I. Hiểu bài
1. Từ khó
- Xe ben: Xe tải, thùng xe có thể được điều khiển cho đốc hẳn xuống để đổ vật liệu.
- Sông Đà: Sông chảy qua tỉnh Hòa Bình (trên sông này tại khu vực thị xã hòa bình, các chuyên gia Liên-xô đã giúp ta xây dựng một công trình thủy điện lớn)
- Ba-la-lai-ca: Tên một loại đàn 3 dây của người Nga.
2. Ý nghĩa bài thơ
Ca ngợi vẻ đẹp kì vĩ của công trình, sức mạnh của những người đang chinh phục dòng sông và sự gắn bó, hòa quyện giữa con người với thiên nhiên.
3. Nội dung bài học
Câu 1: Những chi tiết nào trong bài thơ gợi lên hình ảnh một đêm trăng vừa tĩnh mịch vừa sinh động trên công trường sông Đà?
Những chi tiết nào trong bài vừa gợi tả hình ảnh đêm trăng trên công trường vừa tĩnh mịch vừa sinh động đó là:
- Có tiếng đàn ba-la-lai-ca của cô gái Nga
- Có dòng sông lấp loáng dưới ánh trăng
- Có những sự vật được tác giả miêu tả bằng biện pháp nhân hóa: công trường say ngủ, tháp khoan bận ngẫm nghĩ, xe ủi xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ.
Những sự vật này tưởng như tĩnh lặng nhưng nhờ có phép nhân hóa, liên tưởng thú vị của tác giả mà chúng dường như cũng đang hoạt động, tồn tại cùng với tiếng đàn ba-la-lai-ca của cô gái Nga khiến cho đêm trăng trên công trường vừa tĩnh lặng lại vừa sinh động.
Câu 2: Tìm một hình ảnh đẹp trong bài thơ thể hiện sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên trong đêm trăng bên sông Đà?
Ví dụ:
“Chỉ còn tiếng đàn ngân nga
Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà”
- Đây là hình ảnh đẹp
- Thể hiện sự gắn bó, hòa quyện giữa con người với thiên nhiên, giữa ánh trăng với dòng sông.
- Tiếng đàn ngân lên, lan tỏa… vào dòng sông lúc này như một “dòng trăng” lấp loáng
Câu 3: Những câu thơ nào trong bài sử dụng phép nhân hóa?
Những câu sử dụng biện pháp nhân hóa là:
Cả công trường say ngủ cạnh dòng sông
Những tháp khoan nhô lên trời ngẫm nghĩ
Những xe ủi, xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ
Biển sẽ nằm bỡ ngỡ giữa cao nguyên
Sông Đà chia ánh sáng đi muôn ngả
II. Hướng dẫn đọc
- Đọc trôi chảy, lưu loát toàn bộ bài thơ
- Ngắt nghỉ đúng nhịp của thể thơ tự do
- Biết đọc diễn cảm bài thơ thể hiện niềm xúc động của tác giả khi nghe tiếng đàn trong đêm trăng, ngắm sự kì vĩ của công trình thủy điện sông Đà, mơ tưởng về một tương lai tốt đẹp khi công trình hoàn thành.
- Chú ý nhấn giọng ở một số từ như: nối liền, nằm bỡ ngỡ, chia, muôn ngả, lớn, đầu tiên.
