Phần I - Nội dung lý thuyết
Em đã có kỹ năng viết bài văn kể lại trải nghiệm của bản thân ở Bài 1 Những trải nghiệm trong đời (Ngữ văn 6 tập 1). Với bài học này, em sẽ tiếp tục sử dụng những kỹ năng đó để kể lại một trải nghiệm có ý nghĩa đối với đời sống tâm hồn mình và học thêm cách thể hiện cảm xúc đối với sự việc được kể.
II - Yêu cầu đối với kiểu bài
- Dùng ngôi thứ nhất để chia sẻ trải nghiệm của bản thân.
- Sắp xếp các sự việc theo trình tự hợp lý.
- Kết hợp kể, tả và thể hiện cảm xúc của người kể đối với sự việc.
- Nêu ý nghĩa của trải nghiệm đối với bản thân.
- Bài viết đảm bảo bố cục:
+ Mở bài: Giới thiệu được trải nghiệm.
+ Thân bài: Trình bày diễn biến của sự việc và cảm xúc của bản thân đối với trải nghiệm.
+ Kết bài: Nêu được ý nghĩa của trải nghiệm đối với người viết.
III - Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
Đọc văn bản trong SGK trang 76, sau đó trả lời những câu hỏi sau:
Trả lời câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Ngôi kể trong bài viết trên là ngôi thứ mấy?
Phương pháp giải:
Nhớ lại các ngôi kể đã học:
- Ngôi thứ nhất: nhân vật xưng “tôi”.
- Ngôi thứ ba: tác giả kể chuyện.
Giải chi tiết:
Ngôi kể được sử dụng trong bài viết là ngôi kể thứ ba.
Trả lời câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Người viết chia sẻ trải nghiệm gì? Nêu những sự việc chính và chỉ ra trình tự của những sự việc ấy.
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản trong SGK và trả lời.
Giải chi tiết:
Người viết chia sẻ trải nghiệm đi du lịch tại bản Cát Cát cùng gia đình. Những sự việc chính và trình tự của sự việc là:
- Buổi sáng hôm ấy, cả nhà cùng di chuyển từ trung tâm thị trấn SaPa đến bản Cát Cát.
- Gia đình có một ngayd vui chơi và khám phá bản Cát Cát.
- Chiều lạnh, cả nhà cùng quay trở về.
Trả lời câu 3 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Người viết đã thể hiện cảm xúc bằng những câu văn, chi tiết nào? Từ đó cho biết, chúng ta có thể dùng những cách nào để thê hiện cảm xúc đối với sự việc được kể?
Phương pháp giải:
Đọc và tìm ý.
Giải chi tiết:
- Người viết đã thể hiện cảm xúc qua những câu văn như "Mọi thứ thật lạ lẫm, thú vị.", "Thật là một bản nhạc êm dịu của thiên nhiên.", "Lòng tôi đầy nuối tiếc."
- Từ đó, chúng ta có thể thể hiện cảm xúc đối với sự việc được kể qua những lời cảm thán, hay những lời khen, chê, suy nghĩ của bản thân hay lời đầy tiếc nuối.
Trả lời câu 4 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Những trải nghiệm đó có ý nghĩa như thế nào đối với tâm hồn của người viết?
Phương pháp giải:
Đọc và tìm ý.
Giải chi tiết:
Những trải nghiệm đó có ý nghãi vô cùng to lớn đối với tâm hồn người viết, giúp nguời viết có tâm hồn tươi đẹp hơn, yêu thiên nhiên, con người và đất nước mình hơn.
Trả lời câu 5 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Em học được điều gì từ cách kể về một trải nghiệm của bản thân?
Phương pháp giải:
Từ văn bản, rút ra hình thức và nội dung lưu ý khi viết bài văn
Giải chi tiết:
Em học được cách kể về một trải nghiệm của bản thân là kể theo trình tự đan xen các yếu tố miêu tả, bộc lộ cảm xúc cho câu chuyện thêm sinh động.
Đề bài
Hãy viết một bài văn (khoảng 400 chữ) kể lại một trải nghiệm giúp tâm hồn em trở nên phong phú hơn.
Phương pháp giải:
Viết bài văn đáp ứng hình thức và nội dung đề bài yêu cầu.
Giải chi tiết:
“Quê hương mỗi người chỉ một/ Như là chỉ một mẹ thôi”. Đúng như vậy, cha mẹ thường nói với em dù ở đâu, đi đâu cũng phải luôn hướng về quê hương, nguồn cội. Cuối tuần vừa rồi, cả gia đình em đã cùng nhau về quê thăm ông bà ngoại. Đây là chuyến đi vô cùng vui vẻ và ý nghĩa đối với em.
Quê ngoại em là một ngôi làng nhỏ ở miền núi thuộc tỉnh Lạng Sơn. Sau gần bốn tiếng ngồi xe xóc nảy, cả gia đình em cũng về đến cổng làng. Từ xa, em đã nhìn thấy bác cả đứng chờ ở đầu làng. Thấy bố mẹ và em xuống xe, bác vui mừng bắt tay từng người một. Trên đường về nhà bà, ai đi qua cũng dừng lại hỏi thăm và gửi đến gia đình em những nụ cười thật hiền lành. Điều đó giúp em cảm nhận được sự ấm áp của tình làng nghĩa xóm chốn thôn quê. Về đến nhà bà, em nhận ra ngay hình dáng quen thuộc đang đứng chờ ở trước sân. Thế là, em liền chạy lại, ôm chầm lấy bà ngoại. Khi mọi người đều đã tề tựu đông đủ, thì kéo nhau vào nhà để tiện hàn huyên tâm sự. Ông bà hỏi thăm về đủ thứ chuyện, nào là mọi người có khỏe không, chuyện học tập như thế nào, công việc ra sao… Tất cả thể hiện sự quan tâm, lo lắng của ông bà dành cho con cháu. Tình cảm ấy thật đáng quý biết bao.
Chiều hôm ấy, trong khi bà và mẹ đang chuẩn bị bữa tối, thì ông dẫn em đi dạo vòng quanh xóm. Ông dẫn em ra hồ sen ở sau làng, có gió mát lồng lộng và những bông sen nở rộ. Ông dẫn em đến ngắm ruộng lúa xanh tốt, cạnh đó còn có cả bãi mía nữa. Ông thoăn thoắt chặt vài cây mía rồi cùng em kéo về để tráng miệng sau bữa tối. Trên đường về, trời đã dần tối. Nhìn ngắm những dãy núi xa xa lẫn sau màn mây khói tía; nhìn từng đàn chim đang vội bay về tổ, em thấy lòng mình bình yên lạ kì. Lúc ấy, em mới thấu hiểu thật sự ý nghĩa của quê hương. Đó là nơi để con người ta được trở về, được nghỉ ngơi, được là chính mình.
Tối hôm đó, em được ngủ cùng với bà ngoại. bà kể cho em nghe những câu chuyện cổ tích từ ngày xửa ngày xưa. Những câu chuyện đó em đều đã nghe hết rồi. Thế nhưng có lẽ chính ánh trăng thanh, làn gió mát rượi, tiếng ve kêu, tiếng lá xào xạc, cùng giọng kể hiền từ của bà đã khiến câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn, và làm em dễ chìm vào giấc ngủ hơn.
Ngày hôm sau, sau khi ăn cơm trưa thì cả nhà em vội lên xe để trở về Hà Nội. Trên xe mang theo những món quà như trứng gà, rau xanh, ổi, mít… Tất cả là do ông bà ngoại, cùng bà con láng giềng đem sang cho. Tuy không quá đắt đỏ hay quý hiếm, nhưng chúng vẫn có giá trị vô cùng to lớn, bởi được mạ lên lớp vàng của tình người.
Trên đường rời xa quê ngoại, lòng em cảm thấy tiếc nuối vô cùng. Em mong sao thời gian trôi nhanh, để lại lần nữa được về quê thăm ông bà. Và những chuyến về quê ấy đã nuôi dưỡng, vun đắp cho tâm hồn em phong phú hơn.
IV. Hướng dẫn quy trình viết
Dựa vào những hướng dẫn về quy trình viết đã học trong bài những trải nghiệm trong đời để hoàn thành bài viết.
Để xác định đúng yêu cầu đề bài, em có thể hồi tưởng lại những hoạt động, kỷ niệm giúp tâm hồn em trở nên phong phú hơn. Ví dụ:
- Một chuyến đi đáng nhớ đến vùng đất mới.
- Một buổi biểu diễn nghệ thuật mà em tham dự.
- Một buổi tham quan, triển lãm nghệ thuật mà em ấn tượng.
- Một hoạt động thiện nguyện, cộng đồng em tham gia.
…
Sau khi viết xong, em dùng bảng kiểm dưới đây để tự chỉnh sửa bài viết.