1. Mở bài
- Khái quát về tác giả Tản Đà: Một tác giả như một dấu gạch nối giao thời giữa thơ cũ và thơ mới.
- Giới thiệu chung về bài thơ Muốn làm thằng Cuội: bài thơ là tâm sự của tác giả về thực tại.
2. Thân bài
a. Khái quát chung
- Xuất xứ: bài thơ nằm trong quyển Khối tình con con I, xuất bản năm 1917.
- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật.
- Bố cục: đề - thực – luận – kết.
b. Nội dung
* Hai câu đề
- “Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!”: lời cảm thán gợi không gian: Đêm thu, trăng sáng.
- Nhà thơ bộc lộ trực tiếp suy tư của bản thân về trần thế: “buồn lắm”, “Trần thế em nay chán nửa rồi”: Lí do là vì cõi trần lắm bon chen, bất công, đất nước mất độc lập, tự do, thân phận nô lệ.
- “Chán nửa”: trong sâu thẳm vẫn tha thiết yêu cuộc sống
- Xưng hô: chị- em (nhún nhường mà bất trị- ngông).
⇒ Biểu cảm trực tiếp, giọng thơ như lời than thở nhấn mạnh tâm trạng buồn sầu da diết, không nguôi, niềm bất hoà sâu sắc với xã hội.
* Hai câu thực
- Bày tỏ mong muốn thoát li lên cung Quế (cung trăng) - nơi đẹp đẽ, thanh cao trong sáng - ở cạnh chị Hằng - người đẹp.
⇒ Ước muốn lãng mạn nhưng cũng rất ngông.
* Hai câu luận
- Tự nhận mình là tri kỉ của chị Hằng, xem chị Hằng là người bạn tâm tình để giãi bày nỗi niềm sâu kín.
- Lên cung trăng được sánh vai cùng chị Hằng, được vui cùng mây gió, quên hết cô đơn, sầu tủi.
- Khát vọng được sống vui tươi, tự do.
* Hai câu kết
- Cảnh: thi sĩ mãi mãi ở trên cung trăng cùng chị Hằng, đêm rằm trung thu tháng 8 thi sĩ kề vai chị Hằng trông xuống thế gian cười.
⇒ Hình ảnh bất ngờ, thi vị thể hiện cao độ hồn thơ ngông của Tản Đà.
- Thi sĩ thoả mãn vì đã đạt được khát vọng, thoát li mãnh liệt, xa lánh hẳn được cõi trần bụi bặm
- “Tựa nhau trông xuống thế gian cười : sự mỉa mai khinh bỉ cõi trần gian
⇒ Khao khát sự đổi thay XH theo hướng tốt đẹp, thoả mãn nhu cầu sống cá nhân.
3. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm: Với Lời lẽ giản dị, trong sáng, giọng điệu nhẹ nhàng hóm hỉnh, sức tưởng tượng phong phú, bài thơ là lời tâm sự của một con người bất hòa sâu sắc với thực tại tầm thường mà xấu xa.
- Liên hệ trình bày suy nghĩ bản thân.
