I. Vài nét về tác giả Nguyễn Đình Thi
1. Tiểu sử - Cuộc đời
- Nguyễn Đình Thi (1924 - 2003)
- Quê quán: làng Vũ Thạch (nay là phố Bà Triệu), Hà Nội.
- Ông sinh ra tại Luông Pra Băng, Lào, lên năm tuổi, Nguyễn Đình Thi theo bố mẹ trở về nước và đi học ở Hà Nội rồi Hải Phòng.
- Từ nhỏ, Nguyễn Đình Thi đã nổi tiếng thông minh, học rất giỏi tất cả các môn, đặc biệt là môn Triết. Ông cùng một số người bạn học bí mật nghiên cứu chủ nghĩa Mác.
- Sau khi tốt nghiệp Tú tài, ông học Luật ở Đại học Đông Dương và trở thành một trong những cán bộ chủ chốt của Hội Văn hoá Cứu quốc.
- Nguyễn Đình Thi là một nhà văn hóa, một nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, sáng tác nhạc, soạn kịch, viết lí luận phê bình văn nghệ, biên khảo triết học. Ở lĩnh vực nào, ông cũng có những đóng góp đáng ghi nhận.
- Ông là một chiến sĩ cách mạng giàu lòng yêu nước, đã từng là đại diện của Việt Minh trong Đảng Dân chủ.
- Những năm 1940 ông tham gia Tổ Văn hóa Cứu quốc.
- Năm 1945 ông tham dự Hội nghị Quốc dân Tân Trào, sau đó được bầu làm Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa 1.
- Tháng 07/1945, Nguyễn Đình Thi được đi dự Quốc dân Đại hội tại Tân Trào và được cử vào Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam.
- Năm 1996, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
2. Sự nghiệp sáng tác
- Các tác phẩm chính:
+ Tiểu thuyết: Xung kích (1951), Vào lửa (1966), Mặt trận trên cao (1967).
+ Thơ: Người chiến sĩ (1956), Bài thơ Bắc Hải (1958), Dòng sông trong xanh (1974), Tia nắng (1983).
+ Kịch: Con nai đen (1961), Hoa và Ngần (1975), Rừng trúc (1978), Hòn cuội (1987)....
+ Tiểu luận: Mấy vấn đề văn học (1956), Công việc của người viết tiểu thuyết (1964).
- Đặc điểm chính:
+ Những tác phẩm văn xuôi của Nguyễn Đình Thi là sự phản ánh kịp thời cuộc chiến đấu anh dũng của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến. Các tác phẩm của ông đều mang tính thời sự về các cuộc kháng chiến của dân tộc Việt Nam. Tiểu thuyết "Xung kích" là tác phẩm văn đầu tiên của Nguyễn Đình Thi. "Xung kích" đã tái hiện sinh động cuộc chiến đấu của một đại đội xung kích trong chiến thắng Trung Du năm 1951. Tác phẩm này đã đạt giải thưởng văn nghệ 1951 - 1952.
+ Tiểu thuyết được xem là thành công nhất trong lĩnh vực văn xuôi của Nguyễn Đình Thi là tác phẩm "Vỡ bờ". Tác phẩm đã tái hiện bức tranh đa chiều của xã hội Việt Nam từ năm 1939 đến năm 1945.
+ Nguyễn Đình Thi còn là một ngòi bút phê bình văn học sắc sảo. Tiểu luận "Nhận đường" của ông đã giúp thế hệ văn nghệ sĩ lúc bấy giờ tìm ra con đường đi đúng đắn, đó là "Văn nghệ phụng sự chiến đấu nhưng chính chiến đấu đem đến cho văn nghệ một sức sống mới, sắt lửa mặt trận đang đúc lên văn nghệ mới của chúng ta" ("Nhận đường").