I. TỪ QUAN SÁT ĐẾN MÔ TẢ, THUYẾT MINH ĐẶC ĐIỂM MỘT THỂ LOẠI VĂN HỌC
Trả lời câu hỏi (trang 153 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
a, Mỗi bài thơ có 8 dòng, mỗi dòng 7 tiếng. Số dòng và số chữ có bắt buộc và không thể tùy tiện thêm bớt.
b, Sử dụng kí hiệu bằng trắc cho hai bài thơ:
Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác:
Vẫn là hào kiệt vẫn phong lưu
(T – B – B – T – T – B – B)
Chạy mỏi chân thì hãy ở tù
(T – T – B – B – T – T – B)
Đã khách không nhà trong bốn biển
(T – T – B – B – B – T – T)
Lại người có tội giữa năm châu
(T – B – T – T – T – B – B)
Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế
(T – B – B – T – B – B – T)
Mở miệng cười tan cuộc oán thù
(T – T – B – B – T – T – B)
Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp
(B – T – T – B – B – T – T)
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu
(B – B – B – T – T – B – B)
Đập đá ở Côn Lôn:
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
(B – B – T – T – T – B – B)
Lừng lẫy làm cho lở núi non.
(B – T – B – B – T – T – B)
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
(T – T – T – B – B – T – T)
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
(B – B – T – T – T – B – B)
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
(T – B – B – T – B – B – T)
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
(B – T – B – B – T – T – B)
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
(T – T – T – B – B – T – T)
Gian nan chi kể việc con con!
(B – B – B – T – T – B – B)
c. Nhận xét quan hệ bằng trắc:
- Tiếng thứ 4 của các câu luôn trái thanh với tiếng thứ 2 và thứ 6. Ví dụ câu 1 bài Đập đá ở Côn Lôn: B – B – T – T – T – B - B
- Các tiếng 2, 4, 6 của các cặp câu 1-2, 3-4, 5-6, 7-8 luôn trái ngược về thanh.
- Các tiếng 2, 4, 6 của câu 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 trùng nhau về thanh điệu.
d. Những tiếng hiệp vần với nhau trong bài thơ là ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.
e. Thường ngắt nhịp chẵn lẻ: 4/3, 2/2/3
II. LUYỆN TẬP
Câu 1
Trả lời câu 1 (trang 154 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):
Thuyết minh đặc điểm chính của truyện ngắn trên cơ sở các truyện ngắn đã học: Tôi đi học, Lão Hạc, Chiếc lá cuối cùng.
Mở bài:
- Nêu định nghĩa về truyện ngắn
Thân bài:
- Nêu các đặc điểm chính của truyện ngắn
+ Đặc điểm về dung lượng: số trang viết ít, không dài.
+ sự kiện, nhân vật: ít nhân vật và sự kiện vì dung lượng truyện ngắn không lớn.
- Đặc điểm về cốt truyện:
+ Diễn ra trong một khoảng thời gian và không gian hẹp.
+ Không diễn đạt trọn vẹn cuộc đời mà diễn đạt theo từng khoảng thời gian.
- Ý nghĩa: Mang ý nghĩa nhân sinh, ý nghĩa xã hội.
Kết bài: Nêu cảm nhận của bản thân:
+ Về vẻ đẹp, sức hấp dẫn của truyện ngắn.
+ Phù hợp với cuộc sống lao động khẩn trương hiện nay.
