I. QUAN HỆ Ý NGHĨA GIỮA CÁC VẾ CÂU GHÉP
1.
Trả lời câu 1 (trang 123 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
- Quan hệ nguyên nhân – kết quả.
2.
Trả lời câu 2 (trang 123 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
Những quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu ghép:
- Quan hệ nguyên nhân.
- Quan hệ tăng tiến.
- Quan hệ lựa chọn.
- Quan hệ giải thích…
II. LUYỆN TẬP
Câu 1.
Trả lời câu 1 (trang 124 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
a, Quan hệ nhân- quả:
+ Nguyên nhân: "tôi đi học".
+ Kết quả "cảnh vật chung quanh thay đổi".
b, Quan hệ điều kiện
+ Giả thuyết: xóa hết dấu vết của thi nhân.
+ Hệ quả: "cảnh tượng nghèo nàn".
c, Quan hệ ý nghĩa giữa các vế: quan hệ đồng thời
+ Một vế là quyền lợi của chủ tướng, vế hai là quyền lợi của tướng sĩ, quân binh.
d, Quan hệ ý nghĩa giữa các vế: quan hệ tương phản
+ Vế một rét của mùa đông, vế hai sự ấm áp, tươi mới của mùa xuân.
e, Quan hệ giữa các vế: quan hệ tăng tiến
+ Mức độ đấu tranh tăng tiến dần: giằng co -> du đẩy -> vật nhau -> ngã nhào.
Câu 2.
Trả lời câu 2 (trang 124 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
a)
- Biển đẹp của Vũ Tú Nam gồm có năm câu, bốn câu sau đều là câu ghép.
- Đoạn văn cùa Thi Sảnh có ba câu, chỉ có câu thứ hai và câu thứ ba là câu ghép.
b)
- Ở đoạn văn của Vũ Tú Nam, quan hệ điều kiện (vế đầu chỉ điều kiện, vế sau chỉ kết quả).
- Ở đoạn văn của Thi Sánh, quan hệ nguyên nhân (vế đầu chỉ nguyên nhân, vế sau chỉ kết quả).
c) Không nên tách mỗi vế câu trong những câu ghép ở trên thành những câu đơn, bởi vì mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong các câu này rất chặt chẽ.
Câu 3
Trả lời câu 3 (trang 125 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
- Hai câu ghép:
+ "Việc thứ nhất: lão thì già…trông coi nó"
+ "Việc thứ hai: lão già yếu lắm rồi… hàng xóm gì cả"
- Xét về mặt lập luận, mỗi câu ghép trình bày một việc mà lão Hạc nhờ ông giáo. Nếu tách mỗi vế câu trong từng câu ghép này thành một câu đơn thì sẽ không bảo đàm được tính mạch lạc của lập luận.
- Xét về giá trị biểu hiện, tác giả cố ý viết câu dài để diễn tả đúng cái sự kể lể “dài dòng” của lão Hạc.
Câu 4
Trả lời câu 4 (trang 125 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
a) Quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép thứ hai là quan hệ điều kiện. Nếu tách mỗi vế câu này thành một câu đơn thì sẽ phá vỡ mối quan hệ ý nghĩa nêu trên.
b) Nếu tách các vế trong câu thứ nhất và thứ ba thành những câu đơn thì hàng loạt các câu đơn đặt cạnh nhau như vậy khiến chúng ta hình dung nhân vật (chị Dậu) nói nhát gừng hoặc nghẹn ngào, không gợi được cách nói kể lể, van xin thiết tha của nhân vật như cách viết của tác giả.
