Tìm hiểu chung về đoạn thơ Đất Nước - Nguyễn Khoa Điềm

1. Tìm hiểu chung

     a. Xuất xứ - Hoàn cảnh ra đời

     - Trường ca Mặt đường khát vọng hoàn thành ở chiến khu Trị – Thiên năm 1971, in lần đầu năm 1974.

     - Tác phẩm viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị vùng tạm chiếm miền Nam về non sông đất nước, về sứ mệnh thế hệ mình với quê hương đất nước.

     b. Vị trí đoạn trích

     - Đoạn trích Đất Nước: nằm ở phần đầu chương V của trường ca "Mặt đường khát vọng" là một trong những đoạn thơ hay về đề tài Đất Nước trong thơ Việt Nam hiện đại.

     c. Bố cục: 2 phần

     - Phần 1: Từ đầu đến Làm nên Đất Nước muôn đời: Cách cảm nhận độc đáo về quá trình hình thành, phát triển của đất nước; từ đó khơi dậy ý thức về trách nhiệm thiêng liêng với nhân dân, đất nước.

     - Phần 2: Còn lại: Tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân”.

2. Giá trị nội dung và nghệ thuật

     a. Giá trị nội dung

     - Đoạn trích thể hiện một cái nhìn mới mẻ về đất nước: Đất nước là sự hội tụ và kết tinh bao công sức và khát vọng của nhân dân. Nhân dân là người làm ra đất nước.

     - Đoạn trích nằm trong ý đồ tư tưởng của tác giả: thức tỉnh tinh thần dân tộc.

     b. Giá trị nghệ thuật

     - Thể thơ tự do phóng túng.

     - Giọng thơ suy tưởng: đặt câu hỏi và tự trả lời.

     - Các chất liệu văn hóa dân gian được sử dụng nhuần nhị, sáng tạo.

     - Giọng thơ trữ tình – chính luận.