Bài 12: Văn minh Văn Lang-Âu Lạc

Nền văn minh Văn Lang-Âu Lạc được hình thành và phát triển từ thiên niên kỉ I TCN đến vài thế kỉ đầu Công nguyên ở khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam ngày nay.

Nền văn minh Văn Lang-Âu Lạc được hình thành và phát triển từ thiên niên kỉ I TCN đến vài thế kỉ đầu Công nguyên ở khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam ngày nay, thường có tên gọi là văn minh sông Hồng, văn minh Việt Cổ và văn minh Đông Sơn. Còn văn minh Phù Nam thì không phải.

Nền văn minh Văn Lang-Âu Lạc có cội nguồn từ văn hóa Phùng Nguyên (khoảng 4000 năm trước), phát triển rực rỡ trong thời kì văn hóa Đông Sơn.

Nhà nước Văn Lang xuất hiện cách đây khoảng 2700 năm.

Nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc được hình thành trên lưu vực của các dòng sông lớn như sông Hồng, sông Mã, sông Cả.

Địa bàn chủ yếu của quốc gia Văn Lang - Âu Lạc thời cổ đại là khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam ngày nay.

Sự giàu có về khoáng sản (đồng, sắt, thiếc, chì,...) là cơ sở cho sự ra đời sớm của các ngành thủ công nghiệp như luyện kim, chế tác đồ đồng, đồ sắt,...

Cơ sở tự nhiên dẫn tới sự hình thành của văn minh Văn Lang - Âu Lạc:

- Có hệ thống sông ngòi dày đặc: sông Hồng, sông Cả, sông Mã,... bồi đắp nên những vùng đồng bằng phù sa màu mỡ. Đất đai tơi xốp, dễ canh tác.

- Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nắng lắm, mưu nhiều, lượng nước ngọt dồi dào.

- Giàu có về khoáng sản (đồng, sắt, thiếc, chì,...).

Cư dân bản địa ở đồng Bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam thuộc nhóm Nam Á và Thái - Ka-đai.

Văn minh Văn Lang - Âu Lạc thuộc nền văn hóa Đông Sơn.

Được hình thành trên cơ sở tiếp nối nền văn hóa tiền Đông Sơn (Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun), văn minh Văn Lang - Âu Lạc nằm trong giai đoạn văn hóa Đông Sơn đã phát triển trong thời đại kim khí.

Văn hóa Óc Eo không phải cội nguồn của văn minh Văn Lang - Âu Lạc.

Văn minh Văn Lang - Âu Lạc mang đặc trưng của nền kinh tế nông nghiệp lúa nước.

Văn Lang là nhà nước đầu tiên ở Việt Nam, mặc dù còn sơ khai, chưa có luật pháp,... nhưng tổ chức nhà nước đã có tính hệ thống.

Kinh đô của nhà nước Văn Lang đặt ở Phong Châu (nay thuộc Phú Thọ).

Người đứng đầu nhà nước Âu Lạc là An Dương Vương.

Lương thực chính của cư dân Văn Lang - Âu Lạc là gạo.

Người Việt có tục uống nước chè, ăn trầu, nhuộm răng, xăm mình,... Thờ Chúa không phải là phong tục truyền thống của người Việt.

Văn học thời kì Văn Lang - Âu Lạc là nền văn học truyền miệng với nhiều truyện thần thoại, truyền thuyết, cổ tích kể về các vị thần, các nhân vật anh hùng, sự tích như Lạc Long Quân và Âu Cơ, Sơn Tinh - Thủy Tinh, Thánh Gióng, Bánh chưng bánh giầy,... 

Người Việt cổ có tín ngưỡng thờ Mặt trời, thờ vật tổ (chim Lạc, Giao long), sùng bái tự nhiên, tín ngưỡng phồn thực, thờ cúng tổ tiên, thờ mẫu, thờ người có công dựng nước và giữ nước.