I. Bài ca dao số 1 - Bức tranh buổi sáng kinh thành Thăng Long
1. Nội dung:
- Thời gian: canh gà. → Đơn vị tính thời gian ban đêm của ngời xưa.
- Không gian: nhẹ nhàng, trong trẻo, thơ mộng.
+ Gió đưa cành trúc la đà.
+ Mịt mù khói tỏa ngàn hương.
+ Mặt gương.
- Âm thanh: thủ pháp lấy động tả tĩnh.
+ Tiếng chuông.
+ Nhịp chày.
- Màu sắc:
+ Màu xanh của cành trúc, mặt nước Hồ Tây.
+ Sắc trắng của gió, khói.
- Các địa danh: Trấn Vũ, Thọ Xương, Yên Thái, Tây Hồ.
2. Nghệ thuật:
- Cách gieo vần: tiếng "canh gà" vần với tiếng "la đà"; tiếng "ngàn sương" vần với tiếng "mặt gương".
- Thanh điệu: tiếng "đà", "Xương", "sương", "Hồ" là thanh bằng; tiếng "trúc", "Võ", "tỏa", "Thái" là thanh trắc.
- Nhịp thơ: 2/2/2.
- Ẩn dụ: Mặt gương Tây Hồ.
➩ Bài ca dao Gió đưa cành trúc la đà là một bức tranh tuyệt đẹp về cảnh mùa thu vào buổi sáng sớm nơi kinh thành Thăng Long.
II. Bài ca dao số 2 - Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ xứ Lạng
1. Nội dung:
- Câu hỏi tu từ "Đường lên xứ Lạng bao xa?".
- Hình ảnh thiên nhiên: một trái núi, ba quãng đồng.
- Lời gọi tha thiết "Ai ơi" mang tâm tình, tha thiết.
- Địa danh: núi thành Lạng, sông Tam Cờ.
2. Nghệ thuật:
- Cách gieo vần: tiếng "bao xa" vần với tiếng "ba quãng đồng"; tiếng "mà trông" vần với "kìa sông".
- Nhịp thơ: 4/4.
- Thanh điệu: tiếng "xa", "đồng", "trông", Cờ" là thanh bằng; tiếng "Lạng", "núi", "lại" là thanh trắc.
- Câu hỏi tu từ.
- Điệp từ, điệp cấu trúc: "Kìa...".
➩ Bài ca dao là bức tranh thiên nhiên xứ Lạng vừa hùng vĩ vừa thơ mộng.
III. Bài ca dao số 3 - Bức tranh thiên nhiên thơ mộng xứ Huế
1. Nội dung:
- Không gian sông nước gắn với con đò.
- Thời gian: bóng ngả trăng chênh. → Đêm.
- Ánh sáng: trăng chênh.
- Âm thanh: tiếng hò vang vọng.
- Địa danh: Đông Ba, Đập Đá, Vĩ Dạ, ngã ba Sình.
2. Nghệ thuật:
- Số tiếng trong mỗi dòng: Bài thơ có tất cả 4 dòng. Số tiếng trong mỗi dòng lần lượt là: 8/8/6/8.
- Cách gieo vần: tiếng "Ba" vần với tiếng "Đá"; tiếng "Dạ" vần với tiếng "ba".
- Cách phối hợp thanh điệu: Tiếng thứ sáu và tiếng thứ tám: "qua", "Sình", "chênh". "tình" là thanh bằng; tiếng "Dạ", "ngả", "vọng" là thanh trắc, tuy nhiên tiếng "Ba" lại là thanh ngang.
- Điệp từ, điệp cấu trúc "Đò...".
- Từ láy: lờ đờ, nước non.
➩ Bài ca dao là bức tranh thiên nhiên đẹp thơ mộng, nặng tình nơi xứ Huế.
