Phương pháp giải bài tập điều chế, ứng dụng, nhận biết este

Bài viết trình bày về các phản ứng điều chế este gồm phản ứng este hóa; phản ứng giữa muối Na của axit và dẫn xuất halogen; phản ứng với anhiđrit để điều chết este của phenol

1. Phản ứng ester hóa

yR(COOH)x + xR’(OH)y $\overset {} \leftrightarrows $  Ry(COO)xyR’x + xyH2O (H+, t0)

Acid no+ Alcohol no => Ester no

Nhận xét:

- Phản ứng ester hóa là phản ứng thuận nghịch (H< 100%)

- Để nâng cao hiệu suất của phản ứng (tức chuyển dịch cân bằng về phía tạo thành ester) có thể lấy dư một trong hai chất đầu hoặc làm giảm nồng độ của sản phẩm.

- Sulfuric acid vừa làm xúc tác vừa có tác dụng hút nước, do đó góp phần làm tăng hiệu suất tạo ester.

- Phương pháp này dùng để điều chế ester của alcohol.

2. Thực hiện phản ứng giữa muối Na của acid và dẫn xuất halogene

RCOONa + R’X $\xrightarrow{{xt,{t^o}}}$  RCOOR’ + NaX

3. Phản ứng cộng anhydride

(CH3COO)2O + C6H5OH → CH3COO - C6H5 + CH3COOH

 Anhydride                            phenyl acetate

Nhận xét:

  • Anhydride + phenol => Ester của phenol

Dùng để điều chế ester của phenol

Câu hỏi trong bài
Câu 2:

Khi thay nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR thì được este. Este thường có mùi thơm dễ chịu của các loại hoa quả khác nhau và được ứng dụng trong mỹ phẩm, thực phẩm,…

Để điều chế este của ancol, người ta thường thực hiện phản ứng este hóa giữa axit hữu cơ đơn chức (CnHmO2) và rượu thu được este và nước.

Để điều chế este của phenol, người ta phải dùng anhiđrit axit hoặc clorua axit tác dụng với phenol thu được este.

Tiến hành các thí nghiệm theo các bước sau:

+ Bước 1: Cho vào hai ống nghiệm mỗi ống 2 ml etyl axetat.

+ Bước 2: Thêm 2 ml dung dịch H2SO4 20% vào ống thứ nhất, 4 ml dung dịch NaOH 30% vào ống thứ hai.

+ Bước 3: Lắc đều cả hai ống nghiệm, lắp ống sinh hàn, đun sôi nhẹ trong khoảng 5 phút, để nguội.

Cho các phát biểu sau:

(1) Sau bước 2, chất lỏng trong ống thứ nhất phân lớp, chất lỏng trong ống thứ hai đồng nhất.

(2) Sau bước 3, chất lỏng trong cả hai ống nghiệm đều đồng nhất.

(3) Sau bước 3, các chất thu được sau phản ứng thủy phân trong cả hai ống nghiệm đều tan tốt trong nước.

(4) Ở bước 3, có thể thay việc đun sôi nhẹ bằng đun cách thủy (ngâm trong nước nóng).

(5) Ống sinh hàn có tác dụng hạn chế sự thất thoát của các chất lỏng trong ống nghiệm.

Số phát biểu đúng là