Tập đọc: Luật tục xưa của người Ê-đê

I. Hiểu bài

1. Từ khó

- Luật tục: những quy định, phép tắc phải tuân theo trong buôn làng, bộ tộc,…

- Ê-đê: tên một dân tộc thiểu số sống ở vùng Tây Nguyên

- Song, co: các đơn vị tiền cổ của người Ê-đê; hai song bằng một co

- Tang chứng: sự vật, sự việc chứng tỏ hành động phạm tội

- Nhân chứng: người làm chứng

- Trả lại đủ giá: trả lại đủ số lượng và giá trị

2. Ý nghĩa bài Luật tục xưa của người Ê-đê

Để bảo vệ cuộc sống bình yên của buôn làng, từ xưa người Ê-đê đã đưa ra những luật tục rất nghiêm minh và công bằng. Từ đó ta hiểu rằng xã hội nào cũng có pháp luật và mọi người đều phải sống, học tập và làm việc theo phát luật.

3. Nội dung bài học

Câu 1: Người xưa đặt ra luật tục để làm gì?

Trả lời:

Người xưa đặt ra luật tục để bảo vệ cuộc sống bình yên cho buôn làng

Câu 2: Kể những việc mà người Ê-đê xem là có tội.

Trả lời:

Những việc mà người Ê-đê xem là có tội đó là: Tội dẫn đường cho địch đến đánh làng mình, tội không hỏi cha mẹ, tội ăn cắp, tội giúp kẻ có tội

Câu 3: Tìm những chi tiết trong bài cho thấy đồng bào Ê-đê quy định xử phạt rất công bằng?

Trả lời:

Những chi tiết trong bài cho thấy đồng bào Ê-đê quy định xử phạt rất công bằng là:

- Các mức xử phạt rất công bằng: chuyện nhỏ xử nhẹ, chuyện lớn xử nặng, chuyện nhẹ phạt một song, chuyện lớn phạt một co. Chuyện quá sức con người thì xử tử hình. Chuyện anh em, bà con cũng xử đúng theo luật

- Tang chứng phải chắc chắn, nhìn tận mặt bắt tận tay. Phải thu giữ được những vật dụng trên người của đối tượng tình nghi, phải đánh dấu được nơi xảy ra sự việc

- Nhân chứng phải có bốn năm người hoặc vài ba người chứng kiến, mọi người đều phải tai nghe mắt thấy

Câu 4: Hãy kể tên một số luật tục ở nước ta hiện nay

Trả lời:

Một số luật của nước ta hiện nay đó là Luật giáo dục, bảo vệ môi trường, Luật an toàn giao thông, Luật doanh nghiệp, Luật di sản văn hóa,….

II. Hướng dẫn đọc diễn cảm

Đọc lưu loát bài với giọng rõ ràng, rành mạch, trang trọng, thể hiện tính nghiêm túc của bài văn

Câu hỏi trong bài
Câu 1:

Cách xử phạt của người Ê-đê quy định như thế nào đối với những chuyện quá sức con người, con người không gánh vác được cũng không kham được?

 

LUẬT TỤC XƯA CỦA NGƯỜI Ê-ĐÊ

              Về cách xử phạt

    Chuyện nhỏ thì xử nhẹ, chuyện lớn thì xử nặng; chuyện giữa những người bà con, anh em cũng xử như vậy.

    Nếu là chuyện nhỏ thì phạt tiền một song, chuyện lớn thì phạt tiền một co. Nếu là chuyện quá sức con người, gánh không nổi, vác không kham thì người phạm tội phải chịu chết.

                  Về tang chứng và nhân chứng:

     Phải nhìn tận mặt, phải bắt tận tay kẻ phạm tội; phải lấy được, giữ được gùi, khăn, áo, dao,... của kẻ phạm tội. Phải khoanh một vòng tròn dưới đất, khắc một dấu trên cột nhà; nếu ở trong rừng phải bẻ nhánh cây, khắc dấu vào cây rừng để làm dấu nơi xảy ra sự việc.

    Phải có bốn năm người hoặc vài ba người có mặt khi việc xảy ra. Mọi người tai đều đã nghe, mắt đều đã thấy. Có như vậy, các tang chứng mới chắc chắn.

                   Về các tội:

- Tội không hỏi cha mẹ:

     Có cây đa phải hỏi cây đa, có cây sung phải hỏi cây sung, có mẹ cha phải hỏi mẹ cha. Đi rừng lấy củi mà không hỏi cha, đi suối lấy nước mà chẳng nói với mẹ; bán cái này, mua cái nọ mà không hỏi ông già bà cả là sai; phải đưa ra xét xử.

- Tội ăn cắp:

     Kẻ thò tay ra để đánh cắp của người khác là kẻ có tội. Kẻ đó phải trả lại đủ giá; ngoài ra phải bồi thường gấp đôi số của cải đã lấy cắp.

- Tội giúp kẻ có tội:

    Kẻ đi cùng đi, bước cùng bước, nói cùng nói với kẻ có tội cũng là có tội.

- Tội dẫn đường cho địch đến đánh làng mình:

    Kẻ mà địch không đi được thì cõng, địch không ăn được thì mớm, địch không biết thì nói cho biết, làm hàng trăm dân làng bị địch bắt, hàng nghìn dân làng bị địch giết là kẻ có tội lớn. Phải xử kẻ đó bằng dao sắc, gươm lớn và bỏ xác hắn cho diều tha quạ mổ.

Theo NGÔ ĐỨC THỊNH - CHU THÁI SƠN