BÀI 48: MẮT
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Nêu và chỉ ra được trên hình vẽ ( hay trên mô hình) hai bộ phận quan trọng nhất của mắtlà thể thuỷ tinh và màng lưới.
- Nêu được chức năng thuỷ tinh thể và màng lưới so sánh được chúng với các bộ phận tương ứng của máy ảnh.
- Trình bày được khái niệm sơ lược về sự điều tiết của mắt, điểm cực cận và điểm cực viễn.
- Biết cách thử mắt.
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng tìm hiểu bộ phận quan trọng của cơ thể là Mắt theo khía cạnh vật lí.
- Biết cách xác định điểm cực cận và điểm cực viễn bằng thực tế.
3. Thái độ:
Nghiêm túc nghiên cứu ứng dụng vật lí.
B. ĐỒ DÙNG: Tranh và mô hình con mắt.
C. PHƯƠNG PHÁP: Trực quan, đàm thoại.
D. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC.
*H. Đ.1: KIỂM TRA BÀI CŨ-TẠO TÌNH HUỐNG HỌC TẬP (7 phút).
1. Kiểm tra bài cũ:
|
- Hai bộ phận quan trọng nhất của máy ảnh là gì? Tác dụng của các bộ phận đó? |
- Hai bộ phận quan trọng nhất của máy ảnh là vật kính và buồng tối. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ…. |
2. Tạo tình huống học tập: Như SGK.
*H. Đ.2: TÌM HIỂU CẤU TẠO MẮT (7 phút)
I. CẤU TẠO CỦA MẮT.
|
- Yêu cầu HS đọc tài liệu, trả lời câu hỏi: + Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là gì? + Bộ phận nào của mắt đóng vai trò như TKHT? Tiêu cự của nó có thể thay đổi như thế nào? + Ảnh của vật mà mắt nhìn thấy hiện ở đâu? - Yêu cầu HS yếu nhắc lại. - Nêu những điểm giống nhau về cấu tạo giữa con mắt và máy ảnh? Thể thuỷ tinh đóng vai trò như bộ phận nào trong máy ảnh? Phim trong máy ảnh đóng vai trò như bộ phận nào trong con mắt? |
1.Cấu tạo: - Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thuỷ tinh và màng lưới. - Thể thuỷ tinh là một TKHT, nó phồng lên, dẹt xuống để thay đổi f… - Màng lưới ở đáy mắt, tại đó ảnh hiện lên rõ. 2. So sánh mắt và máy ảnh. C1: - Giống nhau: +Thể thuỷ tinh và vật kính đều là TKHT. + Phim và màng lưới đều có tác dụng như màn hứng ảnh. - Khác nhau: +Thể thuỷ tinh có f có thể thay đổi. +Vật kính có f không đổi. |
*H. Đ.3: TÌM HIỂU SỰ ĐIỀU TIẾT CỦA MẮT ( 15 phút).
II. SỰ ĐIỀU TIẾT.
|
- Yêu cầu HS nghiên cứu tài liệu. - Trả lời câu hỏi: + Để nhìn rõ vật thì mắt phải thực hiện quá trình gì? + Sự điều tiết của mắt là gì? - Yêu cầu 2 HS vẽ lên ảnh của vật lên võng mạc khi vật ở xa và gần f của thể thuỷ tinh thay đổi như thế nào? (Chú ý yêu cầu HS phải giữ khoảng cách từ thể thuỷ tinh đến phim không đổi). Các HS khác thực hiện vào vở. |
Sự điều tiết của mắt là sự thay đổi tiêu cự của thể thuỷ tinh để ảnh rõ nét trên màng lưới. Vật càng xa tiêu cự càng lớn.
|
*H. Đ 4: III. ĐIỂM CỰC CẬN VÀ ĐIỂM CỰC VIỄN ( 10 phút)
|
- HS đọc tài liệu, trả lời câu hỏi: + Điểm cực viễn là gì? + Khoảng cực viễn là gì? - GV thông báo HS thấy người mắt tốt không thể nhìn thấy vật ở rất xa mà mắt không phải điều tiết. - HS đọc tài liệu và trả lời câu hỏi: + Điểm cực cận là gì? + Khoảng cực cận là gì? - GV thông báo cho HS rõ tại điểm cực cận mắt phải điều tiết nên mỏi mắt. - Yêu cầu HS xác định điểm cực cận, khoảng cực cận của mình. |
1. Cực viễn: Cv: Là điểm xa nhất mà mắt còn nhìn thấy vật. Khoảng cực viễn là khoảng cách từ điểm cực viễn đến mắt. 2. Cực cận: Cc: Là điểm gần nhất mà mắt còn nhìn rõ vật. Khoảng cách từ điểm cực cận đến mắt là khoảng cực cận. C4: HS xác định cực cận và khoảng cách cực cận. |
*H. Đ.5: VẬN DỤNG, CỦNG CỐ, HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ ( 6 mắt).
|
- Yêu cầu HS tóm tắt, dựng hình, chứng minh C5. C6: Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài nhất hay ngắn nhất? Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài nhất hay ngắn nhất? - Yêu cầu hai HS nhắc lại kiến thức đã thu thập được trong bài. - Hướng dẫn HS đọc mục “Có thể em chưa biết”. |
C5: d=20m=2000cm; h=8m=800cm; d’=2cm. h’=? Đáp : Chiều cao của ánh cột điện trên màng lưới là:
C6: Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài nhất. Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ ngắn nhất. - Ghi nhớ: + Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thuỷ tinh và màng lưới. + Thể thuỷ tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh, còn màng lưới như phim. + Ảnh của vật mà ta nhìn hiện trên màng lưới. +Trong quá trình điều tiết thì thể thuỷ tinh bị co giãn, phồng lên hoặc dẹt xuống, để cho ảnh hiện trên màng lưới rõ nét. + Điểm xa mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được khi không điều tíêt gọi là điểm cực viễn. + Điểm gần mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được gọi là điểm cực cận. |
Hướng dẫn về nhà:
- Học phần ghi nhớ.
- Làm bài tập-SBT.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
