I. Hiểu bài
1. Từ khó
- Nguyên sơ: Vẫn còn nguyên vẻ đẹp tự nhiên như lúc ban đầu
- Vạt nương: Mảnh đất trồng trọt, trải dài trên đồi, núi.
- Triền: Dải đất thoai thoải ở hai bên bờ sông hoặc hai bên sườn núi
- Sương giá: Sương lạnh buốt (vào mùa đông)
2. Ý nghĩa bài thơ
Ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống trên miền núi cao – nơi có thiên nhiên thơ mộng, khoát đạt, trong lành cùng những con người chịu thương chịu khó, hăng say lao động làm đẹp cho quê hương.
3. Nội dung bài học
Câu 1: Vì sao địa điểm tả trong bài thơ được gọi là “cổng trời”?
Gọi nơi đây là cổng trời vì đó là một đèo cao giữa hai vách đá; từ đỉnh đèo có thể nhìn thấy cả một khoảng trời lộ ra, có mây bay, có gió thoảng, tạo cảm giác như đó là cổng để đi lên trời.
Câu 2: Em hãy tả lại vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên trong bài thơ?
Gợi ý
Từ cổng trời nhìn ra, qua màn sương khó huyền ảo có thể nhìn thấy cả một không gian mênh mông, bất tận, những cánh rừng ngút ngàn cây trái và muôn vàn sắc màu cỏ hoa, những vạt nương, những lòng thung lúa đã chín vàng màu mật đọng, khoảng trời bồng bềnh mây trôi, gió thoảng. Xa xa kia là thác nước trắng xóa đổ xuống từ triền núi cao, vang vọng, ngân nga như khúc nhạc của đất trời. Bên dòng suối mát trong uốn lượn dưới chân núi, đàn dê thong dong soi bóng mình xuống đáy nước. Không gian nơi đây gợi vẻ nguyên sơ, bình yên như thể hàng ngàn năm nay vẫn như vậy, khiến ta có cảm giác như bước vào cõi mơ.
Câu 3: Trong những cảnh vật được miêu tả, em thích nhất cảnh vật nào? Vì sao?
Gợi ý:
Em thích nhất là cảnh đứng trước cổng trời vì có cảm giác như đang được tới một chốn bồng lai tiên cảnh, có gió thoảng mây trôi, tâm hồn sẽ thật sự thư thái khi được cảm nhận không gian ở nơi đó.
Câu 4: Điều gì đã khiến cho cánh rừng sương giá như ấm lên?
Cánh rừng sương giá như ấm lên vì có hình ảnh con người, những người Tày, người Giáy, người Dao đang tất bật với công việc (Người Tày từ khắp các ngả đi gặt lúa, trồng rau; người Giáy, người dao đi tìm măng, hái nấm;…)
II. Hướng dẫn đọc
- Đọc trôi chảy, lưu loát bài thơ.
- Biết đọc diễn cảm thể hiện niềm xúc động của tác giả trước vẻ đẹp vừa hoang sơ, thơ mộng,vừa ấm cúng, thân thương của bức tranh vùng cao.
- Đoạn thứ hai nên chú ý đọc với giọng sâu lắng, ngân nga, thể hiện cảm xúc của tác giả trước cảnh đẹp của vùng cao.
