Bài tập: Vương quốc Cam-pu-chia và Vương quốc Lào

Thế kỉ XIII, đạo Phật Tiểu thừa được truyền bá vào Lào. Phật giáo ở Lào ngày càng phát triển và trở thành tôn giáo chủ yếu của người Lào. Ở Lào đã xuất hiện một số công trình kiến trúc Phật giáo, điển hình nhất là Thạt Luổng ở Viêng Chăn.

Dòng văn học dân gian và văn học viết với những truyện thần thoại, truyện cười, truyện trạng, truyện thơ,… đều phản ánh những tình cảm của con người đối với thiên nhiên, đất nước, tình cảm giữa những con người cùng sống chung trong một cộng đồng.

Thế kỷ IX đến XV là thời kỳ phát triển của vương quốc Campuchia (Ăng co huy hoàng) - sau này lấy tên Ăng-co đặt tên cho thời kì dài nhất và phát triển nhất của nước Campuchia phong kiến.

- Nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp, thủ công nghiệp phát triển.

- Mở rộng lãnh thổ về phía đông: tiến đánh Cham pa, trung và hạ lưu sông Mê nam (Thái Lan), trung lưu sông Mê Công (Lào), tiến đến bắc bán đảo Mã Lai => Thế kỉ X - XII, Campuchia trở thành một trong những vương quốc mạnh và ham chiến trận nhất Đông Nam Á.

- Kinh đô Ăng-co với đền tháp đồ sộ như Ăng-co Vát, Ăng-co Thom.

Tộc người Khơme (thuộc nhóm Môn), sống ở phía bắc Campuchia, giỏi săn bắn, đào ao, đắp hồ trữ nước, biết khắc chữ Phạn ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ. => Người Campuchia từ rất sớm đã tiếp xúc và chịu ảnh hưởng của nền văn hóa Ấn Độ

Nước Lào gắn liền với dòng sông Mê Công: đây là nguồn tài nguyên thủy văn dồi dào, trục giao thông của đất nước, chạy dọc từ Bắc vào Nam đất nước.

Năm 1353, Pha Ngừm đã thống nhất các mường Lào và đặt tên nước là Lan Xang - Triệu Voi.

Công trình kiến trúc tiêu biểu của vương quốc Lào là Thạt Luổng, ở Viêng Chăn. Thạt Luổng là một công trình kiến trúc Phật giáo chịu ảnh hưởng của các tháp Ấn Độ, đồng thời cũng có dáng vẻ riêng của Lào. Hình tượng quả bầu trên đỉnh Thạt Luổng không chỉ tạo nên một dáng vẻ riêng biệt về kiến trúc mà còn mang theo cả ý niệm thầm kín và cũng rất Lào.

Đến thế kỉ VI, vương quốc của người Khơ-me hình thành mà sử sách Trung Quốc gọi là nước Chân Lạp; còn người Khơ-me thì tự gọi nước mình là Capuchia.

Đến cuối thế kỉ XIX, Lào trở thành thuộc địa của Pháp.

Thời kì phát triển của Vương quốc Campuchia kéo dài từ thế kỉ IX đến thế kỉ XV, còn gọi là thời kì Ăng-co. Với những nét nổi bật:
- Nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp, thủ công nghiệp phát triển.
- Mở rộng lãnh thổ về phía đông: tiến đánh Cham pa, trung và hạ lưu sông Mê nam (Thái Lan), trung lưu sông Mê Công (Lào), tiến đến bắc bán đảo Mã Lai => Thế kỉ X – XII, Campuchia trở thành một trong những vương quốc mạnh và ham chiến trận nhất Đông Nam Á.
- Kinh đô Ăng-co với đền tháp đồ sộ như Ăng-co Vát, Ăng-co Thom.

Ngành kinh tế chủ yếu của Campuchia thời phong kiến là nông nghiệp lúa nước. Người ta đào nhiều hồ, kênh, máng để trữ nước và điều phối tưới nước. Hồ Ba-ray Tây có diện tích rộng 14.000 ha chứa được 47,7 triệu m3 nước. Ngoài nông nghiệp, cư dân còn đánh bắt cá ở Biển Hồ, khai thác lâm sản quý và săn bắt thú trên rừng. Thủ công nghiệp cũng có nhiều thợ khéo tay, đặc biệt là các nghề làm đồ trang sức và chạm khắc trên đá, trên các bức phù điêu của đền tháp.

Cuối thế kỷ XIII, Campuchia suy yếu, sau 5 lần bị người Thái xâm lược, năm 1432 người Khơ-me bỏ kinh đô Ăng-co, lui về phía cư trú nam Biển Hồ (Phnôm Pênh).

Kể từ đây, chính quyền phong kiến Campuchia luôn phải đối phó với những cuộc tấn công từ bên ngoài và mưu sát, tranh giành địa vị lẫn nhau. Đất nước lâm vào tình trạng suy kiệt khi thực dân Pháp đến xâm lược (1863).

Từ thế kỉ XV đến XVII là thời kì phát triển thịnh vượng của vương quốc Lan Xang. Biểu hiện:

- Các vua Lan Xang chia đất nước thành các mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội do nhà vua chỉ huy. => Tổ chức bộ máy nhà nước phong kiến từng bước được củng cố, kiện toàn.

- Nhiều người châu Âu đến buôn bán thời kì này đã miêu tả cuộc sống thanh bình, trù phú của người Lào và cho biết đất nước có nhiều sản vật quý như thổ cẩm, cánh kiến, ngà voi,… => Kinh tế phát triển thịnh đạt, xã hội ổn định, văn hóa phát triển.

- Trong quan hệ đối ngoại, Lan Xang chú ý giữ quan hệ hòa hiếu với các nước láng giềng, đồng thời cũng cương quyết chiến đấu chống xâm lược, bảo vệ lãnh thổ, độc lập dân tộc.

- Đáp án B. Lan Xang không phải cường quốc lớn mạnh nhất khu vực Đông Nam Á.

Từ cuối thế kỉ XIII, Campuchia bắt đầu suy yếu. Thêm vào đó, Vương quốc A-út-thay-a được lập vào thế kỉ XIV đã nhiều lần tiến đánh Campuchia, tàn phá kinh đô Ăng-co. Sau 5 lần bị người Thái xâm chiếm, năm 1432 người Khơ-me phải bỏ Ăng-co rời về phía Nam Biển Hồ, là khu vực Phnôm Pênh ngày nay.

Đất nước Lào ngày nay gắn liền với dòng sông Mê Công. Sông Mê Công vừa là nguồn tài nguyên thủy văn dồi dào, trục giao thông của đất nước, vừa là yếu tố của sự thống nhất Lào về địa lý. Đồng bằng ven sông tuy nhỏ hẹp nhưng màu mỡ là vựa lúa của Lào. Nơi đây đã có người sinh sống từ rất lâu đời, mà chủ nhân đầu tiên là người Lào Thơng.

=> Sông Mê Công chi phối sâu sắc đến sự hình thành và phát triển của Vương quốc Lào.

Ăng-co Vát và Ăng-co Thom được coi những là công trình lớn nhất, đặc sắc nhất của Campuchia. Một biểu tượng cho sự kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật kiến trúc Khơ-me của người Campuchia và nghệ thuật kiến trúc Hindu của nền văn hóa Ấn Độ.

Thạt Luổng ở Lào được xây dựng mang đậm phong cách Phật giáo Ấn Độ. Hòa quện với phong cách văn hóa và bản sắc Lào và đã trở thành một biểu tượng quốc gia của Lào.

Di tích lịch sử Tháp Chàm ở Việt Nam được xây dựng từ cuối thế kỉ VII đến đầu thế kỉ XVII. Những tháp Chăm này được xây dựng dưới các đời vua Chăm để thờ cúng các vị thần. Các vị thần được thờ phụng có thể là các vị thần Ấn Độ giáo tiêu biểu như Siva (thần hủy diệt), Ganesha (phúc thần đầu người mình voi),... hoặc còn có thể là các vị Phật. Tháp Chàm là sự kết hợp độc đáo giữa yếu tố văn hóa Ấn Độ với văn hóa của người Cham-pa ở Việt Nam.

Đất nước Campuchia có điều kiện tự nhiên, địa lý thuận lợi hơn như:

- Campuchia như một lòng chảo khổng lồ, xung quanh là rừng cao nguyên bao bọc, còn đáy chảo là Biển Hồ và vùng phụ cận với những cánh đồng phì nhiêu, màu mỡ. => Thích hợp phát triển nền nông nghiệp lúa nước từ sớm. Vì vậy, Campuchia là một trong những nước có lịch sử lâu đời và phát triển nhất ở Đông nam Á.

- Vùng đồng bằng sông Mê Công tuy hẹp nhưng màu mỡ. Ở đây, con người đã sinh sống từ lâu, chủ nhân đầu tiên là người Lào Thơng. Mãi đến thế kỷ XIII, người Thái di cư đến sinh sống hòa hợp với người Lào Th ơ ng gọi là người Lào Lùm. Năm 1353, Pha Ngừm thống nhất các mường cổ ở đây, lập nước Lan Xang (Triệu Voi).

Ăng-co Vát và Ăng-co Thom được coi những là công trình lớn nhất, đặc sắc nhất của Campuchia. Một biểu tượng cho sự kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật kiến trúc Khơ-me của người Campuchia và nghệ thuật kiến trúc Hindu (Ấn Độ giáo) của nền văn hóa Ấn Độ.

Trong quan hệ đối ngoại của Lào (Lan Xang) luôn chú ý giữ quan hệ hòa hiếu với các nước láng giềng. Đồng thời cũng cương quyết chiến đấu chống quân xâm lược Mi-an-ma vào nửa sau thế kỉ XVI để bảo vệ lãnh thổ và nền độc lập của mình.

Trái ngược với Lan Xang, Campuchia dưới thời kì Ăng-co không ngừng mở rộng quyền lực của mình ra bên ngoài. Trong các thế kỉ X - XII, Campuchia trở thành một trong những vương quốc mạnh và ham chiếm trận nhất Đông Nam Á.

Ở Cam-pu-chia, tộc người chiếm đa số là Khơ – me. Địa bàn sinh tụ đầu tiên của người Khơ – me ở phía bắc nước Cam-pu-chia ngày này.