I. CÔNG DỤNG
Trả lời câu hỏi (trang 141 SGK Ngữ văn 8, tập 1):
Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích dùng để:
a) Dẫn lời dẫn trực tiếp (một câu nói của thánh Găng-đi).
b) Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo một nghĩa đặc biệt: dùng từ ngữ “dải lụa” để chỉ chiếc cầu (ẩn dụ).
c) Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai.
d) Đánh dấu tên của các vở kịch.
II. LUYỆN TẬP
Câu 1:
Trả lời câu 1(trang 142, 143 SGK Ngữ văn 8 tập 1):
Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích:
Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu:
a) Câu nói được dẫn trực tiếp (những câu nói mà lão Hạc tưởng như là con chó vàng muốn nói với lão).
b) Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.
c) Từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác.
d) Từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.
e) Từ ngữ được dẫn trực tiếp “Mặt sắt”, “ngây vì tình” được dẫn lại từ hai câu thơ của Nguyễn Du (Truyện Kiều).
Câu 2:
Trả lời câu 2 (trang 143 SGK Ngữ văn 8 tập 1):
Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp, giải thích lí do:
a) Đặt dấu hai chấm sau “cười bảo” đánh dấu báo trước lời đối thoại, dấu ngoặc kép ở “cá tươi” và "tươi", đánh dấu từ ngừ được dẫn lại.
b) Đặt dấu hai chấm sau “chú Tiến Lê”, đánh dấu báo trước lời dẫn trực tiếp, đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại: “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu” đánh dấu trực tiếp.
c) Đặt dấu hai chấm sau “bảo hắn” đánh dấu báo trước lời dẫn trực tiếp, đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại. “Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào” đánh dấu lời dẫn trực tiếp. Từ “Đây” viết hoa.
Câu 3:
Trả lời câu 3 (trang 143 sgk Ngữ văn 8 tập 1):
- Hai đoạn văn trên có nghĩa giống nhau nhưng dùng những dấu câu khác nhau vì:
a, Dẫn lời trực tiếp, nguyên văn lời chủ tịch Hồ Chí Minh nên phải dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
b, Dẫn lời gián tiếp, không dẫn nguyên văn của Chủ tích Hồ Chí Minh nên không dùng dấu nào mà nối liền vào lời của người viết.
Câu 4:
Trả lời câu 4 (trang 144 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
Viết đoạn văn:
Vũ Đình Liên (1913-1996) quê ở Hà Nội, là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ Mới. Trong bài thơ bất hủ Ông đồ, ông viết:
“Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở dâu bây giờ?”
- Dấu ngoặc đơn: Để ghi chú thêm.
- Dấu hai chấm: Trước một lời dẫn nguyên văn.
- Dấu ngoặc kép: Đánh dấu đoạn trích dẫn nguyên văn.
Câu 5
Trả lời câu 5 (trang 144 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
- Có người cho rằng: Bài toán dân số đã được đặt ra từ thời cổ đại.
- Thế mà nghe xong câu chuyện này, qua một thoáng liên tưởng, tôi bỗng "sáng mắt ra"…
- Theo thống kê của Hội nghị Cai-rô (Ai Cập) họp ngày 5-9- 1994 thì tỉ lệ sinh con của một phụ nữ Ấn Độ là 4,5; Nê- pan: 6,3; Ru-an-đa: 8,1.
