Giáo án Hóa học 11 bài 8: Amoniac và muối amoni mới nhất

TIẾT 12: AMONIAC VÀ MUỐI AMONI (T1)

I/ Mục tiêu

1/ Kiến thức:

- HS biết: Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí (tính tan, tỉ khối, màu, mùi), ứng dụng chính, cách điều chế amoniac trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp .

- Hiểu: Tính chất hoá học của amoniac: Tính bazơ yếu (tác dụng với nước, dung dịch muối, axit) và tính khử (tác dụng với oxi, clo)

2/ Kỹ năng

- Dự đoán tính chất hóa học, kiểm tra bằng thí nghiệm và kết luận được tính chất hoá học của amoniac.

- Quan sát thí nghiệm hoặc hình ảnh..., rút ra được nhận xét về tính chất vật lí và hóa học của amoniac.

- Viết được các PTHH dạng phân tử hoặc ion rút gọn.

- Phân biệt được amoniac với một số khí đã biết bằng phương pháp hoá học.

- Tính thể tích khí amoniac sản xuất được ở đktc theo hiệu suất.phản ứng

3. Thái độ: Biết nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường của việc sản xuất NH­₃­ , có ý thức bảo vệ môi trường sống

4. Năng lực cần hướng tới :

- Năng lực chung : tự học ; giao tiếp ;hợp tác ; tư duy logic, so sánh và tổng hợp ; vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn

- Năng lực riêng : tư duy hóa học ;sử dụng ngôn ngữ hóa học ;tính toán hóa học ; thực hành hóa học

II/ Chuẩn bị

1, Giáo viên : Giáo án ; TNCM : Điều chế & Thử tínhchất của NH₃­ : tính tan trong nước ; tính bazơ yếu : tác dụng với quỳ ẩm , dd AlCl­₃­ , dd HCl đặc , dd H_­2­SO_­4­

- DC : Chậu thủy tinh đựng nước, lọ đựng khí NH₃ với nút cao su có ống thủy tinh vuốt nhọn xuyên qua ; ống nghiệm ; kẹp gỗ; đèn cồn ; giá thí nghiệm ;

- HC: Giấy quỳ tím; dd AlCl₃; dd NH₃ ; khí NH₃ ; dd HCl đặc; dd H₂SO₄ ; NH₄Cl ; Ca(OH)₂

2, Học sinh : Ôn lại cách viết cấu hình e nguyên tử, đặc điểm liên kết hóa học; đọc trước bài

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG

1, Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2, Kiểm tra bài cũ : Đặc điểm liên kết trong phân tử N₂? SOH có thể có của N trong hợp chất từ đó trình bày tính chất hóa học của N₂ và viết phương trình phản ứng minh họa

3. Bài mới:

3.1- Khởi động : Nguyên tố N có nhiều mức oxi hóa , trong hợp chất NH_­3­ là -3 ; NH_­3­ là chất gì ? Tính chất ra sao ? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài mới

3.2- Hình thành kiến thức mới :

Hoạt động 1: Cấu tạo phân tử và tính chất vật lý của Amoniac

+ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Viết cấu hình e của N và H, viết công thức e, CTPT của NH₃

Từ độ âm điện của nguyên tử N và H, nhận xét về đặc điểm liên kết N-H trong phân tử NH₃+ Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập: Nhóm thực hiện.

+ Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:

HS trình bày kết quả.

Nhóm khác nghe, đánh giá, nhận xét.

+ Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV chuẩn xác kiến thức

A/ AMONIAC

I/ Cấu tạo phân tử và tính chất vật lý của Amoniac

1. Cấu tạo phân tử

- CTPT NH₃

- Công thức e: 

- CTCT: 

Nhận xét:

- Nguyên tử N liên kết với 3 nguyên tử H bằng 3 liên kết cộng hoá trị phân cực về N, nguyên tử N còn 1 cặp e chưa liên kết có thể tham gia liên kết với các nguyên tử khác

- Phân tử NH₃ là phân tử phân cực.

- Nguyên tử N có số oxi hoá là -3, thấp nhất trong số các trạng thái oxi hoá của N

2. Tính chất vật lý

- Điều kiện thường: Khí, không màu, mùi khai xốc

=> nhẹ hơn không khí

- Tan nhiều trong nước

- Dd NH₃ đặc trong PTN có nồng độ 25%

Hoạt động 2: Tính chất hóa học

+ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Từ SOH của N và công thức e của NH₃ hãy suy đoán tính chất hóa học. Viết ptpu của NH₃ và H₂SO₄

+ Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập: Nhóm thực hiện.

+ Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:

HS trình bày kết quả.

Nhóm khác nghe, đánh giá, nhận xét.

+ Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV chuẩn xác kiến thức

II/ Tính chất hóa học

1/ Tính bazơ yếu

a/ Tác dụng với nước

NH₃ + H₂O ⇄ NH₄⁺ + OH^-

- Dung dịch tồn tại NH₃, NH₄⁺, OH^- do phản ứng thuận nghịch, không tồn tại NH₄OH

- Dung dịch có tính bazơ yếu và dẫn điện

- Nhận biết khí NH₃: Quì tím ẩm

b/ Tác dụng với dung dịch muối

FeCl₃ + 3NH₃ +3H₂O → 3NH₄Cl + Fe(OH)₃ ↓

Fe³⁺ + 3NH₃+ 3H₂O → 3NH₄⁺ + Fe(OH)₃ ↓

AlCl₃ + 3NH₃ +3H₂O → 3NH₄Cl + Al(OH)₃ ↓

Al³⁺ + 3NH₃+ 3H₂O → 3NH₄⁺ + Al(OH)₃ ↓

c/ Tác dụng axit

NH₃ + HCl → NH₄Cl

NH₃ + H₂SO₄ → (NH₄)₂SO₄

NH₃ + H⁺ → NH₄⁺

NX: Sản phẩm của phản ứng giữa axit và NH₃ là muối amoni

2/ Tính khử

NX: Trong phản ứng với chất oxi hóa như O₂ → SOH của N tăng thể hiện tính khử

Hoạt động 3: Ứng dụng và điều chế

+ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

HS nghiên cứu sgk

+ Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập: Nhóm thực hiện.

+ Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:

HS trình bày kết quả.

Nhóm khác nghe, đánh giá, nhận xét.

+ Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV chuẩn xác kiến thức

III. Ứng dụng và điều chế

- Là nguồn nguyên liệu sản xuất phân đạm

- Sản xuất HNO₃, hiđrazin...

1/ Trong PTN

- Điều chế lượng nhỏ → đung nóng dd NH₃

2/ Trong công nghiệp

- Nguyên liệu: N₂ và H₂

- Biện pháp kĩ thuật:

+ Nhiệt độ: 450 - 500⁰C

+ Áp suất: 200 - 300⁰C

+ Xúc tác: Fe + Al₂O₃, K₂O,...

3.3, Hoạt động luyện tập

+ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Tại sao khi đi gần các sông , hồ bẩn vào ngày nắng nóng , người ta lại thấy mùi khai ?

+ Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập: Nhóm thực hiện.

+ Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:

HS trình bày kết quả.

Nhóm khác nghe, đánh giá, nhận xét.

+ Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV chuẩn xác kiến thức

-Khi nước sông , hồ bị ô nhiễm nặng bởi các chất hữu cơ giàu đạm như : nước tiểu , phân hữu cơ, rác thải hữu cơ , ... lượng urê trong các chất hữu cơ sinh ra nhiều. Dưới tác dụng của men ureaza của các vi sinh vật , urê bị phân hủy tiếp thành CO­_2­ và NH_­3­ theo pư sau : (NH_­2­)_­2­CO +H­_2­O → CO­_2­ + 2NH_­3­

- NH_{­3 ­}sinh ra hòa tan trong nước sông hồ theo một cân bằng động như sau :

NH­_3­ + H­₂­O ⇄ NH­₄⁺ + OH^-_­­ (pH>7, nhiệt độ thấp)

- Khi trời năng (nhiệt độ cao) thì lại có pư sau :

NH­₄⁺ + H­₂­O_­­ → NH_­3­ +H_­3­O⁺(pH<7)

4, Củng cố :

- Cấu tạo phân tửamoniac

- Amoniac là một bazơ yếu có đầy đủ tính chất của một bazơ ngoài ra còn có tính khử.

- Phân biệt được amoniac với một số khí khác bằng phương pháp hoá học.

5, Hướng dẫn về nhà :

- Bài tập 1, 5 (SGK)

- BTVN: 7, 8 (SGK); đọc trước phần B - Muối amoni

BÀI 12 - TIẾT 13: AMONIAC VÀ MUỐI AMONI (T2)

I/ Mục tiêu

1/ Kiến thức:HS biết:

- Tính chất vật lí (trạng thái, màu sắc, tính tan).

- Tính chất hoá học (phản ứng với dung dịch kiềm, phản ứng nhiệt phân) và ứng dụng

2/ Kĩ năng

- Quan sát thí nghiệm, rút ra được nhận xét về tính chất của muối amoni.

- Viết được các PTHH dạng phân tử, ion thu gọn minh hoạ cho tính chất hoá học.

- Phân biệt được muối amoni với một số muối khác bằng phương pháp hóa học. Tính % về khối lượng của muối amoni trong hỗn hợp.

3. Thái độ : Biết nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường của việc sản xuất NH­₃­ , có ý thức bảo vệ môi trường sống

4. Năng lực cần hướng tới :

- Năng lực chung : tự học ; giao tiếp ;hợp tác ; tư duy logic, so sánh và tổng hợp ; vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn

- Năng lực riêng : tư duy hóa học ;sử dụng ngôn ngữ hóa học ;tính toán hóa học ; thực hành hóa học

II/ Chuẩn bị

- GV: SGK, giáo án, SGV, STK; Các thí nghiệm: Muối amoni tác dụng dd kiềm, nhiệt phân muối amoni

+) Dụng cụ: ống nghiệm, ống nhỏ giọt, giá ống nghiệm, đèn cồn, thìa thủy tinh

+) Hóa chất: Muối amoni, NaOH, NH₄Cl

- HS: Ôn lại bài cũ, xem trước phần muối amoni

III/ Tiến trình lên lớp

1, Ổn định tổ chức : Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2, Kiểm tra bài cũ :

- Câu hỏi: 1. Trình bày tính chất hóa học của NH₃? Viết phương trình minh họa?

2. Trình bày đặc điểm cấu tạo phân tử NH₃? Phương pháp điều chế trong PTN và trong công nghiệp

3. Bài mới:

3.1- Khởi động : Hãy viết CTPT của muối amoni ? Muối amoni có tính chất vật lí & hóa học nào ? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay

3.2- Hình thành kiến thức mới :

Hoạt động 1: Tính chất vật lý và tính chất hóa học của muối amoni

+ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Muối amoni có gì giống và khác với các muối đã học? Dự đoán tính chất hóa học? Viết phản ứng nhiệt phân NH₄NO₃ , NH₄NO₂

+ Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập: Nhóm thực hiện.

+ Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:

HS trình bày kết quả.

Nhóm khác nghe, đánh giá, nhận xét.

+ Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV chuẩn xác kiến thức

B/ Muối amoni

- Muối amoni là tinh thể ion, gồm cation amoni và anion gốc axit: NH₄Cl, NH₄NO₃...

I/ Tính chất vật lý

- Trạng thái rắn

- Tất cả muối amoni đều tan nhiều trong nước, điện li hoàn toàn thành ion, ion NH₄⁺ không màu

II/ Tính chất hóa học

1/ Tác dụng với dung dịch kiềm

NX: Muối amoni tác dụng với dd kiềm sinh ra NH₃

Chú ý: Phản ứng giữa muối amoni và dd kiềm được dùng để điều chế NH₃ trong PTN và nhận biết muối amoni

2/ Phản ứng nhiệt phân

+) Muối amoni tạo bởi axit không có tính oxi hóa mạnh ở gốc

- Phản ứng nhanh hơn khi đun nóng

Nhận xét:

- Muối amoni dễ phân hủy bởi nhiệt

- Nhiệt phân muối amoni chứa gốc axit không có tính oxi hóa mạnh tạo NH₃ và axit

+) Muối amoni tạo bởi axit có tính oxi hóa mạnh ở gốc

*) Ứng dụng

- NH₄HCO₃ dùng làm bột nở trong chế biến thực phẩm

- NH₄NO₂: Điều chế N₂ trong PTN

- NH₄NO₃: Điều chế N₂O trong PTN

3.3, Hoạt động luyện tập :

+ Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Bài 1. Hoàn thành các phương trình hoá học sau đây :

Bài 2 : Chỉ được dùng một kim loại, hãy trình bày cách phân biệt các dung dịch muối sau đây : NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, K₂SO₄. Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra

+ Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập: Nhóm thực hiện.

+ Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận:

HS trình bày kết quả.

Nhóm khác nghe, đánh giá, nhận xét.

+ Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV chuẩn xác kiến thức

Bài 1. Hoàn thành các phương trình hoá học

Hướng dẫn giải :Các phương trình hoá học :

Bài 2 : Chỉ được dùng một kim loại, hãy trình bày cách phân biệt các dung dịch muối sau đây : NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, K₂SO₄. Viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra

Hướng dẫn giải :

Dùng kim loại bari để phân biệt các dung dịch muối : NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, K₂SO₄.

Lấy mỗi dung dịch một ít (khoảng 2-3 ml) vào từng ống nghiệm riêng. Thêm vào mỗi ống một mẩu nhỏ kim loại bari. Đầu tiên kim loại bari phản ứng với nước tạo thành Ba(OH)₂, rồi Ba(OH)₂ phản ứng với dung dịch muối.

- Ở ống nghiệm nào có khí mùi khai (NH₃) thoát ra, ống nghiệm đó đựng dung dịch NH₄NO₃ :

- Ở ống nghiệm nào có kết tủa trắng (BaSO₄) xuất hiện, ống nghiệm đó đựng dung dịch K₂SO₄ :

- Ở ống nghiệm nào vừa có khí mùi khai (NH₃) thoát ra, vừa có kết tủa trắng (BaSO₄) xuất hiện, ống nghiệm đó đựng dung dịch (NH₄)₂SO₄ :

4/ Củng cố : Nội dung trọng tâm của bài :

- Cấu tạo phân tửamoniac

- Amoniac là một bazơ yếu có đầy đủ tính chất của một bazơ ngoài ra còn có tính khử.

- Muối amoni có phản ứng với dung dịch kiềm, phản ứng nhiệt phân.

- Phân biệt được amoniac với một số khí khác, muối amoni với một số muối khác bằng phương pháp hoá học.

5, Hướng dẫn về nhà: Hoàn thành bài tập SGK, SBT và nghiên cứu trước bài axit nitric và muối nitrat