Bài 30: TRUYỀN TIN QUA XINÁP
I . MỤC TIÊU.
1. Kiến thức.
- Nêu được khái niệm xináp, vẽ và nêu được thành phần cấu tạo của xináp.
- Trình bày được quá trình truyền tin qua xináp hoá học.
2. Kỹ năng.
- Rèn luyện được tư duy hệ thống, so sánh và phân tích sơ đồ để nắm khiến thức.
- Hình thành được kĩ năng tự học, làm việc theo nhóm và trình bày trước đám đông.
3. Thái độ.
- Thấy được bản chất của dẫn truyền thần kinh qua các tế bào thần kinh.
4. Xác định nội dung trọng tâm của bài : Quá trình truyền tin qua xinap
5. Định hướng các năng lực:
- Năng lực chung : Năng lực giải quyết vấn đề, suy luận lý thuyết; thiết kế và thực hiện theo phương án thí nghiệm, dự đoán; phân tích, khái quát hóa rút ra kết luận khoa học; đánh giá kết quả và giải quyết vấn đề. Năng lực tự học, giải quyết vấn đề, tư duy, tự quản lý, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
- Năng lực chuyên biệt : Quan sát tranh hình rút ra kiến thức.
II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC.
1. Giáo viên.
Trong bài giáo viên sử dụng hình vẽ 30.1., 30.2, 30.3 SGK và phiếu học tập.
Hãy đọc SGK để trả lời phiếu học tập sau:
Câu 1: Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều từ màng trước sang màng sau?
Câu 2:Tại sao hàng loạt xung thần kinh đến chuỳ xináp làm vỡ nhiều bóng chúa chất trung gian, giải phóng vào khe xináp và truyền sang màng sau mà lượng chất hoá học trung gian đó không ứ đọng ở màng sau?
Câu 3: Chất trung gian có vai trò gì trong truyền tin qua xináp hoá học?
III, PHƯƠNG PHÁP.
Sử dụng phương pháp dạy học tích cực thảo luận nhóm, kết hợp với hỏi đáp tìm tòi.
IV, TỔ CHỨC GIỜ HỌC.
1. Ổn định lớp học (1p)
2. Kiểm tra bài cũ (3p)
Câu1. Nêu các giai đoạn chuyển đổi từ điện thế nghỉ sang điện thế hoạt đông?
Câu 2: So sánh sự lan truyền xung thần kinh trên sợi có bao miêlin và không có bao miêlin.
3. Bài mới (40p)
Hoạt động của giáo viên |
Hoạt động của học sinh |
Nội dung cần đạt được |
A. Khởi động (3 phút) - Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới. |
||
B. Hình thành kiến thức (30p) |
||
* Hoạt động 1: Tìm hiểu Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng ống |
||
TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi + Xináp là gì? Có những kiểu xináp nào. TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận |
TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luậntrả lời câu hỏi. |
I. KHÁI NIỆM XINÁP - Xináp là diện tiếp xúc giữa bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa bào thần kinh tế bào khác như tế bào cơ, tế bào tuyến… ** NL được hình thành: -Năng lực phân tích so sánh. -Năng lực vận dụng kiến thức lý thuyết với các kiến thức cũ giải thích hiện tượngthực tế.Năng lực khái quát hóa. - NL tư duy rút ra kiến thức - NL sử dụng ngôn ngữ |
* Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của xi náp |
||
TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 30.2 trả lời câu hỏi + Có mấy loại xináp, là những loại nào? + Trình bày cấu tạo xináp hóa học. + Nêu đặc điểm của xináp hóa học TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận |
TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình thảo luậntrả lời câu hỏi. |
II. CẤU TẠO CỦA XINÁP - Có 2 loại xináp: xináp hóa học và xináp điện. 1. Cấu tạo xináp hóa học: - Chùy xináp gồm: Ti thể, túi chứa chất trung gian hóa học và màng trước xi náp. - Khe xináp. - Màng sau xináp và thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học. 2. Đặc điểm: - Mỗi xináp chỉ chứa một loại chất trung gian hóa học. - Chất trung gian hóa học phổ biến ở động vật là axetincolin và nỏadrenalin. **NL được hình thành: - Hình thành các năng lực đọc hiểu. - Năng lực quan sát tranh - Năng lực phân tích so sánh. - Năng lực vận dụng kiến thức lý thuyết với các kiến thức cũ giải thích hiện tượng thực tế. Năng lực khái quát hóa. - NL tư duy rút ra kiến thức - NL sử dụng ngôn ngữ |
* Hoạt động 3: Tìm hiểu quá trình truyền tin qua xináp |
||
TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 30.3 trả lời câu hỏi + Quá trình truyền tin qua xináp diễn ra ntn? + Tại sao tin được truyền qua xináp chỉ theo một chiều, từ màng trước ra màng sau mà không theo chiều ngược lại? TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận |
TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình thảo luậntrả lời câu hỏi. |
III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP. Quá trình truyền tin qua xináp gồm 3 giai đoạn: - Xung thần kinh lan truyền đến chùy xi náp và làm Ca2+ đi vào trong chùy xináp. - Ca2+ làm cho các bóng chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước và vỡ ra. Chất trung gian hóa học đi qua khe xi náp đến màng sau. - Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau xináp làm xuất hiện điện thế hoạt động ở màng sau. Điện thế hoạt động hình thành lan truyền đi tiếp. ****NL được hình thành: - Hình thành các năng lực đọc hiểu. - Năng lực quan sát tranh - Năng lực phân tích so sánh. - Năng lực vận dụng kiến thức lý thuyết với các kiến thức cũ giải thích hiện tượng thực tế.Năng lực khái quát hóa. - NL tư duy rút ra kiến thức - NL sử dụng ngôn ngữ |
C- Củng cố, mở rộng (7p) - GV hệ thống lại kiến thức trọng tâm về khái niệm, cấu tạo và quá trình truyền tin qua xináp và yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi củng cố. Câu 1: Nêu cấu tạo xináp hoá học? Tại sao quá trình truyền tin quan xináp chỉ theo một chiều từ màng trước sáng màng sau? Câu 2: Chất trung gian hoá học có vai trò như thế nào trong truyền tin qua xináp? |
4.Hướng dẫn học sinh học tập ở nhà. GV Yêu cầu học sinh về nhà đọc lại bài và phần đóng khung SGK. Chuẩn bị trước cho bài 31 – Tập tính của động vật.