Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917

Đến trước cuộc cách mạng tháng Hai năm 1917, Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng Ni-cô-lai II.

Tháng 2 - 1917 (theo lịch Nga) một cuộc cách mạng dân chủ tư sản bùng nổ ở Nga. Sự kiện mở đầu là cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân ở Pê-tơ-rô-grat ngày 23 - 2 (lịch Nga).

Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai thắng lợi. Tuy nhiên một tình hình chính trị chưa từng có đã diễn ra ở nước Nga. Đó là tính trạng hai chính quyền song song tồn tại: Chính phủ tư sản lâm thời và Xô viết đại biểu cho công nhân, nông dân và binh lính. Hai chính quyền này đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.

Tháng 4-1917, Lê-nin trình bày trước Trung ương Đảng Bôn-sê-vích bản cáo “Nhiệm vụ của giai cấp vô sản trong cuộc cách mạng hiện này” - Luận cương tháng Tư, chỉ ra mục tiêu và đường lối chuyển biến từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa

Cuộc khởi nghĩa bắt đầu đêm ngày 24-10-1917. Các đơn vị cận vệ đỏ đã nhanh chóng chiếm được các vị trí then chốt ở Thủ đô. Đêm ngày 25-10, quân khởi nghĩa chiếm được Cung điện Mùa đông. Toàn bộ chính phủ tư sản lâm thời bị bắt (trừ Kê-ren-xki). Ngày 25-10 (7-11) trở thành ngày thắng lợi của cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười.

Tiếp theo, khởi nghĩa thắng lợi ở Mát-xcơ-va; đầu năm 1918, cách mạng giành được thắng lợi hoàn toàn trên đất nước Nga rộng lớn.

Lực lượng chính trị lãnh đạo giai cấp vô sản Nga trong hai cuộc cách mạng tháng Hai và tháng Mười ở Nga năm 1917 là đảng Bôn-sê-vích.

Năm 1914, nước Nga tham gia cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho đất nước: kinh tế suy sụp, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi…Quân đội liên tiếp thua trận đã khiến cho tình trạng khủng hoảng thêm trầm trọng. Phong trào phản đối chiến tranh dâng cao, trong khi chính phủ Nga hoàng ngày càng tỏ ra bất lực và không thẻ tiếp tục thống trị được nữa

Trước khi cách mạng bùng nổ, Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế đứng đầu là Nga hoàng Ni-cô-lai II. Sự tồn tại của chế độ quân chủ và những tàn tích phong kiến không chỉ làm cho đời sống nhân dân Nga ngày càng khó khăn mà còn kìm hãm sự phát triển của chủ nghĩa tư bản. Đặc biệt, từ năm 1914, nước Nga tham gia cuộc chiến tranh đế quốc và liên tiếp thất bại trên chiến trường đã khiến cho đất nước rơi vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng. Chính phủ Nga hoàng không còn khả năng thống trị như cũ được nữa => Đến năm 1917, Nga trở thành khâu yếu nhất trong sợi dây chuyền chủ nghĩa đế quốc mà cách mạng xã hội chủ nghĩa có thể chọc thủng

Cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai năm 1917 ở Nga có sự phát triển từ thấp đến cao, từ biểu tình (cuộc biểu tình của nữ công nhân Pê-tơ-rô-grát ngày 23-2) tiến lên tổng bãi công chính trị toàn thành phố (27-2) và phát triển thành khởi nghĩa vũ trang

Thành quả lớn nhất của cuộc cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai năm 1917 ở Nga là đã lật đổ được chế độ quân chủ chuyên chế. Nga trở thành một nước Cộng hòa.

Trước cách mạng, Nga là nơi tập trung cao độ của những mâu thuẫn xã hội, bao gồm:

1- Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến

2- Mâu thuẫn giữa vô sản với tư sản

3- Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa trong đế quốc Nga với đế quốc Nga

4- Mâu thuẫn giữa đế quốc Nga với các đế quốc khác

Cuộc cách mạng tháng Hai nổ ra mới chỉ lật đổ được chế độ phong kiến Nga hoàng, giải quyết được mâu thuẫn đầu tiến. Do đó đòi hỏi phải có một của cách mạng nữa để tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ “hòa bình- ruộng đất- bánh mì” cho nhân dân.

Ý nghĩa quan trọng nhất của cách mạng tháng Mười là giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động Nga khỏi mọi gông xiềng nô lệ, đưa họ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Lịch sử nước Nga đã sang trang: một chế độ xã hội mới được thiết lập với mục đích cao cả là xóa bỏ chế độ người bóc lột người, xây dựng một xã hội tự do, hạnh phúc và công bằng cho người lao động - chế độ xã hội chủ nghĩa.

Đối với các dân tộc thuộc địa trong đế quốc Nga, cuộc cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 mang tính chất của một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc. Vì nó đã giải phóng các dân tộc thuộc địa trong đế quốc Nga khỏi ách thống trị của Nga hoàng, mang lại cho họ quyền tự quyết có thể liên hiệp hoặc phân lập

Cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga là cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới. Đó là: cách mạng làm nhiệm vụ cách mạng dân chủ tư sản do giai cấp vô sản lãnh đạo, sau khi thắng lợi sẽ chuyển lên cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới là một cuộc cách mạng thực hiện những nhiệm vụ của cách mạng dân chủ tư sản nhưng do giai cấp vô sản lãnh đạo, sau khi thắng lợi sẽ chuyển lên cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Căn cứ vào đặc điểm cách mạng tháng Hai có thể thấy: Cách mạng tháng Hai do giai cấp vô sản - đại diện là Đảng Bônsêvích lãnh đạo đã lật đổ được chế độ quân chủ chuyên chế, thiết lập nền cộng hòa và có xu hướng phát triển lên cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Sau cách mạng tháng Hai, Đảng Bôn-sê-vích quyết định sử dụng phương pháp đấu tranh hòa bình để chuyển toàn bộ chính quyền về tay các Xô viết vì theo Lê-nin đang có những điều kiện thuận lợi để đấu tranh hòa bình là: quần chúng nhân dân nắm trong tay vũ khí và ủng hộ các xô viết; đảng Bôn-sê-vích được phép hoạt động công khai và giai cấp tư sản chưa dám dùng bạo lực đàn áp cách mạng.

Điểm đặc biệt trong hình thái vận động động của cuộc cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 là nổ ra ở thành thị (cuộc khởi nghĩa ở Pê-tơ-rô-grát, Mát-xcơ-va) sau đó phát triển về các địa phương. Đến cuối tháng 3-1918, chính quyền Xô viết đã giành được thắng lợi hoàn toàn trên khắp đất nước

- Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 không chỉ là một cuộc cách mạng vô sản mà còn là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc khi nó đã giải phóng các dân tộc thuộc địa trong đế quốc Nga khỏi ách thống trị của Nga hoàng.

- Việt Nam đầu thế kỉ XX đang lâm vào cuộc khủng hoảng sâu sắc về đường lối khi con đường cứu nước theo hệ tư tưởng phong kiến, dân chủ tư sản đều không thành công. Yêu cầu lịch sử đặt ra là phải tìm kiếm một con đường cứu nước mới. Thắng lợi của cuộc cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 đã mở ra một khả năng mới, một con đường mới - con đường cách mạng vô sản cho việc giải quyết sự bế tắc của bài toán độc lập tự do ở Việt Nam

Cách mạng tháng hai là cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới: Làm nhiệm vụ của cách mạng dân chủ tư sản do giai cấp vô sản lãnh đạo, sau khi thắng lợi sẽ chuyển lên cách mạng xã hội chủ nghĩa.

=> Cách mạng tháng Mười là cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Nhiệm vụ hàng đầu của chính quyền Xô viết là đập tan bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa chủ, khẩn trương xây dựng bộ máy nhà nước mới của những người lao động.