Phần I - CHUẨN BỊ
Trả lời câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Chú ý phần chú thích (**) và tìm hiểu thêm thông tin trên internet, sách vở để trả lời.
Lời giải chi tiết:
- Hoàng Tiến Tựu (1933 – 1998) quê ở Thanh Hóa.
- Ông là nhà giảng viên trường Đại học Vinh và đồng thời là nhà phê bình văn học dân gian.
Trả lời câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Em tìm hiểu trong sách vở, internet để trả lời câu hỏi này.
Lời giải chi tiết:
- Ca dao, dân ca là những bài thơ dân gian do nhân dân lao động sáng tác và thuộc thể loại trữ tình đã diễn tả một cách sinh động và sâu sắc đời sống tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của người lao động.
- Có thể chia các thể thơ trong ca dao thành bốn loại chính là:
+ Thể lục bát
+ Thể song thất và song thất lục bát
+ Thể hỗn hợp (hợp thể)
Trả lời câu 3 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Nêu thái độ, cảm xúc và cảm nhận của riêng em.
Lời giải chi tiết:
- So sánh bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát và bài ca dao đã học ở Bài 2:
+ Giống nhau: hai bài đều thuộc văn học dân gian, viết về những điều bình dị, gần gũi của cuộc sống dân dã.
+ Khác nhau: Bài ca dao ở đây viết theo thể thơ hồn hợp còn bài thơ ở bài 2 viết theo thể thơ lục bát
Phần II - ĐỌC HIỂU
Câu hỏi giữa bài
Trả lời câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Chú ý tìm hiểu các từ ngữ địa phương và tham khảo chú thích (1) và (2).
Lời giải chi tiết:
- Từ “ni”: này.
- Từ “tê”: kia.
Trả lời câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn văn (1) để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Nội dung của phần 1 khẳng ddingj cái đẹp của bài ca dao.
Trả lời câu 3 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc đoạn (2) để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Phần 2 tập trung sáng tỏ ý không phải bài ca dao chia thành hai phần. Từ " bởi vì" nhằm mục đích lí giải tại sao bài ca dao không hoàn toàn chia làm hai phần.
Trả lời câu 4 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn (3).
Lời giải chi tiết:
Phần 3 phân tích hai câu thơ đầu của bài ca dao, nét đẹp của cánh đồng quê.
Trả lời câu 5 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn (4) và trả lời.
Lời giải chi tiết:
Theo tác giả, hai câu thơ cuối khác với hai câu đầu ở chỗ:
+ Hai câu đầu nội dung miêu tả bao quát vẻ đẹp của toàn bộ cánh đồng lúa quê hương.
+ Hai câu thơ cuối miêu tả vẻ đẹp riêng, vẻ đẹp cụ thể của một "chẽn lúa đồng đòng".
Trả lời câu 6 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Chú ý đọc kĩ đoạn phân tích có hình ảnh này.
Lời giải chi tiết:
Đây là những hình ảnh liên tưởng đẹp, giúp bài văn của tác giả trở nên sinh động và đặc sắc hơn.
Trả lời câu 7 (trang 77 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Chú ý nội dung câu cuối.
Lời giải chi tiết:
Câu cuối có thể có là câu kết luận. Vì câu này bao quát lại ý của toàn bài.
Câu hỏi cuối bài
Trả lời câu 1 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc văn bản và rút ra nội dung chính.
Lời giải chi tiết:
- Nội dung chính của văn bản vẻ đẹp của một bài ca dao chính là phân tích bài ca dao để thể hiện rõ nét đẹp trong đó.
- Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản.
Trả lời câu 2 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc lại toàn văn bản và chú ý các câu văn thể hiện vẻ đẹp của ca dao.
Lời giải chi tiết:
Theo tác giả, bài ca dao có 2 vẻ đẹp:
- Nét đẹp của bài ca dao là ở cái đẹp của cánh đồng và cái đẹp của cô gái thăm đồng.
- Vẻ đẹp ấy được nêu khái quát ở phần 1 của văn bản.
- Hình ảnh những chẽn lúa đòng trên cánh đồng được tác giả phân tích nhiều hơn hình ảnh của cô gái thăm đồng.
Trả lời câu 3 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản và chú ý những từ ngữ, hình ảnh được thể hiện trong bài.
Lời giải chi tiết:
Tác giả đã sử dụng hình ảnh chân thực kết hợp với từ ngữ giàu giá trị biểu cảm:
+ Hình ảnh "chẽn lúa đòng đòng đang phất phơ trước gió nhẹ và "dưới ngọn nắng hồng ban mai" mới đẹp làm sao!
+ Hình ảnh "ngọn nắng" thật độc đáo
+ Hình ảnh “gốc nắng” chính là Mặt Trời vậy!
Trả lời câu 4 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Hãy tóm tắt nội dung chính của phần 2,3,4 trong văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao theo mẫu sau:
Phương pháp giải:
Đọc lại các phần và đưa ra nội dung mỗi phần.
Lời giải chi tiết:
Trả lời câu 5 (trang 78 SGK Ngữ văn 6 tập 1)
Phương pháp giải:
Nhớ lại bài ca dao đã học ở bài 2 và kết hợp với nội dung bài này để trả lời câu hỏi trên.
Lời giải chi tiết:
- Qua văn bản của tác giả Hoàng Tiến Tựu, em hiểu thêm về ca dao:
* Nội dung: Ca dao, dân ca là những bài thơ dân gian do nhân dân lao động sáng tác và thuộc thể loại trữ tình đã diễn tả một cách sinh động và sâu sắc đời sống tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của người lao động.
* Hình thức:
- Thể thơ: được dựng trong các loại văn vần dân gian khác (như tục ngữ, câu đố, vè …). Có thể chia các thể thơ trong ca dao thành bốn loại chính là:
+ Thể lục bát
+ Thể song thất và song thất lục bát
+ Thể hỗn hợp (hợp thể)
- Trong văn bản nghị luận của tác giả Hoàng Tiến Tựu, em thích nhất câu gần cuối của văn bản: "Có người cho rằng đã có “ngọn nắng” thì phải có “gốc nắng” và “gốc nắng” chính là Mặt Trời vậy.”
