Câu 1 trang 173 SGK Ngữ văn 12, tập 1
- Chủ đề của tác phẩm thể hiện ngay trong nhan đề: Tự do. Chủ đề này xuyên suốt bài thơ và xuất hiện liên tục trong cách viết tên tự do lên khắp nơi khắp chốn (11 khổ đầu) và suốt đời gắn bó với tự do (khổ cuối).
- Cách liệt kê các hình ảnh: mỗi khổ thơ đều xuất hiện liên tiếp các hình ảnh thu được bằng thị giác như trang vở, bàn học, cây xanh, đất cát, tuyết, trang sách, tro tàn, gươm đao, mũ áo , sa mạc, rừng hoang, tổ chim, hoa trái, khoanh bánh trắng, trời xanh, vầng trăng, tàu thuyền…, bằng cảm giác về màu sắc (trời trong xanh, khoanh bánh trắng, rực vàng son) không theo trật tự hay logic nào => tính chất ngẫu hứng trong cảm xúc, phản ánh mĩ học siêu thực có tác dụng làm nổi bật sự hiện hữu đáng có của tự do ở khắp mọi nơi.
Câu 2 trang 173 SGK Ngữ văn 12, tập 1
- Câu kết Tôi viết tên em lặp lại ở cuối các khổ thơ cho thấy dòng cảm xúc dào dạt, thiết tha và tình yêu mãnh liệt dành cho tự do. Cách lặp lại ấy cũng tạo tính nhạc, điệp khúc ấn tượng cho bài thơ.
- Cách lặp từ trên…trên…theo kiểu xoáy tròn tạo sự lan tỏa triền miên và rộng khắp cho tự do và tạo nhạc tính bay bổng cho bài thơ.
- Cách sử dụng đại từ em để gọi tự do là cách nhà thơ nhân hóa khái niệm trừu tượng này. Cách gọi này giúp nhà thơ diễn tả mối quan hệ thân mật, gắn bó và tình yêu thiết tha dành cho tự do.
Câu 3 trang 173 SGK Ngữ văn 12, tập 1
- Từ trên chỉ không gian, khi thì là những vật cụ thể, hữu hình (trang vở, bàn học, cây xanh…), khi thì là những vật trừu tượng, vô hình (thời thơ ấu âm vang, điều huyền diệu đêm đêm, …).
- Từ trên chỉ thời gian, khi thì đang ngồi học, khi đang chơi, khi đang đọc sách, khi đang viết, khi còn nhỏ, khi mơ, khi ăn, khi ngắm bầu trời…
=> Từ trên được sử dụng linh hoạt, mềm dẻo giúp bày tỏ tình yêu thiết tha và đáng quý trọng của nhà thơ dành cho tự do.
Câu 4 trang 173 SGK Ngữ văn 12, tập 1
- Câu thơ Tôi viết tên em lặp đi lặp lại, tôi có thể là tác giả, cũng có thể là độc giả ở những nơi khác nhau, làm những công việc khác nhau.
- Từ viết có thể hiểu là ghi/chép hoặc là bất kì hành động nào hướng tới tự do.
=> Bởi vậy, bài thơ mang tính chất thánh ca, ca ngợi và bày tỏ tình yêu mãnh liệt với tự do, từ đó là tuyên ngôn hành động của nhân dân Pháp chống lại bọn phát xít Đức đang giày xéo quê hương, trói buộc tự do trên đất nước của Pôn Ê-luy-a.
