I. Hiểu bài
1. Hoàn cảnh sáng tác
Đây là thư của Bác Hồ gửi học sinh cả nước nhân ngày khai giảng năm học đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tháng 9 năm 1945.
2. Chú thích
- Việt Nam Dân chủ Cộng hòa: tên nước ta từ năm 1945 đến năm 1976
- “Sự chuyển biến khác thường” ý chỉ những sự kiện lớn từ giữa năm 1945 đến ngày khai giảng, nổi bật là Cuộc cách mạng tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.
- 80 năm trời nô lệ: 80 năm nước ta bị thực dân Pháp đô hộ.
- Nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam: Một nền giáo dục tự do, tự chủ của nước Việt Nam độc lập nhằm đào tạo ra những công dân và nhân tài để phục vụ cho đất nước và dân tộc Việt Nam.
- Cơ đồ: sự nghiệp lớn; ở đây có nghĩa là đất nước, giang sơn
- Hoàn cầu: thế giới
- Kiến thiết: xây dựng
- Các cường quốc năm châu: các nước giàu mạnh trên thế giới
3. Ý nghĩa bài học
Bác Hồ khuyên học sinh chăm học, nghe thầy, yêu bạn và tin tưởng rằng học sinh sẽ kế tục xứng đáng sự nghiệp của cha ông, xây dựng thành công nước Việt Nam mới.
4. Nội dung bài học
Câu 1: Ngày khai trường tháng 9 năm 1945 có gì đặc biệt so với những ngày khai trường khác?
Điều đặc biệt của ngày khai trường tháng 9 năm 1945 so với những ngày khai trường khác là:
- Ngày khai trường đầu tiên ở nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.
- Ngày khai trường này trở đi, các em bắt đầu được nhận một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam.
Câu 2: Sau cách mạng tháng 8, nhiệm vụ của toàn dân là gì?
Nhiệm vụ của toàn dân sau Cách mạng tháng 8 là:
- Xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại.
- Làm cho nước ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu.
Câu 3: Học sinh có trách nhiệm như thế nào trong công cuộc kiến thiết đất nước?
Trách nhiệm của học sinh trong công cuộc kiến thiến đất nước.
- Cố gắng siêng năng học tập, ngoan ngoãn, nghe thầy, yêu bạn.
- Lớn lên xây dựng đất nước, đưa dân tộc bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu.
II. Hướng dẫn đọc
1. Yêu cầu chung
- Đọc trôi chảy, lưu loát bức thư của Bác Hồ.
- Thể hiện được tình cảm thân ái, trìu mến, thiết tha, tin tưởng của Bác đối với thiếu nhi Việt Nam.
- Chú ý ngắt nhịp nơi có dấu chấm, dấu phẩy, nhấn mạnh vào những từ ngữ như: xây dựng lại, theo kịp, trông mong, chờ đợi, tươi đẹp, sánh vai, một phần lớn
2. Học thuộc lòng đoạn thơ sau:
Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong, chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em. Ngày hôm nay nhân buổi tựu trường của các em, tôi chỉ biết chúc các em một năm đầy vui vẻ và tràn đầy kết quả tốt đẹp.
