Ngày soạn: ...............................................
Ngày giảng: .............................................
Tiết 64. Đọc văn.
HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ QUỐC GIA
“Trích: Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba”
- Thân Nhân Trung -
A-MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia", mối quan hệ giữa hiền tài và vận mệnh nước nhà.
- Ý nghĩa của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ.
- Cách lập luận, kết cấu chặt chẽ, sử dụng ngôn ngữ chính luận.
2. Kĩ năng:
- Đọc - hiểu bài văn chính luận theo đặc trưng thể loại.
3. Tư duy, thái độ, phẩm chất:
- Có thái độ trân trọng và yêu quý người hiền tài.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực tự chủ và tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực thẩm mỹ, năng lực tư duy; năng lực sử dụng ngôn ngữ.
B-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
HS:SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
C- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Gv kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, tích hợp.
D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức lớp:
Sĩ số: ……………………………….
2. Kiểm tra bài cũ:
- Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài Tựa “Trích diễm thi tập” ?
3. Bài mới:
Hoạt động 1. Khởi động
Trong Văn Miếu- Quốc Tử Giám Hà Nội,từ thế kỉ X (triều Lí) đã có dựng những hàng bia đá ghi họ tên, năm thi đỗ của các tiến sĩ Đại Việt. Đó là một việc làm độc đáo, đầy ý nghĩa của các vương triều phong kiến VN. Bài đọc thêm này trích từ một trong những văn bia đó.
|
Hoạt động của GV&HS |
Nội dung kiến thức cơ bản |
|
Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới Hs đọc tiểu dẫn- sgk. - Nêu các nét đáng lưu ý về tác giả Thân Nhân Trung? - Em có hiểu biết gì về thể văn bia? Hs đọc VB. - Tìm bố cục của VB? (xác định hệ thống luận điểm trong VB?) GV hướng dẫn HS Đọc – hiểu văn bản. Gv dẫn dắt: Bài kí trên được khắc bia năm 1484. Trước phần trích học có một đoạn văn dài kể việc từ khi Lê Thái Tổ dựng nước (1428) đến năm 1484, các vua Lê tuy đều chú ý bồi dưỡng, phát triển hiền tài nhưng chưa có điều kiện dựng bia tiến sĩ. Cuối phần trích là danh sách 33 vị tiến sĩ khoa Nhâm Tuất 1442... - Em hiểu câu: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” ntn? - Tác giả đã chứng minh luận điểm trên bằng phương pháp lập luận nào? ntn? - Các thánh đế minh vương đã làm gì để khuyến khích hiền tài? Tại sao nói thế vẫn chưa đủ? - Nêu ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ? GV hướng dẫn HS tổng kết. - Lập sơ đồ kết cấu bài văn bia của Thân Nhân Trung? - Những bài học lịch sử rút ra từ việc khắc bia tiến sĩ? - Em hãy nêu suy nghĩ của mình về tầm quan trọng hiền tài với đất nước? Chính sách thu hút nhân tài ở nước ta? |
I. TÌM HIỂU CHUNG 1.Tác giả Thân Nhân Trung (1418- 1499) - Tự (tên chữ): Hậu Phủ. - Quê: làng Yên Ninh- huyện Yên Dũng (Bắc Giang). - Đỗ tiến sĩ năm 1469, nổi tiếng văn chương, được Lê Thánh Tông tin dùng. - Được phong là Phó nguyên soái trong Tao đàn văn học do Lê Thánh Tông sáng lập. 2. Thể văn bia: - Là những bài văn khắc trên bia đá. - Phân loại: 3 loại. + Văn bia ghi công đức. + Bia ghi việc xây dựng các công trình kiến trúc. + Bia lăng mộ. - Mục đích: ghi chép những sự việc trọng đại hoặc tên tuổi, cuộc đời của những người có công đức lớn để lưu truyền cho đời sau. 3. Văn bản: - Đọc. - Bố cục: 3 phần + P1: Vai trò quan trọng của hiền tài. + P2: Những việc làm khuyến khích hiền tài của các thánh đế minh vương. + P3: Ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ. II.Đọc -hiểu văn bản: 1. Vai trò quan trọng của hiền tài: - Hiền tài là nguyên khí của quốc gia: + Hiền tài: người có tài cao, học rộng và có đạo đức. + Nguyên khí: khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự vật. " Người tài cao, học rộng, có đức độ là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước, xã hội. " Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh – suy của đất nước. - Phương pháp lập luận: diễn dịch. Luận điểm được triển khai qua cách so sánh đối lập: Nguyên khí thịnhîíNguyên khi suy Đ/n nhiều hiền tàiĐ/nhiếm hiền tài Thế nước mạnhThế nước suy " Khẳng định tính chất rõ ràng, hiển nhiên của chân lí. 2. Những việc làm khuyến khích hiền tài của các thánh đế minh vương: - Những việc đã làm: + Đề cao danh tiếng, xướng danh, ghi tên ở bảng vàng. + Ban chức tước. + Ban yến tiệc... " Chưa đủ vì danh tiếng của hiền tài mới chỉ được vang danh ngắn ngủi, lẫy lừng một thời mà ko lưu truyền được lâu dài. - Việc sẽ làm: Khắc bia tiến sĩ. 3. Ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ: - Khuyến khích hiền tài: kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn, hâm mộ, ra sức rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua, giúp nước. - Ngăn ngừa điều ác, kẻ ác, ý xấu bị ngăn chặn, lòng thiện tràn đầy, kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện xem đó mà cố gắng. - Dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, góp phần rèn rũa danh tiếng cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho đất nước. III. Tổng kết bài học: - Sơ đồ kết cấu của bài văn bia trên: 
- Bài học lịch sử rút ra: + Ở thời đại nào “hiền tài” cũng là “nguyên khí của quốc gia” " phải biết quý trọng hiền tài. + Hiền tài có mối quan hệ sống còn đối với sự thịnh- suy của đất nước. + Sự đúng đắn trong quan điểm của nhà nước ta: Giáo dục là quốc sách hàng đầu. |
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung
4. Củng cố
- Nắm được nội dung và nghệ thuật của bài :
+ Tầm quan trọng và ý nghĩa của hiền tài đối với đất nước.
+ Những việc làm thể hiện sự quan tâm của các thánh đế minh vương đối với hiền tài
+ Ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ
5. Dặn dò
- Học bài cũ.
- Chuẩn bị bài : Khái quát lịch sử Tiếng Việt.
