I. Tìm hiểu chung Chùm ca dao về quê hương đất nước
1. Khái niệm
- Ca dao dân ca là tên gọi chung của các thể loại trữ tình dân gian kết hợp giữa lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
+ Ca dao là lời thơ của dân ca và những bài thơ của dân gian mang phong cách nghệ thuật chung với lời thơ dân ca.
+ Dân ca là những sáng tác dân gian kết hợp giữa lời và nhạc.
Ví dụ
- Ca dao:
"Trống cơm khéo vỗ nên vông
Một bầy con xít lội sông đi tìm
Thương ai con mắt lim dim
Một bầy con nhện đi tìm giăng tơ"
- Dân ca:
"Tình bằng có cái trống cơm, khen ai khéo vỗ ấy mấy vông nên vông. Một bầy tang tình con xít, ấy mấy lội, lội sông, ấy mấy đi tìm. Em nhớ thương ai, đôi con mắt ấy mấy lim dim. Một bầy tang tình con nhện ới a, ấy mấy giăng tơ, giăng tơ ấy mấy đi tìm, em nhớ thương ai duyên nợ khách tang bồng".
2. Bố cục
- Bài ca dao số 1: Bức tranh buổi sáng kinh thành Thăng Long.
- Bài ca dao số 2: Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ xứ Lạng.
- Bài ca dao số 3: Bức tranh thiên nhiên thơ mộng xứ Huế.
II. Giá trị nội dung và nghệ thuật Chùm ca dao về quê hương, đất nước
1. Giá trị nội dung
Ca dao biểu hiện đời sống tâm hồn, tình cảm của người bình dân đối với quê hương, đất nước.
2. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ lục bát gần gũi, trữ tình.
- Hình ảnh ví von, so sánh quen thuộc, dễ liên tưởng.
- Ngôn ngữ không theo hình thức đối đáp mà chỉ là lời nhắn nhủ, tâm tình.
