I. PHẢN ỨNG TÁCH NƯỚC TẠO ETE
- Phản ứng ete hóa xảy ra ở 140oC, xúc tác H2SO4 đặc
ROH+R′OHH2SO4→140oCROR′(ete)+H2O
Ví dụ: 2C2H5OH H2SO4→140oCC2H5-O-C2H5 + H2O
(đietyl ete)
+ nH2O=nete=0,5.nancolphản ứng
+ Số ete thu được khi có n ancol tham gia phản ứng là: n(n+1)2
II. PHẢN ỨNG TÁCH NƯỚC TẠO ANKEN
- Phản ứng tách nước tạo anken xảy ra ở 170oC, xúc tác H2SO4 đặc
* Quy tắc tách Zai-xép: Khi tách HOH ra khỏi ancol, nhóm –OH ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử H ở nguyên tử C có bậc cao hơn.
Ví dụ: CH3−CH2−CH(OH)−CH3H2SO4, 170oC→−H2O{CH3−CH=CH−CH3(spc)CH3−CH2−CH=CH2(spp)
- Phản ứng dùng điều chế anken từ ankanol.
CnH2n+2OH2SO4→170oCCnH2n+H2O
C2H5OHH2SO4→170oCC2H4+H2O
Chú ý:
+ nancol phản ứng = nanken = nH2O
+ Nếu ancol tách nước tạo anken => ancol no đơn chức, mạch hở.
* Phương pháp giải
1. Ancol tách nước tạo ete
+ Hỗn hợp 2 ancol tách nước tạo 3 ete, 3 ancol tách nước tạo 6 ete
+ Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng có : mancol = mete + mnước
+ nete = nnước = 12.nancol
+ Các ete có số mol bằng nhau thì các ancol cũng có số mol bằng nhau
+ Tổng số nguyên tử cacbon trong ancol bằng số nguyên tử trong ete
2. Ancol tách nước tạo anken
+ Ancol tách nước tạo 1 anken duy nhất thì ancol đó là ancol no đơn chức, bậc 1
+ Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng có: mancol = manken + mnước
+ nancol = nanken = nnước
+ Hỗn hợp X gồm 2 ancol tách nước thu được hỗn hợp Y gồm các olefin thì lượng CO2 thu được khi đốt cháy X bằng khi đốt cháy Y
* Ancol X tách nước trong điều kiện thích hợp tạo sản phẩm hữu cơ Y thì
+ Nếu tỉ khối của Y so với X nhỏ hơn 1 thì Y là anken và dY/ X = 14n14n+18
+ Nếu tỉ khối của Y so với X lớn hơn 1 thì Y là ete và dY/ X = 2R+16R+17
