Giáo án môn Địa Lý lớp 9 Bài 4: Lao động và việc làm. Chất lượng cuộc sống – Mẫu giáo án số 1
Ngày soạn: ...............................................
Ngày giảng: .............................................
Tiết 4, Bài 4: LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM.
CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Biết sơ lược về chất lượng cuộc sống vànâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân ta.
- Biết được sức ép của dân số đối với việc giải quyết việc làm.
- Biết sơ lược về chất lượng cuộc sống vànâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân ta.
2. Kỹ năng:
- Biết phân tích, nhận xét các biểu đồ và bảng số liệu về cơ cấu lao động phân theo thành thị , nông thôn, theo đào tạo ; cơ cấu sử dụng lao động theo ngành và theo thành phần kinh tế ở nước ta.
3. Thái độ:
- Có nhận thức đúng đắn về lao động và việc làm.
4. Định hướng phát triển năng lực:
Góp phần hình thành cho học sinh các năng lực:
- Chung:Tự học, sáng tạo, giải quyết vấn đề, tự quản lí, giao tiếp, sử dụng ngôn ngữ, tính toán, sử dụng công nghệ thông tin...
- Chuyên biệt: sử dụng biểu đồ, bảng số liệu thống kê, sử dụng tranh ảnh...
II.CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS :
1. Giáo viên :
- Các biểu đồ về cơ cấu lao động trong SGK (phóng to).
- Các bảng số liệu về sử dụng lao động theo ngành và theo thành phần kinh tế
- Video, tranh ảnh, sách tham khảo
- Tivi, máy tính…
2. Học sinh :
- SGK.
- Tập bản đồ, bảng phụ…
- Sưu tầm tranh ảnh, thông tin về lao động, việc làm, chất lượng cuộc sống của nhân dân giữa các vùng, miền.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: (Tình huống xuất phát- 5 phút)
1. Mục tiêu:
Dựa vào kiến thức đã học ở bài 2 và bài 3 kết hợp các kênh hình, GV gợi ý, hướng dẫn cho HS tìm và phát hiện ra các kiến thức mới có liên quan về đặc điểm nguồn lao động, sử dụng lao động, vấn đề việc làm ở nước ta và chất lượng cuộc sống của người dân ở các vùng, miền à Kết nối với bài học .
2. Phương pháp - kĩ thuật:Trực quan + thảo luận/Khai thác kiến thức từ các kênh hình (biểu đồ, tranh ảnh, bảng số liệu)
3. Phương tiện: Tivi, máy tính...
4. Các bước hoạt động
Bước 1: Giao nhiệm vụ: Giáo viên đưa bảng số liệu bảng 2.2 để học sinh quan sát và trả lời các câu hỏi:
-Cơ cấu dân số nước ta bao gồm những nhóm tuổi nào ?
-Những người thuộc nhóm tuổi nào chính là nguồn lao động của nước ta?
-Qua hiểu biết thực tế, hãy cho biết nước ta đã sử dụng hết nguồn lao động nầy chưa, vì sao ?
Bước 2: HS quan sát số liệu ở bảng 2.2 và bằng hiểu biết của mình để trả lời.
Bước 3: HStrình bày kết quả, bổ sung.
Bước 4: GV nhận xét và dẫn dắt vào bài học => Nguồn lao động là nhân tố quan trọng hàng đầu của sự phát triển KT-XH, có ảnh hưởng quyết định đến việc sử dụng các nguồn lực khác. Song không phải bất cứ ai cũng tham gia sản xuất, mà chỉ một bộ phận dân số có đủ sức khỏe và trí tuệ, ở vào độ tuổi nhất định và việc sử dụng lao động, việc làm ở nước ta như thế nào? có những đặc điểm gì ? Để hiểu rõ vấn đề lao động, việc làm và chất lượng cuộc sống, chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI:
*HOẠT ĐỘNG 1:
Tìm hiểu nguồn lao động và sử dụng lao động (Thời gian: 17 phút)
1. Mục tiêu: Trình bày được đặc điểm về nguồn lao động và sử dụng lao động.
2. Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Trực quan/ khai thác kiến thức từ bảng số liệu và biểu đồ.
3. Phương tiện: bảngsố liệu 2. 2 (SGK), bảng số liệu lao động và việc làm ở nước ta giai đoạn 1998 -2009 (Sách bồi dưỡng HSG Địa lí 9 của Phạm văn Đông) và biểu đồ SGK (hình 4.1, hình 4.2)
4. Hình thức tổ chức: thảo luận nhóm.
|
Hoạt động của giáo viên & học sinh |
Nội dung chính |
|
Bước 1: Giao nhiệm vụ Quan sát hình 4.1, hình 4.2 và nội dung có trong mục 1 SGK để thảo luận . - GV phân lớp thành 6 nhóm: + N1& N2: ? - GV cho HS quan sát lại bảng số liệu 2.2 SGK (chú ý tỉ lệ người trong độ tuổi 15 – 59 ) và nội dung SGK, cho biết nước ta có nguồn lao động như thế nào? ? Dựa vào H4.1(trái) dưới đây, hãy nhận xét về cơ cấu lao động giữa nông thôn và thành thị. Giải thích nguyên nhân của sự phân bố này. + N3&N4: ? Dựa vào H4.1(phải) hãy: + Nêu mặt mạnh và hạn chế của nguồn LĐ nước ta. + Nhận xét về chất lượng của lực lượng lao động ở nước ta. Để nâng cao chất lượngcủa nguồn lao động cần có những giải pháp gì? (Biện pháp khắc phục.) - HS cử đại diện nhóm trả lời - Nhómkianhậnxét, bổ sung àGV chốt ý ghi bảng. * mục 1:GV cho HS làm bài tập 1,2 tập bản đồ. - N5&N6: Tìm hiểu việc sử dụng lao độngcủa nước ta. ? Quan sát H4.2 dưới đây và nêu nhận xét: - Cơ cấu sử dụng lao động theo ngành ở nước ta? - Sự thay đổi của cơ cấu LĐ theo ngành? ? Quan sát bảng số liệu 4.1 SGK, cho biết sự thay đổi của cơ cấu LĐ phân theo thành phần kinh tế. - HS cử đại diện nhóm trả lời - Nhómkianhậnxét, bổ sung àGV chốt ý ghi bảng. *mục 2: HS làm bài tập 3 tập bản đồ. |
I- Nguồn lao động và sử dụng lao động: 1)Nguồn lao động: - Dồi dào và tăng nhanh. - Bình quân mỗi năm tăng thêm hơn 1 triệu lao động. - Phần lớn lao động của nước ta phân bố ở nông thôn. - Ưu điểm và hạn chế: SGK - Chất lượng nguồn lao động của nước ta chưa cao, song ngày càng được cải thiện và nâng cao dần. * Để nâng cao chất lượng nguồn lao động cần đầu tư cho GD-ĐT,đẩy mạnh công tác hướngnghiệp, dạy nghề… 2)Sử dụng lao động: Cơ cấu sử dụng LĐ của nước ta đang có sự thay đổi theo hướng tích cực: - Trong các ngành kinh tế : + LĐ trong khu vực Nông-Lâm-Ngư đang ↓ , + LĐ trong khu vực CN-DV đang ↑. - Trong các thành thành phần kinh tế: + Nhà nước : giảm nhanh + Ngoài nhà nước và có vốn đầu tư nước ngoài: tăng nhanh |
HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu vấn đề việc làm và chất lượng cuộc sống (Thời gian: 16 phút)
1. Mục tiêu:
- Biết được sức ép của dân số đối với việc giải quyết việc làm.
- Biết sơ lược về chất lượng cuộc sống vànâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân ta.
2. Phương pháp/Kĩ thuật dạy học:Đàm thoại – gợi mở / video, khai thác kênh chữ SGK.
3. Phương tiện: Tivi, máy tính…
4. Hình thức tổ chức: Cá nhân - Cặp đôi.
|
Hoạt động của giáo viên & học sinh |
Nội dung chính |
|
* Tìm hiểu vấn đề việc làm (HĐ cá nhân - 8 phút) Cho HS theo dõi đoạn đầu video: https://www.youtube.com/watch?v=aWo_iDpWVzQ và dựa vào phần kênh chữ ở mục II để tìm hiểu về vấn đề việc làm ở nước ta với những câu hỏi sau: ? Tại sao nói vấn đề việc làm đang là vấn đề xã hội gay gắt ở nước ta? à - GV gtḥ về tình trạng thiếu việc làm ở nông thôn &thất nghiệp ở thành thị (GV phân tích các số liệu SGK: TL thời gian làm việc được sử dụng ở nông thôn là 77,7% ;TL thất nghiệp ở khu vực thành thị là 6%). ? Để giải quyết vấn đề việc làm theo em cần có những giải pháp nào? - GV phân tích thêm như trong SGV để HS nắm được các hướng giải quyết việc làm ở nước ta và cho HS ghi: *Tìm hiểu chất lượng cuộc sống(HĐ cặp đôi-8 phút) Cho HS đọc mục 2 SGK để tìm hiểu về chất lượng cuộc sống hiện nay của người dân VN. * Từng cặp đọc, trao đổi và trả lời các câu hỏi sau: ? Qua nội dung SGK & qua thực tế cuộc sống hiện nay,em có nhận xét gì về chất lượng cuộc sống của người dân VN? ? Chúng ta đã đạt được những thành tựu gì trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân?-GV phân tích thêm. ? Qua việc nắm bắt thông tin từ sách báo, đài… em có nhận xét gì về chất lượng cuộc sống của người dân ở nông thôn và thành thị; ở miền núi, đồng bằng; giữa các tầng lớp dân cư trong xã hội? |
II- Vấn đề việc làm - Nguồn lao động dồi dào trong điều kiện nền kinh tế nước ta chưa phát triển đã tạo nên sức ép rất lớn đến việc làm. - Ở nước tatình trạng thiếuviệc làmởnông thônvàthấtnghiệp ở thành thịkháphổbiến. - Hướng g’q′ việc làm: + Phân bố lại dân cư&lao động giữa các vùng. + Đa dạng hoá các hoạt động kinh tế ở nông thôn + Phát triển HĐ công nghiệp, dịch vụ ở các đô thị. + Đa dạng hoá các loại hình đào tạo, đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, dạy nghề giới thiệu việc làm, xuất khẩu lao động… III-Chất lượng cuộc sống 1/ Thành tựu: Chất lượng cuộc sống của người dân ngày cành được cải thiện và nâng cao dần ( xem SGK) 2/ Hạn chế: Chất lượng cuộc sống của người dân còn chênh lệch giữa nông thôn, thành thị; giữa các tầng lớp dân cư trong xã hội. |
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: (5 phút)
- Cho HS làm bài tập 1,2,3 SGK trang 17.
- Nêu các phương hướng để nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. (xóa đói giảm nghèo, đảm bảo công bằng XH; tạo việc làm, tăng thu nhập; nâng cao trình độ dân trí và năng lực phát triển; bảo vệ môi trường…)
- Hướng dẫn HS dựa vào bảng số liệu dưới đây (Sách bồi dưỡng HSG Địa lí 9 của Phạm văn Đông) , vẽ biểu đồ thể hiện số lao động, tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị và thời gian thiếu việc làm ở nông thôn nước ta giai đoạn 1998 -2009.
Lao động và việc làm ở nước ta giai đoạn 1998 -2009.
|
Năm |
Số lao động đang làm việc (triệu người) |
Tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị (%) |
Thời gian thiếu việc làm ở nông thôn (%) |
|
1998 |
35,2 |
6,9 |
28,9 |
|
2000 |
37,6 |
6,4 |
25,8 |
|
2002 |
39,5 |
6,0 |
24,5 |
|
2005 |
42,7 |
5,3 |
19,4 |
|
2009 |
47,7 |
4,6 |
15,4 |
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG/ MỞ RỘNG:(2 phút)
- HS hoàn thành cácbài tập trong tập bản đồ.
- Sưu tầm tranh ảnh, thông tin về lao động, việc làm.
- GV hướng dẫn HS chuẩn bị nội dung bài thực hành.
Giáo án môn Địa Lý lớp 9 Bài 4: Lao động và việc làm. Chất lượng cuộc sống – Mẫu giáo án số 2
Ngày soạn: ...............................................
Ngày giảng: .............................................
Tiết 4, Bài 4: LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM.
CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG
I. Mục tiêu bài học: Sau bài học , HS cần:
Hiểu, trình bày được đặc điểm của nguồnlao động và vấn đề sử dụng LĐ ở nước ta.
Hiểu sơ lược về chất lượng cuộc sống và việc cần thiết phải nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.
Biết phân tích biểu đồ, bảng số liệu về lao động và chất lượng cuộc sống.
Phân tích được mối quan hệ giữa dân số, LĐ, viêc làm và CLCS ở mức đơn giản.
II. Các phương tiện dạy học cần thiết:
Các biểu đồ cơ cấu lực lượng lao động và sử dụng lao động.
Tranh ảnh thể hiện sự tiến bộ và nâng cao chất lượng cuộc sống của nước ta về : Giáo dục , y tế, giao thông, bưu chính viễn thông...
III. Tiến trình dạy - học:
Bài cũ:
Trình bày tình hình phân bố dân cư ở nước ta.
Trình bày đ2 quá trình đô thị hóa ở nước ta.Vì sao nước ta đang ở trình độ đô thị hóa thấp?
2. Bài mới:GV nhắc lại đặc điểm cơ cấu dân số theo giớitừ đó đặt vấn đề : với cơ cấu dân số nữ nhiều hơn nam như vậy có thuận lợi khó khăn gì trong việc sử dụng lao động? Chúng ta đã làm gì để nâng cao chất lượng cuộc sống, chất lượng nguồn lao động. Chúng ta sẽ trả lời câu hỏi nay qua việc tìm hiểu bài học hôm nay.
|
Hoạt động của thầy và trò |
Phần ghi bảng |
|
HĐ1: cá nhân/cặp Bước 1:HS dựa vàohình 4.1, kênh chữ để trả lời câu hỏi: - Nguồn LĐ bao gồm những người trong độ tuổi nào? - Nhận xét và giải thích cơ cấu lực lương lao động giữa thành thị và nông thôn? - Nhận xét về chất lượng của lực lượng LĐ ở nước ta? Để nâng cao chất lượng nguồn LĐ, ta cần có giải pháp gì? Gợi ý: Lao động nông thôn chiếm tỷ lệ lớn do: nước ta là nước N2, CN và DV còn chậm phát triển. - Giải pháp để nâng cao chất lượng của lực lượng lao động: Nâng cao mức sống => nâng cao thể lực, phát triển văn hóa giáo dục, đào tạo nghề... Bước 2: HS phát biểu - Gv chuẩn xác kiến thức Chuyển ý:Nước ta có nguồn lao động dồi dào, tăng nhanh, mỗi năm tăng hơn 1 triệu lao động. Vậy lực lượng LĐ ở nước ta được sử dụng như thế nào? Hoạt động 2: Cá nhân / cặp Bước 1:HS dựa vào hình 4.2 kết hợp kiến thức đã học: Nh/ xét về tỷ lệ LĐ giữa các ngành KT năm 1989 và 2003. Cho biết sự thay đổi cơ cấu sử dụng lao động ở nước ta. Giải thích vì sao? Bước2:Các nhóm phát biểu, chỉ BĐ GV chuẩn kiến thức. Chuyển ý: Nguồn LĐ dồi dào trong điều kiện kinh tế chưa phát triển tạo nên sức ép rất lớn đối với xã hội. Thực trạng vấn đề việc làm của người LĐ Việt Nam hiện nay ra sao? Hoạt động3: cá nhân Học sinh dựa vào kênh chữ mục II, trả lời câu hỏi: Cho biết tình trạng thiếu việc làm ở nước ta hiện nay biểu hiện ntn? vì sao? Đề xuất biện pháp giải quyết. Chuyển ý: ngoài vấn đề LĐ, việc làm, người ta còn quan tâm đến chất lượng cuộc sống của người dân.Vậy chất lượng cuộc sống của người dân nước ta có đặc điểm gì? Hoạt động 4: Cá nhân / cặp Bước 1 : HS dựa vào kênh chữ mục III của bài và vốn hiểu biết, chứng minh nhận định: chất lượng cuộc sống của nhân dân ta đang được cải thiện. Gợi ý: GD,Y tế, tuổi thọ. Thu nhập.Nhà ở, phúc lợi xã hội. Bước 2: HS phát biểu - Gv chuẩn xác kiến thức |
I.Nguồn lao động và sử dụng lao động. 1. nguồn lao động. - Nớc ta có nguồn lao động dồi dào, tăng nhanh nhưng chất lượng nguồn lao động chưa cao, lực lượng lao động tập trung chủ yếu ở nông thôn. 2. Sử dụng lao động Cơ cấu sử dụng lao động của nước ta đang thay đổi theo hướng tích cực: Lao động nông, lâm, ngư nghiệp giảm; lao động CN, XD và DV tăng. II. Vấn đề việc làm Nước ta có nhiều lao động bị thiếu việc làm, đặc biệt ở nông thôn. + Biện pháp: giảm tỉ lệ sinh, đẩy mạnh phát triển kinh tế, đa dạng hóa các ngành nghề, đẩy mạnh công tác hướng nghiệp , đào tạo nghề... III. Chất lượng cuộc sống: Chất lượng cuộc sống của nhân dân ngày càng được cải thiện. |
IV. Đánh giá:
1. HS chọn ý đúng nhất trong các câu sau:
a, Ý nào không thuộc mặt mạnh của nguồn lao động nước ta?
Lực lượng LĐ dồi dào.
Người LĐ có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất nông, lâm, ngư, thủ công nghiệp.
Có khả năng tiếp thu KHKT.
Tỉ lệ LĐ dược đào tạo nghề còn rất ít
b.Ý nào không thuộc thành tựu của việc nâng cao c/lượng cuộc sống của người dân nước ta?
Tỉ lệ dân số từ 10 tuổi trở lên biết chữ cao.
Tuổi thọ TB của người dân ngày càng tăng.
Chất lượng cuộc sống chênh lệch giữa các vùng.
Tỉ lệ tử, suy dinh dưỡng trẻ em ngày càng giảm.
2. vì sao nói việc làm là vấn đề KT-XH gay gắt ở nước ta? Để giải quyết vấn đề nay chúng ta cần có những biện pháp gì?
V. Hoạt động nối tiếp: HS làm bài tập 3 trang 17 SGK.
