Phương pháp giải bài tập điện trường

Bài viết trình bày phương pháp giải các dạng bài tập về điện trường gồm: Xác định cường độ điện trường tạo bởi điện tích điểm, điện trường do nhiều điện tích gây ra, điện trường bị triệt tiêu (cường độ điện trường tổng hợp tác dụng tại một điểm bằng không)

I- DẠNG 1: XÁC ĐỊNH CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG TẠO BỞI ĐIỆN TÍCH ĐIỂM.

1. Áp dụng công thức định nghĩa của cường độ điện trường

\(\overrightarrow E  = \dfrac{{\overrightarrow F }}{q}\)

Þ đặc điểm về phương ,chiều và độ lớn của cường độ điện trường so với \(\overrightarrow F \)

2. Cường độ điện trường tạo bởi điện tích điểm Q:

\(\overrightarrow E  = k.\dfrac{Q}{{{r^2}}}.\dfrac{{\overrightarrow r }}{r}\) (*)

=> đặc điểm về phương ,chiều và độ lớn của cường độ điện trường \(\overrightarrow E \)

Phương pháp giải bài tập điện trường - ảnh 1

*Giới hạn áp dụng: (*) chỉ áp dụng được cho các trường hợp sau:

Phương pháp giải bài tập điện trường - ảnh 2

+ Điện tích điểm

+ Vật có dạng hình cầu có điện tích phân bố đều

3. Hệ quả: \(\overrightarrow F = q.\overrightarrow E \)

\( \to \left\{ \begin{array}{l}q > 0 \to \overrightarrow F  \uparrow  \uparrow \overrightarrow E \\q < 0 \to \overrightarrow F  \uparrow  \downarrow \overrightarrow E \end{array} \right.\)

II- DẠNG 2: ĐIỆN TRƯỜNG DO NHIỀU ĐIỆN TÍCH GÂY RA

- Bước 1: Xác định vị trí điểm khảo sát và tìm các điện trường thành phần xuất hiện tại điểm đó (nếu có thể thì vẽ hình)

- Bước 2: Xác định điện trường tổng hợp tại điểm khảo sát theo nguyên lí chồng chất điện trường (viết dưới dạng vec tơ)

- Bước 3: Xác định giá trị điện trường tại điểm khảo sát bằng cách biến phương trình vec tơ thành phương trình đại số

- Bước 4: Biện luận và kết luận kết quả thu được.

III- ĐIỆN TRƯỜNG BỊ TRIỆT TIÊU (CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG TỔNG HỢP TÁC DỤNG TẠI 1 ĐIỂM BẰNG 0)

- Bước 1: Xác định vị trí điểm khảo sát và tìm các điện trường thành phần xuất hiện tại điểm đó (nếu có thể thì vẽ hình)

- Bước 2:  Xác định điện trường tổng hợp tại điểm khảo sát theo nguyên lí chồng chất điện trường (viết dưới dạng vec tơ)

 + Tại vị trí mà điện trường tổng hợp tại đó bị triệt tiêu ta có:

\({\overrightarrow E _M} = {\overrightarrow E _{1M}} + {\overrightarrow E _{2M}} + ..... + {\overrightarrow E _{nM}} = \sum\limits_{i = 1}^n {\overrightarrow {{E_{iM}}} }  = \overrightarrow 0 \)

+ Khi đó, lực điện tác dụng lên một điện tích diểm đặt tại đó sẽ bằng 0.

\({\overrightarrow F _M} = {\overrightarrow F _{1M}} + {\overrightarrow F _{2M}} + ..... + {\overrightarrow F _{nM}} = \sum\limits_{i = 1}^n {\overrightarrow {{F_{iM}}} }= \overrightarrow 0 \)

- Bước 3:  Xác định vị trí điểm khảo sát dựa vào điều kiện suy ra từ phương trình cho điện trường tổng hợp bằng 0

- Bước 4: Gọi ẩn và tìm nghiệm đó bằng cách biến phương trình vec tơ thành phương trình đại số

- Bước 5: Biện luận và kết luận kết quả thu được

Câu hỏi trong bài