I. Tìm hiểu chung Và tôi nhớ khói
1. Xuất xứ:
Trích trong Tôi đã trở về trên núi cao, bộ sách Hạt giống tâm hồn, NXB Hội nhà văn, 2018.
2. Bố cục: 2 phần
- Đoạn 1: Từ đầu đến “bay lên trên mái nhà”: Ngọn khói quen thuộc với làng quê
- Đoạn 2: Còn lại: Ngọn khói như một nhân vật quan trọng xuất hiện trong mọi phương diện của cuộc sống con người.
3. Thể loại: tản văn.
II. Giá trị nội dung và nghệ thuật
1. Giá trị nội dung
Văn bản tái hiện lại những hồi ức của tác giả về thời thơ ấu đầy ắp kỉ niệm của cuộc sống nơi miền núi với hương khói quen thuộc, từ đó làm nổi bật tình yêu quê hương, đất nước, con người nơi tác giả.
2. Giá trị nghệ thuật
- Ngôn ngữ phong phú, giàu hình ảnh.
- Có sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc và trí tuệ, chủ quan và khách quan. Chủ quan là sự trải nghiệm của bản thân. Khách quan là đối tượng miêu tả - làn khói nơi quê nhà.