I. Hiểu bài
1. Từ khó
- Đât nước là bài thơ được sáng tác trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp, thể hiện cảm xúc của tác giả giữa mùa thu thắng lợi trên chiến khu Việt Bắc
- Hơi may: gió heo may
- Chưa bao giờ khuất: chưa bao giờ chịu khuất phục; cũng có thể hiểu là bất tử
2. Ý nghĩa bài thơ
Thể hiện niềm vui, niềm tự hào về đất nước tự do, tình yêu tha thiết của tác giả đối với đất nước, với truyền thống bất khuất của dân tộc.
3. Nội dung bài học
Câu 1: “Những ngày đã xa” được tả trong hai khổ thơ đầu đẹp mà buồn. Em hãy tìm những từ ngữ nói lên điều đó?
Trả lời:
- “Những ngày thu đã xa” đẹp: Sáng mát trong, gió thổi mùa thu hương cốm mới
- “Những ngày thu đã xa” buồn: sớm chớm lạnh, những phố dài xao xác hơi may, thềm nắng, lá rơi đầy, người ra đi đầu không ngoảnh lại
Câu 2: Cảnh đẹp đất nước trong mùa thu mới được tả trong khổ thơ thứ ba đẹp như thế nào?
Trả lời:
Cảnh đất nước trong mùa thu mới được miêu tả vừa đẹp, vừa vui.Niềm vui từ trong mỗi con người trong mùa thu thắng lợi đã lan tỏa và bao trùm lên cả cảnh vật xung quanh
- Gió thổi rừng tre phấp phới
- Trời thu thay áo mới
- Trong biếc nói cười thiết tha
Biện pháp nghệ thuật đã được tác giả sử dụng trong khổ thơ thứ 3 là nhân hóa, tác giả sử dụng những từ ngữ vốn chỉ được dùng để chỉ hành động của con người để gán cho những sự vật xung quanh. Từ đó bộc lộ được niềm vui của mình trong mùa thu độc lập của đất nước,niềm vui ấy dường như đã vượt qua giới hạn của bản thân mình mà lan tỏa, bao trùm lên cả những sự vật xung quanh.
Câu 3: Lòng tự hào về đất nước tự do và về truyền thống bất khuất của dân tộc được thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh nào trong hai khổ thơ cuối?
Trả lời:
- Lòng tự hào về đất nước tự do:
+Thể hiện qua những từ ngữ được lặp đi lặp lại với nhau: Trời xanh đây, núi rừng đây, của chúng ta. Các từ ngữ đây, của chúng ta được lặp đi lặp lại có tác dụng nhấn mạnh niềm tự hào, niềm hạn phúc về đất nước giờ đây đã được hưởng niềm tự do, hạnh phúc trọn vẹn
+Những hình ảnh được liệt kê những cánh đồng thơm mát, những ngả đường bát ngát, những dòng sông đỏ nặng phù sa như một cách thêm phần khẳng định chúng ta đã hoàn toàn được hưởng tự do và độc lập, mỗi một tấc đất, mỗi một cảnh vật đều là của chúng ta, những gì tươi đẹp nhất trên đất nước này đều là của dân tộc ta, đất nước ta
- Lòng tự hào về truyền thống bất khuất của dân tộc:
+Nước những người chưa bao giờ khuất: Nước của những người chưa bao giờ chịu khuất phục hoặc cũng có thể hiểu là những con người bất tử. hình ảnh này là để nhắc đến những con người dũng cảm, dám đứng lên kiên cường đấu tranh để đem lại cho chúng ta tự do, bình yên như ngày hôm nay. Những người ấy dù còn sống hay là đã hi sinh thì hình ảnh của họ mãi là bất tử, họ còn sống mãi cùng với non sông đất nước, sống trong lòng mỗi con người Việt Nam
+Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất/Những buổi ngày xưa vọng nói về: Là lời của ông cha dường như vẫn còn luôn vang vọng vào trong đất trời sông núi ngày hôm nay. Nhắc nhở chúng ta hưởng cuộc sống tươi đẹp này thì phải luôn nhớ ơn, biết ơn những người đi trước, những người đã ngã xuống, những người đã hi sinh, những người đã vất vả khó nhọc để cho chúng ta có được cuộc sống ngày hôm nay
II. Hướng dẫn đọc diễn cảm
Đọc lưu loát, diễn cảm bài thơ với giọng trầm lắng, cảm hứng ngợi ca, tự hào về đất nước
