Câu 1 (trang 41 SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Cách chia khổ của bài thơ có gì đặc biệt? Hãy nêu tác dụng của cách chia đó?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý các khổ thơ và ý nghĩa của từng khổ thơ.
Lời giải chi tiết:
Cách chia khổ của bài thơ đặc biệt ở chỗ:
- Bài thơ được thành chín khổ. Hầu hết các khổ đều có bốn dòng tuy nhiên có hai khổ khác biệt với các khổ còn lại
- Cách chia này phù hợp với nội dung và ý nghĩa bài thơ. Khổ thơ đầu tiên kể lại sự kiện người lính lên đường ra chiến trường, gồm ba dòng thơ, tạo nên một sự lửng lơ, khiến người đọc có tâm trạng chờ đợi được đọc câu chuyện tiếp theo về anh... Khổ thơ thứ hai chỉ có hai câu lắng đọng như một nốt trầm khi kể về sự ra đi của người lính. Điều này để lại những dư âm vang vọng trong lòng người đọc và gợi lên nhiều suy ngẫm. Những khổ thơ tiếp theo tái hiện đầy đủ những khoảnh khắc, khía cạnh trong tâm hồn người lính nơi chiến trận
Câu 2 (trang 41 SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Nêu nhận xét của em về số tiếng trong mỗi dòng và cách gieo vần, ngắt nhịp của bài thơ.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý đếm số tiếng trong mỗi dòng và xem xét cách gieo vần, cách ngắt nhịp của bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Số tiếng: mỗi dòng có 4 tiếng.
- Cách gieo vần: vần chân
VD:
"Có một người lính
Đi vào núi xanh
Những năm máu lửa
Một ngày hòa bình
Anh không về nữa"
- Nhịp thơ: nhịp 2/2; 1/3 tùy theo từng câu
Câu 3 (trang 41 SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Đọc bài thơ, ta như được nghe một câu chuyện về cuộc đời người lính. Em hình dung câu chuyện đó như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, từ các lời thơ, rút ra câu chuyện và trình bày lại dưới dạng đoạn văn
Lời giải chi tiết:
Hình dung câu chuyện: Bài thơ là câu chuyện kể về cuộc đời người lính từ lúc vào chiến trường cho đến khi hi sinh. Người lính ấy tham gia chiến đấu vào những năm đất nước đang sôi sục những cuộc chiến. Khi hòa bình trở lại trên đất nước thân yêu, anh lại không thể nào trở về quê hương được nữa. Người lính ấy chưa từng hẹn hò, chưa từng biết yêu, tuổi trẻ của anh dành trọn cho đất nước, cho chiến trường. Anh đã anh dũng hi sinh trong một trận đánh. Nhiều năm trôi qua, anh vẫn không trở về, chỉ có nụ cười hiền lành, những khoảnh khắc đẹp đẽ của anh nơi Trường Sơn là còn mãi trong lòng mọi người
Câu 4 (trang 41 SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Hãy tìm những chi tiết khắc hoạ hình ảnh người lính. Qua các chi tiết đó, hình ảnh người lính hiện lên với những đặc điểm gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý những từ ngữ tác giả dùng để miêu tả và khắc họa ngoại hình, tính cách người lính trong bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Chi tiết khắc họa người lính:
- Hình ảnh người lính hiện lên với các đặc điểm:
+ Tuổi đời còn rất trẻ
+ Hồn nhiên, trong sáng: chưa từng yêu, còn mê thả diều.
+ Hiền lành, nhân hậu: cái cười hiền lành.
+ Anh hùng, sống lí tưởng, yêu nước: hình ảnh “mắt trong”, “vai đầy núi non” thể hiện lòng quyết tâm, phẩm chất anh hùng và lí tưởng sống vì đất nước, vì quê hương của người lính
Câu 5 (trang 41 SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Nêu cảm nhận của em về tình cảm của đồng đội và nhân dân dành cho những người lính đã hi sinh được thể hiện trong bài thơ
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý những chi tiết thể hiện tình cảm đồng đội và quân nhân trong bài thơ
Lời giải chi tiết:
- Tình cảm đồng đội: văn bản thể hiện tình yêu thương của người lính dành cho đồng đội của mình thể hiện qua các câu thơ “Anh thành ngọn lửa/ Bạn bè mang theo”. Đó chính là sự đùm bọc, gắn bó của những người lính bên nhau giữa mưa bom, lửa đạn. Là sự sẻ chia khi cùng sát cánh chiến đấu, là sự tiếc nuối, bâng khuâng và vẫn dõi theo bạn bè khi lỡ hi sinh, tử trận. Đó là những tình cảm cao đẹp của người lính cụ Hồ trong chiến đấu.
- Tình cảm của nhân dân dành cho người lính được thể hiện qua đoạn thơ: "Dài bao thương nhớ/ Mùa xuân nhân gain". Có thể hiêu đây là nỗi nhớ thương những mùa xuân nhân gian tươi đẹp của người lính đã hi sinh. Cũng có thể hiểu là nỗi nhớ thương những người con anh hùng dài theo năm tháng của nhân gian.
Câu 6 (trang 41 SGK KNTT Ngữ văn 7, tập 1)
Đề bài: Theo em, tên bài thơ Đồng dao mùa xuân có ý nghĩa như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nhan đề, chú ý phân tích các từ ngữ “đồng dao” và “mùa xuân”
Lời giải chi tiết:
- Đồng dao: là thơ ca dân gian truyền miệng của trẻ em Việt Nam dùng để hát khi đi làm đồng, làm ruộng.
- Mùa xuân: là mùa đầu tiên của năm, gợi lên những cảm nhận tươi đẹp của thiên nhiên, vạn vật và gợi lên sức sống mãnh liệt của con người, vạn vật khi vào xuân.
- Nhan đề “Đồng dao mùa xuân” có ý nghĩa: khúc hát đồng dao về tuổi thanh xuân của nười lính, về sự bất tử của hình ảnh người lính trẻ. Hình ảnh các anh còn sống mãi trong trái tim nhân dân như mùa xuân trường tồn cùng vũ trụ. Qua đó, nhà thơ ca ngợi những người anh hùng trẻ tuổi, bày tỏ sự ghi nhớ, biết ơn sự hi sinh của các anh. Tác giả sử dụng hình thức của đồng dao để lưu truyền mãi trong những thế hệ sau lời ngợi ca, lòng biết ơn những người lính trẻ đã dâng hiến mùa xuân cuộc đời mình kết thành những mùa xuân vĩnh cửu cho dân tộc, đất nước.
