Chuyên đề 1: Các lĩnh vực của sử học

- Một số cuốn sách về lịch sử Việt Nam:

+ Sách “Đại Việt sử kí” được biên soạn dưới thời Trần; tác giả chính là Lê Văn Hưu

+ Sách “Đại Việt sử kí toàn thư” do Ngô Sỹ Liên và các sử thần nhà Lê biên soạn.

+ Sách “Đại Nam thực lục” do Quốc sử quán nhà Nguyễn biên soạn.

+ Sách “Lịch sử Việt Nam” (15 tập) do Viện sử học Việt Nam tổ chức biên soạn.

- Một số cuốn sách về lịch sử thế giới:

+ Sách “Lịch sử thế giới cận đại” (của tác giả: Vũ Dương Ninh và Nguyễn Văn Hồng”.

+ Sách “Lược sử thế giới” (của tác giả: E.H.Gombirich)

+ Sách “World History” (của tác giả: Adam Brown)

+ Văn Lang ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ (ra đời khoảng thế kỉ VII TCN) và Âu Lạc (ra đời vào khoảng thế kỉ III TCN).

+ Phù Nam ở Nam Bộ (hình thành khoảng thế kỉ I);

+ Lâm Áp - sau này là Chăm-pa ở Trung Bộ (ra đời năm 192).

- Các cộng đồng cư dân cổ ở Việt Nam đã kiến tạo cơ sở của nền văn hoá bản địa, với đặc trưng:

+ Sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước là chính; gắn bó với sông biển;

+ Tổ chức cộng đồng địa phương theo hình thức làng, bản;

+ Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên,...

- Các cộng đồng dân cư cổ ở Việt Nam đã tiếp thu những thành tựu, tinh hoa văn hoá từ bên ngoài, nhất là từ Ấn Độ và Trung Quốc.

- Cư dân Việt cổ đấu tranh chống đồng hóa, gìn giữ bản sắc và phát triển nền văn hóa dân tộc.

- Các cộng đồng dân cư ở vùng Trung Bộ và Nam Bộ tiếp tục có những bước phát triển mới về văn hóa.

- Thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã mang đến cho nền văn hoá Việt Nam một luồng sinh khí mới.

- Những năm 1945 - 1975, đời sống văn hoá Việt Nam thấm đẫm tinh thần yêu nước và cách mạng, góp phần to lớn vào những chiến công hiển hách của dân tộc.

- Từ năm 1986 - nay, văn hoá là nền tảng tinh thần, đồng thời là một nguồn lực phát triển quan trọng đang được toàn Đảng, toàn dân Việt Nam xây dựng và phát triển theo hướng tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Thời nguyên thủy tồn tai trong khoảng 80 vạn năm cách ngày nay-thế kỉ VII TCN trong tiến trình của lịch sử văn hóa Việt Nam, người Việt cổ từng bước định hình nền văn hóa bản địa, với đặc trưng là văn hóa nông nghiệp trồng lúa nước.

Thời dựng nước  từ thế kỉ VII TCN-179 TCN trong tiến trình của lịch sử văn hóa Việt Nam, đã hình thành ba trung tâm văn hóa: Đông Sơn, Sa Huỳnh và Đồng Nai.

Thời Bắc thuộc (179 TCN-938) trong tiến trình của lịch sử văn hóa Việt Nam, cho thấy quá trình đấu tranh bền bỉ và kiên cường của người Việt, đồng thời sáng tạo văn hóa Trung Quốc, Ấn Độ để phát triển nền văn hóa của mình thêm phong phú, đa dạng.

Thời độc lập (938-1884) trong tiến trình của lịch sử văn hóa Việt Nam, là thời kì văn hóa Việt Nam phát triển rực rỡ và mạnh mẽ nhất trên nhiều lĩnh vực với ảnh hưởng mãnh mẽ của Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo.

Thời Pháp thuộc (1884-1945) trong tiến trình của lịch sử văn hóa Việt Nam, là thời kì văn hóa Việt Nam có sự tiếp biến văn hóa phương Tây, đặc biệt văn hóa Pháo trên nhiều lĩnh vực về văn hóa vật chất (công trình kiến trúc, giao thông, trang phục, ẩm thực,…)

Thời hiện đại (1945- đến nay) trong tiến trình của lịch sử văn hóa Việt Nam, nền văn hóa Việt nam được định hình trên ba nguyên tắc; dân tộc hóa, đại chúng hóa và khoa học khóa, nhằm phát huy sức mạnh đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.

Thời kì nguyên ngủy thường là tập hợp một nhóm gia đình, chưa có sự phân hóa thành giai cấp.

Thời Pháp thuộc, phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa du nhập vào Việt nam dẫn đến những biến đổi sâu sắc về cơ cấu giai cấp.

Thời nguyên thủy, hoat động kinh tế chủ yếu của người nguyên thủy là săn bắt và hái lượm.

Thời kì dựng nước, xã hội bắt đầu phân hóa thành các bộ phận, tuy nhiên mâu thuẫn xã hội chưa gay gắt.

Giai đoạn 1986-nay, Việt Nam bước vào thời kì Đổi mới, nền kinh tế thị trường đã tác động lớn đến cơ cấu xã hội.

Thời dựng nước, với sự xuất hiện của kim loại sắt và đồng khiến cho năng suất tăng cao.

Thời quân chủ độc lập, với tư tưởng trọng nông, nông nghiệp được các triều đại phong kiến chú trọng phát triển.

Giai đoạn 1975-1986, mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung bao cấp ngày càng bộc lộ hạn chế.