I. Vua Hùng chọn người nối ngôi
- Hoàn cảnh:
+ Vua đã già muốn truyền ngôi.
+ Vua có 20 người con trai.
+ Giặc ngoài đã yên, đất nước thái bình, nhân dân no ấm.
- Ý của vua: Người nối ngôi vua phải nối được chí vua, không nhất thiết là con trưởng.
- Hình thức: Vua ra một câu đố - Nhân lễ Tiên Vương, các Lang dâng lễ vật sao cho vừa ý vua sẽ được nối ngôi.
→ Vua chú trọng tài trí, tấm lòng hơn trưởng thứ.
II. Cuộc đua tài dâng lễ vật
- Các Lang thi nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon. Sai người đi tìm của quý trên rừng dưới biển, làm sơn hào hải vị, nem công chả phượng.
- Lang Liêu:
+ Trong các con vua, chàng là người thiệt thòi nhất.
+ Tuy là Lang nhưng từ khi lớn lên chàng ra ở riêng, chăm lo việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai. → Thân là con vua nhưng phận thì gần gũi với dân thường.
+ Chàng được thần báo mộng gợi ý lấy gạo làm bánh. Từ gợi ý, Lang Liêu đã làm ra hai loại bánh rất ngon và ý nghĩa.
III. Kết quả của cuộc đua tài
- Biểu trưng cho trời và đất song hành, là lòng tôn kính của con cháu với ông bà.
- Tượng trưng cho những sản phẩm của nghề trồng trọt và chăn nuôi, là biểu tượng cho những sản vật của nghề nông, là sự đề cao nghề nông nghiệp truyền thống của nước ta.
- Thể hiện những phẩm chất cao đẹp của người Việt ta, biết đùm bọc chở che, sống khiêm nhường giản dị.
=> Bánh chưng, bánh giày không chỉ quý ở chỗ ngon mà còn quý phần nhiều ở ý nghĩa và công sức sáng tạo của người làm, chứng tỏ được cả cái chí, cái tài và cái nhân phẩm đạo đức đáng quý của Lang Liêu, ngoài chàng ra chẳng ai có thể xứng đáng với ngôi vua hơn cả.
