Phương pháp giải bài tập về hiệu suất phản ứng este hóa

Bài viết trình bày về các dạng bài tập về phản ứng este hóa tính theo hiệu suất thuận, hiệu suất nghịch, hiệu suất nhiều quá trình và hiệu suất tính theo chất dư ít hơn

LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM

- Phản ứng este hóa là phản ứng giữa axit cacboxylic và ancol trong điều kiện nhiệt độ, có H2SO4 đặc làm xúc tác. Trong điều kiện đó, đồng thời xảy ra phản ứng thủy phân este trong môi trường axit, tạo ra axit và ancol ban đầu. Phản ứng este hóa và phản ứng thủy phân este trong axit là phản ứng thuận nghịch, hiệu suất phản ứng H <100%.

- Phản ứng thủy phân este trong môi trường kiềm – phản ứng xà phòng hóa – là phản ứng 1 chiều, nhưng phản ứng có thể xảy ra hoàn toàn hoặc không hoàn toàn. Hiệu suất phản ứng H ≤ 1. H = 1: phản ứng xảy ra hoàn toàn.

  • Bài toán hiệu suất thuận: đề bài cho số liệu của chất tham gia phản ứng, yêu cầu đi tìm các chất tạo thành (sản phẩm).

CT tính : $H\%  = \frac{{m\,{\,_{thuc.te}}}}{{m\,{\,_{ly\,thuyet}}}}.100$ hoặc $H\%  = \frac{{n\,{\,_{phan\,\,ung}}}}{{n\,{\,_{ban\,\,dau}}}}.100$.

Luôn luôn lấy số liệu của sản phẩm để tính cho bài toán.

Nếu bài toán cho hiệu suất thì sau khi tính toán chỉ cần nhân kết quả với hiệu suất → ra kết quả cần tìm.

  • Bài toán hiệu suất nghịch: đề bài cho số liệu sản phẩm, yêu cầu tính khối lượng các chất tham gia phản ứng.

CT tính : $H\%  = \frac{{m\,{\,_{thuc.te}}}}{{m\,{\,_{ly\,thuyet}}}}.100$ hoặc $H\%  = \frac{{n\,{\,_{phan\,\,ung}}}}{{n\,{\,_{ban\,\,dau}}}}.100$.

Nếu bài toán đã cho hiệu suất thì sau khi tính toán xong chỉ cần chia kết quả cho hiệu suất → ra kết quả cần tìm.

- Khi đề bài cho chất tham gia ban đầu có chứa bao nhiêu % tạp chất =>lượng chất tham gia thực tế  = lượng cho trong đề. (100 - %tạp chất).

- Đề bài cho sự hao hụt trong quá trình phản ứng/sản xuất thì lượng chất thực tế phản ứng = lượng chất trong đề bài . (100% - % hao hụt).

- Hiệu suất tính theo chất dư ít hơn.

- Khi đề bài cho quá trình gồm n giai đoạn, mỗi giai đoạn có hiệu suất H1, H2,...,Hn... thì hiệu suất của toàn quá trình là H = H1.H2....Hn

Câu hỏi trong bài