BÀI 33: CẤU TẠO TRONG CỦA CÁ CHÉP
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: HS chỉ ra được sự thống nhất giữa cấu tạo và chức năng của từng hệ cơ quan đảm bảo sự thống nhất trong cơ thể với môi trường nước. Trình bày được tập tính của cá.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng quan sát tranh và kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ: GD lòng yêu thích môn học.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
- GV: Tranh cấu tạo trong của cá chép.
Mô hình não cá chép.
Tranh sơ đồ hệ thần kinh cá chép
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định tổ chức:
2: Kiểm tra bài cũ: Nêu các đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống?
3: Bài mới:
Hoạt động 1: Các cơ quan dinh dưỡng.
Mục tiêu: Học sinh nắm được cấu tạo và hoạt động của bốn cơ quan dinh dưỡng:Tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá vàbài tiết.
|
Hoạt động của GV và HS: |
Nội dung kiến thức trọng tâm |
|
- GV yêu cầu các nhóm quan sát tranh kết hợp với kết quả quan sát trên mẫu mô bài thực hành=> hoàn thành bài tập. - Các nhóm thảo luận => hoàn thành bài tập. - Đại diện nhóm hoàn thành trên bảng phụ của GV=> các nhóm khác nhận xét bổ sung. - GV cung cấp thêm thông tin về tuyên tiêu hóa - Hoạt động tiêu hóa thức ăn diễn ra như thế nào? - Nêu chức năng của hệ tiêu hóa? - HS nêu được: + Thức ăn được nghiền nát nhờ răng hàm, dưới tác dụng của enzim tiêu hóa thức ăn biến đổi thành chất dinh dưỡng ngấm qua thành ruột vào máu + Các chất cặn bã được thải ra ngoài qua hậu môn. - GV cung cấp thêm thông tin về vai trò của bóng hơi. - GV cho HS thảo luận + Cá hô hấp bằng gì ? + Hãy giải thích hiện tượng cá có cử động há miệng liên tiếp kết hợp với cử động khép mở nắp mang? + Vì sao trong bể nuôi cá người ta thường thả rong hoặc cây thủy sinh? - GV yêu cầu HS quan sát sơ đồ hệ tuần hoàn→ thảo luận : + Hệ tuần hoàn gồm những cơ quan nào ? + Hoàn thành bài tập điền vào chỗ trống . - GV chốt lại kiến thức - Hệ bài tiết nằm ở đâu? Có chức năng gì ? - HS rút ra các đặc điểm cấu tạo trong phù hợp với đời sống bơi lội. |
1. Các cơ quan dinh dưỡng. * Hệ tiêu hóa: Có sự phân hóa : - Các bộ phận: + Ống tiêu hóa: Miệng => hầu => thực quản=> dạ dày=> ruột => hậu môn + Tuyến tiêu hóa: Gan mật tuyến ruột. - Chức năng: biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng, thải chất cặn bã. - Bóng hơi thông với thực quản=> giúp cá chìm nổi trong nước. * Hô hấp: Cá hô hấp bằng mang, lá mang là những nếp da mỏng có nhiều mạch máu=> trao đổi khí. * Tuần hoàn: - Tim 2 ngăn: 1 tâm nhĩ, 1 tâm thất. - Một vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể: đỏ tươi. * Bài tiết: 2 dải thận màu đỏ, nằm sát sống lưng=> lọc từ máu các chất độc để thải ra ngoài. |
Hoạt động 2: Thần kinh và các giác quan của cá.
Mục tiêu: Nắm được cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh, thành phần bộ não của cá chép và vai trò của các giác quan .
|
Hoạt động của GV và HS: |
Nội dung kiến thức trọng tâm |
|
GV yêu cầu HS quan sát H33.2-3 SGK và mô hình não=> trả lời câu hỏi: + Hệ thần kinh của cá gồm những bộ phận nào? - GV gọi 1 HS trình bày cấu tạo não cá trên mô hình. + Nêu vai trò của giác quan? + Vì sao thức ăn có mùi lại hấp dẫn cá? - HS quan sát tranh SGK và mô hình não cá trả lời được: Hệ thần kinh + Trung ương thần kinh: não tủy sống + Dây thần kinh: đi từ trung ương đến các giác quan. - Cấu tạonão cá: 5 phần. - Giác quan: mắt không có mí lên chỉ nhìn gần. - Mũi đánh hơi tìm mồi. - Cơ quan đường bên nhận biết áp lực tốc độ dòng nước, vật cản. |
2.Thần kinh và các giác quan của cá: - Hệ thần kinh: + Trung ương thần kinh: não, tủy sống. + Dây thần kinh: đi từ trung ưng thần kinh đến các cơ quan. Chức năng : Điều khiển, điều hoà các hoạt động trong cơ thể . - Bộ não gồm 5 phần. + Não trước chưa phát triển + Não trung gian + Não giữa : Lớn là trung khu của thị giác. + Tiểu não phát triển điều hoà các cử động phức tạp. + Hành tuỷ điều khiển các nội quan. - Các giác quan : + Mắt không có mí nên chỉ nhìn gần. + Mũi : Đánh hơi tìm mồi . + Cơ quan đường bên: Nhận biết áp lực, tốc độ dòng nước, vật cản |
4. Củng cố:
- Nêu các cơ quan bên trong của cá thể hiện sự thích nghi với đời sống ở nước?
- Làm bài tập số 3.
5. Hướng dẫn học ở nhà:
- Học bài theo câu hỏi SGK .
- Vẽ sơ đồ cấu tạo não cá chép .
- Sưu tầm tranh ảnh về các loại cá
IV. RÚT KINH NGHIỆM GIỜ DẠY
