I. Kí ức tuổi thơ của người cháu bên ông và cây ổi
- Người ông yêu thương, hiền lành:
+ Ông nghĩ đến cây ổi khi mẹ mang bầu vì muốn đứa nhỏ trong bụng mẹ sau khi chào đời có nơi leo lẻo như ba.
+ Ông nghĩ đến cây ổi cũng vì ba Bum hồi nhỏ vô cùng thích ổi.
- Có thể suốt ngày chuyển từ cành này qua cành nọ và ngồi hàng ngày trên chạc ba cây hóng gió và nghe lũ sâu, sẻ cãi nhau.
- Ăn ổi từ khi trái còn bé, cứng ngắc, chát xít khi chuyển dần sang vị ngọt. Có khi rụng luôn răng vì gặm ổi.
+ Ông chăm bẵm cây ổi, cố ý bấm cho cây tỏa ra nhiều cành cao thấp vững chãi.
+ Ông bắc một chiếc ghế đẩu ra sân, rất gần cây ổi, ngồi đó nghe đài, đánh mắt nhìn trông chừng lũ trẻ, cười rất hiền lành.
- Cây ổi là tuổi thơ, được nuôi dưỡng bởi tình yêu:
+ Cây ổi được trồng vì ông nghĩ tới đứa cháu, tới người con.
+ Cây ổi có vẻ đẹp kì lạ vì cây tỏa nhiều cành cao thấp vững chãi.
+ Mặc dù nhiều năm không ra quả nhưng vẫn được chăm bẵm.
+ Đến khi ra quả, cây ổi là niềm tự hào của người cháu "Nó tự hào khoe thêm, ngày mới hai, ba tuổi nó đã biết cùng ông bắt sâu cho cây, vì thế cây mới có thể trưởng thành như vậy", "Dĩ nhiên là vì có tao mới có cây ổi đầy trái này cho tụi mày ăn".
- Người cháu với những kí ức gắn bó bên cây ổi:
+ Cây ổi đã có từ ngay lúc mẹ mang bầu người cháu.
+ Từ hai, ba tuổi, người cháu đã cùng ông bắt sâu cho cây.
+ Khi lớn lên, cậu bé rất tự hào vì góp công chăm cây ổi, chia sẻ ổi cho mọi người.
+ Bum và bạn bè vui đùa, chuyền từ cành này qua cành khác.
II. Cây ổi và người cháu trong thời điểm hiện tại
- Người ông: Đã mất nhưng vẫn còn trong tim cháu "Con muốn luôn bên đám bạn leo trèo mùa ổi chín và thấy ông con cười hiền lành bên gốc ổi...".
- Cây ổi nhà cũ cũng không còn:
+ Cây ổi trong sân nhà cũ đã không còn vì cha mẹ chuyển công tác.
+ Nhưng cây ổi vẫn luôn ở trong kí ức và trái tim của Bum.
+ Cây ổi mới ở cuối bài là minh chứng cho tình yêu của cha mẹ với Bum.
- Người cháu: Nỗi nhớ kỉ niệm tuổi thơ và ước mong thành một cái cây.
+ Sự cô đơn vì bố mẹ đều bận rộn:
- Mẹ nói không thể mang cây ổi theo vì nó đã già.
- Bố không thể đưa con về ghé thăm cây ổi, gặp lại đám bạn vì quá bận bịu.
+ Nỗi nhớ và khát vọng muốn làm cây ổi:
- Nhớ bao năm chẳng thể nói ra.
- Viết trong bài văn của mình "Con muốn làm một cái cây. Con muốn làm cây ổi trong sân nhà cũ của con. Con muốn luôn bên đám bạn leo trèo mùa ổi chín và thấy ông con ngồi cười hiền lành bên gốc cây...".
- Vui vẻ, hạnh phúc khi biết về tin cây ổi mới và gặp lại bạn cũ "cười toe toét mà mắt nó rưng rưng nước".
→ Nghệ thuật:
+ Kết cấu truyện lồng trong truyện.
+ Biện pháp tu từ: so sánh.
