Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

Dãy Hoàng Liên Sơn cao đồ sộ, chạy hướng Tây Bắc - Đông Nam đã tạo nên bức chắn địa hình lớn, ngăn cản ảnh hưởng của gió mùa đông bắc tới vùng Tây Bắc nước ta, làm cho Tây Bắc có mùa đông ngắn và đỡ lạnh hơn Đông Bắc.

- Đi từ Bắc vào Nam càng gần xích đạo -> nhận được lượng nhiệt càng lớn => nhiệt độ tăng dần từ Bắc vào Nam

- Vào mùa đông gió mùa đông bắc tràn vào lãnh thổ miền Bắc làm nền nhiệt hạ thấp

=> biên độ nhiệt trong năm lớn. Miền Nam nhiệt độ cao, ổn định quanh năm.

=> Nhận định: “Nhiệt độ trung bình năm tăng dần khi đi từ Nam ra Bắc và biên độ nhiệt trong Nam lớn hơn ngoài Bắc“ là Sai

- Nước ta nằm hoàn toàn trong vùng nội chí tuyến -> quanh năm nhận được lượng nhiệt lớn

-> quy định tính nhiệt đới.

- Biển Đông cung cấp nguồn ẩm dồi dào, mang lại lượng mưa lớn

-> quy định tính ẩm.

- Nước ta cũng chịu ảnh hưởng sâu sắc của các khối khí hoạt động theo mùa + kết hợp địa hình

-> tạo nên sự phân hóa khí hậu sâu sắc theo không gian và thời gian.

=> Như vậy đặc điểm chung của khí hậu nước ta là: khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có sự phân hóa sâu sắc.

Miền Bắc nước ta có vị trí là nơi đầu tiên và trực tiếp đón gió mùa Đông Bắc hoạt động ở nước ta, mặt khác do đặc điểm địa hình vùn núi thấp với các cánh cung lớn có hướng mở rộng về phía Bắc và Đông Bắc => điều này tạo điều kiện cho gió mùa Đông Bắc có thể lấn sâu hơn vào trong đất liền (đem lại mùa đông lạnh, kéo dài nhất cả nước).

Vào nửa sau mùa hạ, gió mùa Tây Nam xuất phát từ áp cao chí tuyến bán cầu Nam hoạt động mạnh. Khi vượt qua vùng biển xích đạo khối khí này trở nên nóng ẩm hơn thường gây mưa lớn cho Nam Bộ và Tây Nguyên. Hoạt động của gió Tây Nam cùng với dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân gây mưa vào tháng IX cho Trung Bộ.

- Gió mùa Đông Bắc tạo nên một mùa đông lạnh ở miền Bắc với nửa sau mùa đông thời tiết lạnh ẩm, có mưa phùn ở vùng ven biển và các đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ.

- Hoạt động của gió mùa Tây Nam cùng dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân chủ yếu gây mưa vào mùa hạ cho cả hai miền Nam, Bắc.

- Mùa bão của miền Bắc vào tháng VII, tháng VIII. Bão thường kèm theo mưa to nên là nguyên nhân gây mưa cho đồng bằng Bắc Bộ.

-> Nguyên nhân chủ yếu gây mưa cho đồng bằng Bắc Bộ là gió mùa Tây Nam, dải hội tụ nhiệt đới, gió đông bắc và bão.

Khối khí nhiệt đới từ Ấn Độ Dương mạnh lên vượt qua được hệ thống núi Tây Bắc, gió xuống núi trở lên khô nóng, gây hiện tượng phơn cho đồng bằng Bắc Bộ

Dải hội tụ nhiệt đới được hình thành giữa hai đới gió đông bắc và gió tây nam trên vùng nhiệt đới. Trong khi đó ở nước ta có gió Tín phong thổi theo hướng đông bắc hoạt động quanh năm và vào đầu mùa hạ có gió tây nam từ Bắc Ấn Độ Dương thổi đến, khi hai khối khí này gặp nhau đã làm hình thành nên dải hội tụ nhiệt đới.

Dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân gây ra mưa lớn ở nước ta. Vào mùa hạ, dải hội tử nhiệt đới di chuyển từ Bắc vào Nam làm cho tháng mưa cực đại lùi dần từ Bắc Bộ đến Trung Bộ.

Gió Tín phong Bắc bán cầu hoạt động xen kẽ vào những thời kì gió mùa đông bắc suy yếu, tạo nên những ngày có thời tiết nắng ấm, hanh khô, quang mây trong mùa đông ở miền Bắc nước ta.

Tác động của gió Tín phong đến khí hậu nước ta:

- Nhân tố gây mưa phùn cho đồng bằng và ven biển Bắc Bô là gió mùa đông bắc vào nửa cuối mùa đông => A sai

- Tín phong Bắc bán cầu thổi hướng Đông Bắc từ biển vào gây mưa cho vùng đón gió ở duyên hải Nam Trung Bộ, trong khi đó Nam Bộ và Tây Nguyên là mùa khô do nằm khuất sau bức chắn địa hình dãy Trường Sơn)  => B đúng, C đúng

- Tín phong hoạt động xen kẽ vào những thời kì gió mùa suy yếu => tạo nên những ngày thời tiết nắng ấm ở miền Bắc vào mùa đông => D đúng.

Nguyên nhân chủ yếu làm cho vùng núi Tây Bắc có mùa đông ngắn, nhiệt độ không quá thấp là do ảnh hưởng của dãy núi Hoàng Liên Sơn cao đồ sộ, là bức chắn địa hình ngăn cản ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc làm cho vùng Tây Bắc bớt lạnh, mùa đông kết thúc sớm; các dãy biên giới Việt Lào là bức chắn địa hình, gây hiện tượng phơn đầu mùa hạ cho gió Tây Nam làm Tây Bắc có mùa hạ đến sớm.

Huế thuộc khu vực miền Trung nước ta -> chịu ảnh hưởng của bão vào khoảng tháng IX, và X, áp thấp nhiệt đới và dải hội tụ nhiệt đới. Đồng thời, do dãy Bạch Mã chạy theo hướng Đông – Tây làm cho Huế nằm ở vị trí đón gió mùa Đông Bắc, gây mưa vào mùa đông cho Huế. =>A đúng.

Huế thuộc khu vực Bắc Trung Bộ nên chịu ảnh hưởng của hiệu ứng phơn do gió tây nam gây ra, vì thế gió mùa tây nam không phải là một nhân tố gây mưa cho Huế. => B,C,D sai.

- Vào mùa đông, từ Đà Nẵng trở vào Tín phong Bắc bán cầu cũng thổi theo hướng đông bắc chiếm ưu thế gây mưa cho vùng ven biển Trung Bộ và là nguyên nhân tạo nên mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên. -> A, B đúng.

- Vào mùa hạ, gió mùa Tây Nam (xuất phát từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam) cùng với dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân chủ yếu gây mưa vào mùa hạ cho cả nước. -> D đúng.

- Vào đầu mùa hạ, gió mùa Tây Nam gây hiệu ứng phơn khô nóng cho vùng ven biển miền Trung. Do vậy nhận định gió Tín phong Bắc bán cầu kết hợp với gió mùa Tây Nam gây mưa tiểu mãn cho miền Trung là Sai -> C không đúng.

(Mưa tiểu mãn vào đầu mùa hạ ở miền Trung là do Tín phong Bắc bán cầu từ biển vào kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới).

* Gió Tây (còn gọi là gió phơn Tây Nam) => gây hiệu ứng phơn khô nóng, không gây mưa =>loại đáp án A, C

* Gió Tây Nam đầu mùa hạ vượt qua dãy Trường Sơn Bắc và các dãy núi biên giới Việt – Lào gây hiệu ứng phơn cho duyên hải miền Trung (Bắc Trung Bộ) => cũng chính là gió phơn Tây Nam (gió Tây) => loại D

* Trung Bộ bao gồm khu vực Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên

- Khu vực Bắc Trung Bộ: các nhân tố gây mưa cho khu vực này gồm có bão, dải hội tụ nhiệt đới, gió mùa đông bắc

- Khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ: các nhân tố gây mưa cho vùng này là tín phong đông bắc (gió đông bắc), bão và dải hội tụ nhiệt đới.

- Khu vực Tây Nguyên trực tiếp đón gió mùa Tây Nam gây mưa lớn vào mùa hạ

=> Như vậy các nhân tố chủ yếu tạo nên mùa mưa ở Trung Bộ nước ta là: gió mùa Tây Nam, dải hội tụ nhiệt đới, gió đông bắc và bão.