bẩy để làm nổi bật bức chân dung của Kiều.
