Bài tập: Sự xuất hiện của loài người và bầy người nguyên thủy

Phương thức sinh sống chủ yếu của Người tối cổ là săn bắt và hái lượm. Đến thời đại đá mới, mới xuất hiện trồng trọt và chăn nuôi. Nhưng phương thức săn bắt, hái lượm vẫn là chủ yếu.

Bầy người nguyên thủy vẫn còn sống trong tình trạng “ăn lông ở lỗ” - một cuộc sống tự nhiên, bấp bênh, triền miên hàng triệu năm.

Đến thời kì đá mới, con người bắt đầu biết làm sạch những tấm da thú để che thân cho ấm và cho “có văn hóa”. Những chiếc cúc và kim làm bằng xương tìm thấy trong các di chỉ văn hóa đã nói lên điều đó. Ngoài ra, người ta đã biết dùng đồ trang sức như vòng cổ bằng vỏ ốc, vòng tay, vòng chân, hoa tai,… bằng đá nhiều màu.

Người tinh khôn có cấu tạo cơ thể như chúng ta ngày nay: xương cốt nhỏ hơn Người tối cổ; bàn tay nhỏ, khéo léo, các ngón tay linh hoạt; hộp sọ và thể tích não phát triển, trán cao, mặt phẳng; cơ thể gọn và linh hoạt, tạo nên tư thế thích hợp với các hoạt động phức tạp của con người.

Đáp án C là đặc điểm của Người tối cổ => Không phản ánh đúng đặc điểm về cấu tạo của Người tinh khôn.

- Người tối cổ đã có quan hệ hợp quần xã hội: có người đứng đầu, có phân công lao động giữa nam và nữ,… Họ sống trong hang động, mái đá hoặc dựng lều bằng cành cây, da thú, sống quây quần theo quan hệ ruột thịt với nhau,… Bấy giờ chưa có những quy định xã hội nên người ta gọi những hợp quần xã hội đầu tiên này là bầy người nguyên thủy.

- Sự phân hóa giàu nghèo là hệ quả của sự phát triển mạnh mẽ của sản xuất, dẫn đến sản phẩm dư thừa tương ứng xuất hiện đồ kim loại thời kì này, là nguồn gốc đưa đến sự hình thành nhà nước. => Đây không phải là đặc điểm của bầy người nguyên thủy (hợp quần xã hội đầu tiên của con nguời).

Đặc điểm phân biệt chủ yếu giữa Người tối cổ và Người tinh khôn là óc sáng tạo.

Óc sáng tạo của Người tinh khôn thể hiện trong việc cải tiến công cụ, nâng cao hiệu quả lao động và sản xuất:

+ Thời hậu kì đá cũ: Ghè hai rìa của một mảnh đá tạo thành rìu, dao, nạo; biết chế tạo lao, cung tên,…

+ Thời đá mới: Biết ghè đẽo những mảnh đá thành hình dạng gọn và chính xác, thích hợp với từng công việc; biết đan lưới đánh cá, làm gốm,…

Chế tạo ra cung tên là thành tựu lớn trong quá trình chế tạo công cụ và vũ khí. Với cung tên, con người mới săn bắn có hiệu quả và an toàn. Thức ăn của con người cũng từ đó mà được tăng lên đáng kể, nhất là thức ăn động vật.

=> Một thành tựu lớn của Người tinh khôn trong quá trình chế tạo công cụ, vũ khí và cải thiện đời sống là chế tạo ra cung tên.

Thời đại đồ đá mới con người vẫn sử dụng công cụ bằng đá, chưa biết sử dụng công cụ bằng kim loại.

Thông qua quá trình lao động, chế tạo công cụ và sử dụng công cụ, bán tay con người khéo léo dần. Đây là nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự biến đổi về mặt cơ thể. Do yêu cầu của lao động nên cơ thể cần thay đổi cho phù hợp với tư thế lao động. Trong lao động cũng cần trao đổi với nhau nên tiếng nói của con người cũng thuần thục hơn.

=> Con người đã dần dần tự cải biến, hoàn thiện mình từng bước nhờ lao động, tạo nên bước phát triển nhảy vọt từ vượn thành người.

Hợp quần xã hội đầu tiên của con người gắn với Người tối cổ là bầy người nguyên thủy. Người tối cổ đã có quan hệ hợp quần xã hội, có người đứng đầu, có phân công lao động nam và nữ, cùng chăm sóc con cái.

- Vượn cổ: chưa biết chế tác công cụ lao động, sử dụng những mảnh đá có sẵn để làm công cụ.

- Người tối cổ: biết chế tác công cụ lao động, lấy mảnh đã và hòn cuội lớn, ghè một mặt cho sắc và vừa tay cầm.

Bước vào thời kì Người tinh khôn, khi lớp lông mỏng trên người không còn nữa đã xuất hiện những màu da khác nhau, đó là da vàng, da đen và da trắng. Đây là ba chủng tộc lớn trên thế giới hiện nay.

Ở Việt Nam, vào những năm 1960 - 1965 các nhà khảo cổ học đã lần lượt phát hiện được hàng loạt di tích của Người tối cổ.
Ở các hang Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Lạng Sơn), trong lớp đất chứa nhiều than, xương động vật cổ cách đây 40 - 30 vạn năm, người ta phát hiện được những chiếc răng của Người tối cổ. Ở một số nơi khác như núi Đọ, Quan Yên (Thanh Hóa), Xuân Lộc (Đồng Nai),... người ta phát hiện được nhiều công cụ đá ghè đẽo thô sơ dùng để chặt, đập; nhiều mảnh đá ghè mỏng... ở nhiều chỗ.

Bước vào thời kì Người tinh khôn, khi lớp lông mỏng trên người không còn nữa đã xuất hiện những màu da khác nhau, đó là da vàng, da đen và da trắng. Đây là ba chủng tộc lớn trên thế giới hiện nay.

Ở Việt Nam đã tìm thấy cả xương hóa thạch của loài vượn cổ.

Loài vượn cổ chuyển biến thành Người tối cổ cách ngày nay khoảng 4 triệu năm. Di cốt của Người tối cổ được tìm thấy ở Đông Phi, Giava (Inđônêxia), Bắc Kinh (Trung Quốc). Ở Việt Nam, tuy chưa thấy di cốt nhưng lại thấy công cụ đá của Người tối cổ.

Từ chỗ sử dụng những mảnh đá có sẵn để làm công cụ, Người tối cổ đã biết biết lấy những mảnh đá hay hòn cuội lớn đem ghè một mặt cho sắc và vừa tay cầm. Như thế, họ đã bắt đầu biết chế tác công cụ. Công cụ thô kệch này được gọi là đồ đá cũ, ứng với thời kì sơ kì đá cũ.

Người tinh khôn xuất hiện vào khoảng thời gian 4 vạn năm cách ngày nay.

+ Người tinh khôn có cấu tạo cơ thể như người ngày nay.

+ Xương nhỏ; bàn tay nhỏ, khéo léo, các ngón tay linh hoạt; hộp sọ và thể tích não phát triển, trán cao, mặt phẳng; cơ thể gọn và linh hoạt, tạo nên tư thế thích hợp với các hoạt động phức tạp của con người.

=> Đây là bước nhảy vọt thứ hai, cùng lúc đó, Người hiện đại xuất hiện những màu da khác nhau (vàng, đen, trắng). Do thích ứng lâu dài với những hoàn cảnh tự nhiên khác nhau.

Sự khác nhau về màu da giữa các chủng tộc trên thế giới là biểu hiện sự khác nhau về đặc điểm sinh học và sự thích ứng lâu dài của con người với điều kiện tự nhiên. Sự khác nhau về màu da không nói lên trình độ văn minh, trình độ kinh tế hay đẳng cấp xã hội.

Xương hóa thạch của loài vượn cổ được tìm thấy ở Đông Phi, Tây Á và cả Việt Nam.