Câu 1 (trang 110, SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Đọc hai câu văn sau và thực hiện những yêu cầu bên dưới:
a. Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng…
b. Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến.
(1) Nêu công dụng của dấu gạch ngang trong các câu văn trên
(2) Theo em, nếu không có các cụm từ được tách ra bởi dấu gạch ngang thì nội dung của những câu văn trên sẽ thay đổi như thế nào?
Phương pháp giải:
Em nhớ lại kiến thức đã được học về công dụng của dấu gạch ngang để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
(1) Công dụng của dấu gạch ngang: bổ sung, giải thích thêm ý nghĩa cho cụm từ đứng trước nó
(2) Theo em nếu không có cụm từ được tách ra từ dấu gạch ngang thì nội dung những câu trên sẽ có phần thay đổi. Thay vì là bổ sung và giải thích thêm cho cụm từ đứng trước nó thì câu sẽ mang hàm ý liệt kê, tất cả những sự vật đó đều có vai trò, chức năng như nhau
Câu 2 (trang 110, SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Chỉ ra biện pháp tu từ so sánh trong các câu sau. Cho biết điểm tương đồng giữa các đối tượng được so sánh với nhau trong mỗi trường hợp và nêu ý nghĩa của sự tương đồng đó:
a. Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước mơ, nhưng yêu nhất màu xuân không phải là vì thế.
b. Cuối tháng Giêng có những đêm không mưa, trời sáng lung linh như ngọc, chỉ chừng mười giờ tối thì trăng mọc cao lên đỉnh đầu
Phương pháp giải:
Em vận dụng những kiến thức về biện pháp tu từ so sánh để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
a.
- So sánh: đôi mày ai - trăng mới in ngần
- Đôi mày ai như được trăng in ngần tạo thành hình dáng rất đẹp
=> Ý nghĩa: tăng thêm sức gợi hình gợi cảm cũng như tình yêu thiên nhiên của tác giả, chỉ sự thanh tân, tươi trẻ, dịu dàng
b.
- So sánh: Trời sáng lung linh - ngọc
- Điểm tương đồng giữa trời sáng lung linh với ngọc thì đều là những sự vật đẹp, có ánh sáng và màu sắc lung linh
=> Ý nghĩa: tăng thêm sức gợi hình gợi cảm cho màu sắc lung linh của bầu trời, chỉ vẻ đẹp của ánh sáng.
Câu 3 (trang 111, SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Hãy chỉ ra biện pháp tu từ được dùng trong các câu văn sau và nêu tác dụng của chúng:
a. Chàng trai kia yêu mùa xuân, phải chăng là tại lúc đôi mùa giao tiễn nhau, chàng tưởng như nghe thấy đồi núi chuyển mình, sông hồ rung động trong cuộc đổi thay thường xuyên của cuộc đời?
b. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa
Phương pháp giải:
Em vận dụng những kiến thức về biện pháp tu từ để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
a, BPTT:
- Nhân hóa: đồi núi chuyển mình, sông hồ rung động
=> Tác dụng: Tăng sức gợi hình gợi cảm đồng thời làm nổi bật được sự chuyển động có nhịp, có linh hồn của sự vật thiên nhiên.
- Câu hỏi tu từ:
=> Tác dụng: tăng sức hấp dẫn, giàu giá trị gợi hình gợi cảm.
b, BPTT:
- Nhân hóa: con ong siêng năng
=> Tác dụng: Tăng sức gợi hình gợi cảm đồng thời làm cho hình ảnh của con ong trở nên sinh động như một con người đang làm việc chăm chỉ, cần mẫn
Câu 4 (trang 111, SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Đọc câu văn sau và thực hiện các yêu cầu:
Ai bảo được non đừng thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng thương gió: ai cấm được trai thương gái, ai cấm được mẹ yêu con, ai cấm được cô giá còn son nhớ chồng thì mới hết được người mê luyến mùa xuân
a. Chỉ ra biện pháp tu từ ở những cụm từ in đậm trong câu văn trên.
b. Biện pháp tu từ đó còn được thể hiện ở những từ ngữ nào khác trong câu?
c. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó
Phương pháp giải:
Em vận dụng những kiến thức về biện pháp tu từ để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
- Biện pháp tu từ được sử dụng: điệp ngữ
- Điệp ngữ còn thể hiện trong các từ ngữ: đừng thương
-> Tác dụng: Tăng sức gợi hình gợi cảm, tăng sự diễn đạt và nhịp điệu cho câu đồng thời nhấn mạnh được tư tưởng mà tác giả muốn truyền đạt, thể hiện tình yêu thiên nhiên, đặc biệt là tình yêu mùa xuân Hà Nội của tác giả
Câu 5 (trang 111, SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Hãy nêu tác đụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn sau và cho biết cách so sánh trong câu này có gì khác so với cách so sánh trong những câu văn ở bài tập 2:
Nhựa sống ở trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lọc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành những cái lá nhỏ tí ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh
Phương pháp giải:
Em vận dụng những kiến thức về biện pháp tu từ so sánh để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
- Tác dụng của so sánh: tăng sức gợi hình gợi cảm, tăng sự diễn đạt và nhịp điệu cho câu đồng thời thể hiện được sức sống căng tràn của mùa xuân đã tác động và làm cho người người cũng tràn đầy cảm xúc và sự tươi mới.
- Sự khác biệt: Cách so sánh ở bài 2 là so sánh sự vật, hiện tượng này với một sự vật hiện tượng khác, còn cách so sánh ở bài này là sự vật được so sánh với một hoạt động, một sự vận động đang diễn ra.
