Bài 11: QUANG HỢP VÀ NĂNG SUẤT CÂY
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Giải thích được quá trình quang hợp quyết định năng suất cây trồng.
- Phân biệt được năng suất sinh học và năng suất kinh tế.
- Trồng cây dùng nguồn ánh sáng nhân tạo (a/s của các loại đèn) có thể đảm bảo cây trồng đạt năng suất cao.
- Phân tích được các biện pháp tăng năng suất cây trồng.
2. Kĩ năng:
- KN thể hiện sự tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp.
- KN lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ/ý tưởng.
- KN tìm kiếm và xử lí thông tin về sự ảnh hưởng của các nhân tố ngoại cảnh (ánh sáng, nồng độ CO2, nước, nhiệt độ, nguyên tố khoáng) đến quang hợp.
3. Thái độ:
- Quang hợp ở cây xanh có quan hệ chặt chẽ với môi trường. Môi trường ô nhiễm (hàm lượng CO2 tăng quá ngưỡng) gây ức chế quang hợp.
- Chủ động tạo ra các điều kiện thuận lợi cho quang hợp (sử dụng ánh sáng nhân tạo cho cây xanh).
- Cung cấp nước, bón phân, chăm sóc hợp lí, tạo điều kiện cho cây trồng hấp thụ và chuyển hóa năng lượng tốt, góp phần bảo vệ môi trường.
4. Xác định nội dung trọng tâm của bài : Mục I. Quang hợp quyết định năng suất cây trồng
5. Định hướng các năng lực:
- Năng lực chung : Năng lực giải quyết vấn đề, suy luận lý thuyết; thiết kế và thực hiện theo phương án thí nghiệm, dự đoán; phân tích, khái quát hóa rút ra kết luận khoa học; đánh giá kết quả và giải quyết vấn đề. Năng lực tự học, giải quyết vấn đề, tư duy, tự quản lý, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông.
- Năng lực chuyên biệt :Năng lực quan sát tranh hình
II. Phương pháp, kỹ thuật, hình thức tổ chức dạy học và thiết bị dạy học.
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, các kiến thức liên quan, vật thất để HS quan sát
- Phương pháp và và kĩ thuật dạy học : thảo luận, đàm thoại gợi mở, dạy học nhóm, vấp đap – tìm tòi...
- Hình thức tổ chức dạy học: cá nhân, nhóm, lớp.
- Phiếu học tập
Phiếu học tập
Các hướng điều khiển quang hợp |
Các biện pháp kĩ thuật |
1- Tăng diện tích lá 2- Tăng cường độ quang hợp 3- Tăng hệ số kinh tế |
Bảng phụ: NỘI DUNG CỦA PHIẾU HỌC TẬP
Các hướng điều khiển quang hợp |
Các biện pháp kĩ thuật |
1- Tăng diện tích lá (1, 2) 2- Tăng cường độ quang hợp (1,2) 3- Tăng hệ số kinh tế (3) |
(1) Sử dụng các biện pháp nông sinh hợp lí như bón phân hợp lí, kĩ thuật chăm sóc phù hợp... (2) Tuyển chọn và sử dụng giống mới. (3) Sử dụng giống cây có sự phân bố sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá trị kinh tế với tỉ lệ cao. |
- Sơ đồ về bảng số liệu phân tích thành phần hoá học trong sản phẩm của cây trồng
Nguyên tố hoá học |
Cacbon |
Oxi |
Hiđrô |
Các nguyên tố khác |
Tỉ lệ % |
45% |
42-45% |
6,5% |
5-10% |
2. Chuẩn bị của HS
- Học bài cũ
- Xem bài mới trước ở nhà
III. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định lớp học (1p)
2. Kiểm tra bài cũ (3p)
3. Bài mới (40p)
Hoạt động của giáo viên |
Hoạt động của học sinh |
Nội dung cần đạt được |
A. Khởi động (3 phút) - Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới. |
||
B. Hình thành kiến thức (30p) |
||
Hoạt động 1: Quang hợp quyết định đến năng suất cây trồng |
||
GV: Cho HS quan sát sơ đồ tỉ lệ % các nguyên tố hoá học, kết hợp đọc SGKà yêu cầu HS nhận xét và rút ra kết luận. GV cho HS bổ sung GV hoàn chỉnh kiến thức GV cho vd sau: Ví dụ: Phần vật chất khô trong các bộ phận trên cây lúa vào thời điểm thu hoạch: Thân + lá + rễ + hạt: năng suất SH Hạt: năng suất kinh tế Câu hỏi: Hãy phân biệt năng suất sinh học và năng suất kinh tế. |
HS: nghiên cứu SGK để trả lời HS: Suy nghĩ để trả lời |
I/ Quang hợp quyết định đến năng suất cây trồng: Nguyên tố hoá học CacbonOxiHiđrô Các nguyên tố khác Tỉ lệ %45%42-45%6,5%5-10% Kết luận: Quang hợp quyết định khoảng 90 => 95% năng suất cây trồng, * Năng suất sinh học: tổng lượng chất khô tích luỹ được trong mỗi ngày trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng. * Năng suất kinh tế: là 1 phần của năng suất sinh học được tích luỹ trong các cơ quan (hạt, củ, quả) chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người ** NL được hình thành: Hình thành các năng lực đọc hiểu. Năng lực quan sát tranh Năng lực phân tích so sánh. Năng lực vận dụng kiến thức lý thuyết với các kiến thức cũ giải thích hiện tượngthực tế.Năng lực khái quát hóa. |
Hoạt động 2: Tìm hiểu năng suất của cây trồng thông qua sự điều khiển của quang hợp |
||
GV: Để tăng năng suất cây trồng cần phối hợp những biện pháp nào cho quang hợp xảy ở mức tối ưu. GV: Yêu cầu HS nghiên cứu SGK và điền vào phiếu học tập GV: bổ sung hoàn chỉnh phiếu học tập |
HS: trả lời -Năng suất sinh học - Năng suất kinh tế HS: nghiên cứu SGK để trả lời HS: nghiên cứu SGK để điền vào phiếu học tập |
II/ Tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển quang hợp 1/Tăng diện tích lá: Bằng các biện pháp nông sinh như bón phân hợp lí, kĩ thuật chăm sóc phù hợp... 2/Tăng cường độ quang hợp: -Sử dụng các biện pháp nông sinh. -Tuyển chọn và sử dụng giống mới. 3/Tăng hệ số kinh tế - Sử dụng giống cây có sự phân bố sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá trị kinh tế với tỉ lệ cao. -Sử dụng các biện pháp nông sinh hợp lí. ** NL được hình thành - NL tư duy và phát hiện kiến thức - NL sử dụng ngôn ng - NL trình bày - Nl tư duy - NL suy luận rút ra kiến thức |
C. Luyện tập – Vận dụng (3p) Câu 1: 90 => 95% năng suất của cây trồng do yếu tố nào quyết định? A. Hô hấp.B. Trao đổi nước. C. Quang hợp.D. Dinh dưỡng khoáng. Câu 2: Năng suất kinh tế nằm ở phần vật chất khô nào trong các bộ phận của cây khoai tây? A. Thân.B. Lá.C. Củ.D. Toàn bộ cây. Câu 3: Hãy xác định mối quan hệ giữa năng suất kinh tế- năng suất sinh học? Năng suất KT= Năng suất SH . hệ số kinh tế |
||
D. Mở rộng (4p) 1) Tại sao nói quang hợp quyết định năng suất cây trồng. Gợi ý trả lời :Tại vì 90 đến 95% tổng sản lượng chất hữu cơ trong cây là sản phẩm của quá trình quang hợp 2) Phân biệt năng suất sinh học và năng suất kinh tế ? Gợi ý trả lời : Các bạn tự trả lời dựa vào các khái niệm ở trên bài học. Lưu ý ở một số cây như tảo, bèo ,... người ta sử dụng toàn bộ sinh khối của cơ thể . Cho nên đối với các loài cây như vậy năng suất sinh học cũng chính là năng suất kinh tế. 3) Nêu các biện pháp tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều tiết quang hợp Gợi ý trả lời : Năng suất cây trồng phụ thuộc nhiều vào quá trình quang hợp. Do đó người ta điều khiển quang hợp ở cây thông qua sự điều khiển các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp. Có thể điều khiển diện tích lá nhờ biệt pháp bón phân, tưới tiêu, sử dụng kĩ thuật chăm sóc phù hợp vào từng giống, từng loài và từng giai đoạn. |
4. Hướng dẫn về nhà (1p)
GV Yêu cầu học sinh về nhà đọc lại bài và phần đóng khung SGK, Trả lời các câu hỏi cuối sách và chuẩn bị tiếp bài 12
(4 nhóm chuẩn bị hạt đậu nảy mầm để làm thí nghiệm hô hấp ở thực vật ở bài 12)