I. Câu chuyện về những người thân trong gia đình
- Cha mất, không ai nhắc nhở học hành, không ai kiềm chế.
- Mẹ ngày nào cũng đi từ sáng sớm, tối mịt mới về, không biết chữ nên không thể kiểm soát sự học. Đi làm kiếm tiền chi trả tiền học, tiền bút, mực, sách vở, đựng trong cái ruột tượng. Mẹ nghiêm khắc hơn khi hôm nào về nhà sớm, gặp con lê la ngoài ngõ thì quát tháo, bắt phải về liền, có khi quất.
- Bà hiền từ, không bao giờ mắng, cứ đến bữa cơm gọi về ăn.
- Nhân vật tôi đã biết lo thân phận mình nhưng vô tư, hồn nhiên nên lo vậy chứ hôm sau đã quên mất.
→ Gia đình thiếu người cha, mẹ và bà luôn chăm chỉ, hiền từ vất vả nuôi nấng các con, các cháu.
II. Tuổi thơ vui chơi của nhân vật tôi
- Không siêng học: Bỏ bê tận một niên khóa. Vẫn đi học đều, không trốn nhưng thường đi sớm về trễ vì đi chơi cùng bạn.
- Những trò chơi thời ấu thơ
+ Giống những đám trẻ con hàng xóm khác. Xuất thân của chúng là con của những gia đình lao động.
+ Mùa hè:
- Thơ thẩn trên bờ đê tìm cỏ gà, bắt dế cùng bạn sau giờ học.
- Tối thì cùng em trai rủ ra chơi ở cột đồng hồ. Trẻ con bu quanh ngọn đèn, chạy nhảy, bắt cào cào, bươm bướm, dế, cả cà cuống.
- Chơi chán lại ra bờ sông, bến tàu, leo lên những đống hàng hóng gió, nhìn tàu và thuyền đậu san sát. Nói chuyện láp, chơi hú tìm, đuổi bắt.
- Đêm đêm nghe tiếng rao bánh giò mới về.
- Các ngày nghỉ, chỉ ở nhà đúng bữa cơm còn lại thì ra ngõ hoặc đường Bờ Sông chơi với trẻ con trong xóm. Có đứa biết đọc chữ Quốc ngữ, lâu lâu chán chơi, lấy truyện ra ngồi đọc.
+ Mùa đông: Không ra đường được thì ở nhà đọc truyện Tàu cho cả nhà trong, nhà ngoài nghe; hết một cuốn cầm hai xu chạy vù lại hiệu Cát Thành đầu phố Hàng Gai đổi cuốn khác.
- Suy nghĩ sau này:
+ Xét về việc học: Đã bỏ phí nhiều. → Đáng tiếc.
+ Xét về thể chất, tính tình: Biết đâu tôi chẳng được lợi một chút: chạy nhảy nhanh nhẹn hơn, sống giản dị, tự nhiên hơn, hiểu biết trẻ bình dân hơn?
→ Câu hỏi tu từ và điệp từ "xét về" của tác giả thể hiện dù sao tác giả cũng không hối tiếc với tuổi thơ vì đã nhận lại không ít từ những kỉ niệm đó.
