I. Hình ảnh đôi bàn tay mẹ
1. Nội dung
a. Bàn tay mẹ trước giông bão cuộc đời (2 câu thơ đầu)
- "chắn mưa sa".
- "chặn bão qua mùa màng".
→ Mẹ mạnh mẽ, kiên cường trước khó khăn, chông gai trong cuộc đời để bảo vệ con, cho con được hạnh phúc, bình yên.
→ Sức mạnh phi thường, bản năng của người làm mẹ.
b. Bàn tay mẹ dịu dàng nuôi nấng con (câu 3 đến câu 6)
- "bàn tay mẹ dịu dàng".
- Gọi con là cái trăng vàng, cái trăng tròn, cái trăng còn nằm nôi, cái Mặt Trời bé con.
→ Trái ngược với vẻ cứng rắn khi đối mặt với cuộc đời, mẹ luôn dịu dàng, yêu thương con.
c. Bàn tay mẹ nhiệm màu, hi sinh vì con (câu 7 đến câu 10)
- "thức một đời".
- "mai sau bể cạn non mòn" vẫn còn hát ru.
- "chắt chiu từ những dãi dầu".
→ Người mẹ vất vả, chắt chiu...nuôi nấng con. Mẹ nuôi con suốt một đời dù cho bất cứ điều gì xảy ra.
2. Nghệ thuật
- Lối thơ, nhịp thơ nhẹ nhàng, gần gũi như lời hát ru.
- Sử dụng những hình ảnh gần gũi, quen thuộc: mưa, bão, trăng, trời, bể, non.
- Điệp từ, điệp cấu trúc "Bàn tay mẹ", "À ơi này cái".
- Ẩn dụ:
+ Cái trăng, cái Mặt Trời - người con.
+ Bão – những khó khăn của cuộc đời.
- Hoán dụ:
+ Bàn tay mẹ - người mẹ.
- Nhân hóa: trăng nằm nôi, Mặt Trời bé con.
→ Tác dụng:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
- Thể hiện tình cảm bao la của mẹ đối với đứa con nhỏ của mình.
II. Lời ru của người mẹ hiền
1. Nội dung
a. Mẹ lo nghĩ cho tất cả mọi người
- Nghĩ cho đứa con yếu ớt, nhớ nhung mẹ:
+ "mềm ngọn gió thu", "tan đám sương mù lá cây"
→ Xua tan đi cái rét mướt, lạnh lẽo của thời tiết. Câu thơ thể hiện sự ấm áp đến từ lời ru, từ trái tim người mẹ.
+ "cái khuyết tròn đầy", "cái thương cái nhớ"
→ Thương cho đứa con còn nhỏ, chưa phát triển đầy đủ, thương con khi phải xa mẹ.
- Nghĩ cho mẹ, cho bà: "sóng lặng bãi bồi", "mưa không dột chỗ bà ngồi khâu".
- Nghĩ cho cả mọi người, cho cuộc đời: "cho đời nín đau".
b. Mẹ vì mọi người mà quên mất bản thân mình
"À ơi...Mẹ chẳng một câu ru mình".
→ Câu thơ thể hiện đức hi sinh cao cả, thiêng liêng của người mẹ.
2. Nghệ thuật
- Nhịp thơ như lời hát, uyển chuyển, sâu lắng.
- Điệp từ, điệp cấu trúc: "Ru cho".
- Ẩn dụ: "cái khuyết tròn đầy" – nói về đứa con nhỏ.
- Nhân hóa, ẩn dụ: "đời nín cái đau" – cuộc sống bớt đi những đau thương và ngập tràn hạnh phúc hơn.
→ Tác dụng
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
- Thể hiện sự hi sinh cao cả của mẹ không chỉ với con mà là với người thân, với cả cộng đồng.
