Bài tập: Sự hình thành và phát triển các vương quốc chính ở Đông Nam Á

Đông Nam Á là một khu vực rộng lớn và bị chia cắt nên không có những thảo nguyên mênh mông để chăn nuôi gia súc lớn. Tuy nhiên, thiên nhiên đã ưu đãi cho vùng này một điều kiện hết sức thuận lợi - đó là khí hậu nhiệt đới gió mùa.Hai mùa là mùa khô và mùa mưa rõ rệt trong năm. Đây là đặc điểm tự nhiên chính tạo nên nét tương đồng giữa các quốc gia Đông Nam Á.

Đến những thế kỉ đầu công nguyên, cư dân Đông Nam Á đã  biết dùng đồ sắt: kinh tế nông nghiệp trồng lúa nước là chủ yếu, nghề thủ công truyền thống phát triển như dệt, làm gốm, đúc đồng và rèn sắt. Buôn bán đường biển rất phát triển.

Trong khoảng từ thế kỉ VII đến thế kỉ X, ở khu vực Đông Nam Á đã hình thành một số quốc gia, lấy bộ tộc đông và phát triển nhất làm nòng cốt gọi là các quốc gia phong kiến dân tộc

Trên lưu vực sông I-ra-oa-đi, từ giữa thế kỉ XI, quốc gia Pa-gan ở miền Trung đã mạnh lên, chinh phục các tiểu quốc gia khác, thống nhất lãnh thổ, mở đầu cho quá trình hình thành và phát triển của vương quốc Mi-an-ma.

Từ nửa sau thế kỉ XVIII, các quốc gia Đông Nam Á bước vào giai đoạn suy thoái, mặc dù xã hội phong kiến vẫn tiếp tục tồn tại.

Đến cuối thế kỉ XIX, chế độ phong kiến ở Đông Nam Á khủng hoảng, suy vong. Hầu hết các nước Đông Nam Á lần lượt rơi vào tay thực dân phương Tây (trừ Xiêm).

Điều kiện hình thành của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á vào những thế kỉ đầu Công nguyên, bao gồm:

- Điều kiện tự nhiên: Đông Nam Á là vùng có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc cư trú, quần tụ dân cư. Vì vậy từ xa xưa con người đã có mặt tại khu vực này.

- Điều kiện kinh tế: Đầu Công nguyên, cư dân Đông Nam Á đã biết sử dụng đồ sắt. Nông nghiệp vẫn là ngành sản xuất chính, nghề thủ công truyền thống phát triển như dệt, làm gốm, đúc đồng, rèn sắt. Việc buôn bán đường biển cũng rất phát đạt, nhiều thành thị - hải cảng đã ra đời. Sự phát triển của các ngành kinh tế là cơ sở cho sự ra đời của hàng loạt các quốc gia cổ ở đây.

- Do sự tác động về mặt kinh tế của thương nhân Ấn Độ và văn hóa Ấn Độ.

Sự ra đời các vương quốc cổ ở Đông Nam Á gắn liền với các nhân tố:

- Sự phát triển của các ngành kinh tế là cơ sở cho sự ra đời hàng loạt các quốc gia nhỏ ở Đông Nam Á.

- Việc tiếp thu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc. Đồng thời, giữa các tiểu quốc với nhau vẫn thường có mối liên hệ, trao đổi văn hóa và sản phẩm trên cơ sở phát triển bản sắc văn hóa riêng của mỗi tiểu quốc, mỗi tộc người.

Đáp án A: là đặc điểm của sự hình thành các quốc gia cổ đại phương Tây – Hi Lạp và Rôma, cũng là điểm khác biệt về điều kiện tự nhiên và đặc điểm của các quốc gia cổ đại phương Tây so với các quốc gia cổ đại phương Đông.

=> Đây không phải là cơ sở cho sự ra đời của các quốc gia cổ ở Đông Nam Á.

Văn hóa dân tộc của các quốc gia Đông Nam Á thời kì phong kiến cũng dần được hình thành, Sau một thời gian tiếp thu và chọn lọc, các dân tộc Đông Nam Á đã xây dựng được một nền văn hóa riêng của mình và đóng góp vào kho tàng văn hóa chung của loài người những giá trị tinh thần độc đáo.

Sự hình thành các vương quốc cổ ở Đông Nam Á mang những đặc điểm nổi bật dưới đây:

- Các vương quốc cổ ở Đông Nam Á là các quốc gia nhỏ do tác động về địa hình bị chia cắt bởi những dãy núi, rừng nhiệt đới và biển và đặc điểm kinh tế, văn hóa của từng vùng lãnh thổ.

- Các vương quốc cổ ở Đông Nam Á hình thành tương đối sớm trong khoảng 10 thế kỉ đầu sau công nguyên.

- Các quốc gia cổ ở Đông Nam Á còn nhỏ bé, phân tán trên các địa bàn hẹp, sống riêng rẽ và nhiều khi tranh chấp lẫn nhau.

Sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản phương Tây là nhân tố cuối cùng, có tính chất quyết định, dẫn tới sự suy sụp của các vương quốc Đông Nam Á.

Sau khi tìm ra đường biển sang phương Đông, các thương nhân châu Âu lần lượt đến vùng Đông Nam Á. Từ những hoạt động buôn bán và truyền giáo, các nước phương Tây chuyển sang chính sách xâm lược và lần lượt biến các nước Đông Nam Á trở thành thuộc địa.

Quá trình tiến triển từ Người tối cổ đến Người tinh khôn, diễn ra đặc biệt phong phú ở Đông Nam Á. Ở giai đoạn này, các nhà khoa học đã tìm thấy di cốt hóa thạch của Người tối cổ và những công cụ đá của họ tại nhiều nước Đông Nam Á. Đặc biệt, người ta đã phát hiện ra hóa thạch của người Pi-tê-can-tơ-rốp tại Gia-va (In-đô-nê-xi-a). Tại nhiều nơi khác như Thẩm Khuyên, Thẩm Hai, núi Đọ (Việt Nam), A-ny-at (Mi-an-ma), Ping-nọi (Thái Lan), Tam-pa (Ma-lai-xi-a),… người ta phát hiện được di cốt, mảnh di cốt và những công cụ đồ đá của Người tối cổ.

Trên lưu vực sông I-ra-oa-đi, từ giữa thế kỉ XI, quốc gia Pa-gan ở miền Trung đã mạnh lên, chinh phục các tiểu quốc gia khác, thống nhất lãnh thổ, mở đầu cho quá trình hình thành và phát triển của vương quốc Mi-an-ma.

Đông Nam Á là một khu vực rộng lớn và bị chia cắt nên không có những thảo nguyên mênh mông để chăn nuôi gia súc lớn. Tuy nhiên, thiên nhiên đã ưu đãi cho vùng này một điều kiện hết sức thuận lợi – đó là gió mùa. Gió mùa kèm theo mưa rất thích hợp cho sự phát triển của cây lúa nước.

Thế kỷ đầu Công Nguyên, cư dân Đông Nam Á đã biết dùng đồ sắt: 

- Kinh tế nông nghiệp trồng lúa nước là chủ yếu.

- Nghề thủ công truyền thống phát triển như dệt, làm gốm, đúc đồng và rèn sắt.

- Buôn bán đường biển rất phát triển, một số thành thị hải cảng ra đời, xuất hiện các trung tâm buôn bán nổi tiếng. Hải cảng Óc Eo (An Giang), Ta-kô-la (Mã Lai) và bắt đầu xuất hiện các quốc gia nhỏ đầu tiên.

Khoảng 10 thế kỉ đầu sau Công nguyên, hàng loạt các quốc gia nhỏ đã được hình thành và phát triển ở khu vực phía Nam Đông Nam Á như:

- Vương quốc Cham-pa ở vùng Trung Bộ Việt Nam.

- Vương quốc Phù Nam ở hạ lưu sông Mê Kông.

- Các vương quốc ở hạ lưu sông Mê Nam và trên các đảo của In-đô-nê-xi-a.

Trong khoảng từ thế kỉ VII đến thế kỉ X, ở khu vực Đông Nam Á đã hình thành một số quốc gia, lấy một bộ tộc đông và phát triển nhất làm nòng cốt, thường được gọi là các quốc gia phong kiến dân tộc như:

- Vương quốc Campuchia của người Khơ – me.

- Các vương quốc của người Môn và người Miến ở vùng hạ lưu sông Mê Nam.

- Các vương quốc của người In-đô-nê-xi-a ở Xu-ma-tơ-ra và Gia-na.

Từ khoảng nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVIII là thời kì phát triển của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á. Biểu hiện là:

- Inđônêxia thống nhất và phát triển hùng mạnh dưới vương triều Mô-giô-pa-hít (1213 - 1527).

- Bán đảo Đông Dương có Đại Việt, Champa, Campuchia - Pagan (Mianma) ở lưu vực sông I-ra-oa-đi.

- Người Thái ở thượng nguồn sông Mê Kông di cư xuống phía nam lập ra Su-khô-thay (Thái Lan) ở lưu vực sông Mê-nam; và Lan Xang (Lào) ở trung lưu sông Mê - Công.