I. TÌM HIỂU YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
Đọc văn bản và trả lời câu hỏi (trang 24 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
a. Nhan đề muốn nhấn mạnh: vai trò của cây chuối trong đời sống vật chất và tinh thần của người Việt Nam
b. Ví dụ một số câu văn thuyết minh về cây chuối:
- “Cây chuối rất ưa nước....chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận.”
- “Nào chuối hương, chuối ngự, nào chuối sứ....hương thơm hấp dẫn.”
- “Có buồng chuối trăm quả, cũng có buồng chuối cả nghìn quả.”
- “Chuối xanh nấu với các loại thực phẩm...truyền lại.”
- “Người ta có thể chế biến ra nhiều món ăn....trên mâm ngũ quả.”
c. Những câu văn có yếu tố miêu tả:
- “Đi khắp Việt Nam, nơi đâu ta cũng gặp những cây chuối thân mềm vươn lên như những trụ cột nhẵn bóng, tỏa ra vòm lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.”
- “Chuối xanh có vị chát, để sống cắt lát ăn cặp với thịt lợn luộc chấm tôm chua khiến miếng thịt ngon gấp bội phần, nó cũng là món ăn cặp rất tuyệt vời với các món tái hay món gỏi.”
Tác dụng: làm cho người đọc hình dung rõ ràng đối tượng được miêu tả.
d. Văn bản này có thể bổ sung thuyết minh thêm: phân loại chuối, lá chuối, nõn chuối, gốc chuối có củ và rễ,,..
- Thân cây chuối: có thể thái ghém làm rau sống ăn rất mát, có tác dụng giải nhiệt.
- Lá chuối tươi có thể dùng để gói bánh chưng, bánh nếp, bánh cốm,..
- Lá chuối khô có thể dùng để lót ổ trong mùa đông, gói hàng, gói bánh gai,...
- Bắp chuối: trị bệnh thiếu máu, rối loạn tiêu hóa,...
- Nõn chuối non: có thể ăn sống rất mát.
II. LUYỆN TẬP
Câu 1: (trang 26 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
- Bổ sung yếu tố miêu tả vào các chi tiết thuyết minh:
+ Thân cây chuối có hình dáng thẳng, tròn như một cái cột trụ mọng nước gợi ra cảm giác mát mẻ dễ chịu.
+ Lá chuối tươi xanh rờn, ưỡn cong cong dưới ánh trăng, thỉnh thoảng lại vẫy lên phần phật như mời gọi ai đó trong đêm khuya thanh vắng.
+ Lá chuối khô lót ổ nằm vừa mềm mại, vừa thoang thoảng mùi thơm dân dã, cứ ám ảnh tâm trí của những kẻ than hương.
+ Quả chuối chín vàng vừa bắt mắt, vừa dậy lên một mùi thơm ngọt ngào quyến rũ.
+ Bắp chuối màu phơn phớt hồng, đung đưa trong gió chiều nom giống như một cái búp lửa của thiên nhiên kì diệu.
+ Nõn chuối màu xanh non cuốn tròn như một bức thư còn phong kín đang đợi gió mở ra.
Câu 2: (trang 26 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
Yếu tố miêu tả trong đoạn văn:
“Tách là loại chén uống nước của Tây, nó có tai. Chén của ta không có tai. Khi mời ai uống trà thì bưng hai tay mà mời. Có uống cũng nâng hai tay xoa xoa rồi mới uống.”
Câu 3: (trang 26 SGK Ngữ văn 9, tập 1)
- Những câu văn miêu tả trong văn bản Trò chơi ngày xuân:
+ “Qua sông Hồng...các làn điệu quan họ mượt mà.”
+ “Lân được trang trí...các họa tiết đẹp.”
+ “Múa lân rất sôi động...vui nhộn chạy quanh.”
+ “Kéo co thu hút...ở mỗi người.”
+ “Bàn cờ là sân bãi rộng...kí hiệu quân cờ.”
+ “Hai tướng...được che lọng.”
+ “Với khoảng thời gian...không bị cháy, khê.”
+ “Sau hiệu lệnh...rộn ra đôi bờ sông.”
