Acid, base, muối

I. Khái niệm acid, base

Bài tập áp dụng:

Bài 1: Theo thuyết Arrhenius, chất nào sau đây là acid?

A. NaOH

B. BaSO₄

C. HCl.

D. NaCl

Lời giải: Theo thuyết Arrhenius, acid là chất khi tan trong nước phân li ra ion H⁺.

\[NaOH\,\, \to \,\,N{a^ + }\,\, + \,\,O{H^ - }\]

$BaS{O_4}\,\, \to \,\,B{a^{2 + }}\,\, + \,\,SO_4^{2 - }$

$HCl\,\, \to \,\,{H^ + }\,\, + \,\,C{l^ - }$

$NaCl\,\, \to \,\,N{a^ + }\,\, + \,\,C{l^ - }$

Vậy HCl là acid.

=> Đáp án: C

Bài 2: Dãy các chất và ion nào sau đây là base?
A. \(CO_3^{2 - },{\mkern 1mu} C{H_3}CO{O^ - },{\mkern 1mu} N{H_3}\)

B. \(CO_3^{2 - },{\mkern 1mu} C{H_3}CO{O^ - },{\mkern 1mu} ZnO\)

C. \(HCO_3^ - ,{\mkern 1mu} C{H_3}CO{O^ - },{\mkern 1mu} HSO_4^ - \)

D. \(Zn{(OH)_2},CO_3^{2 - },{\mkern 1mu} AlO_2^ - \)

Lời giải: Dãy chất và ion là base là $CO_3^{2 - },{\mkern 1mu} C{H_3}CO{O^ - },{\mkern 1mu} N{H_3}$

\[C{O_3}^{2 - }\; + {\text{ }}{H_2}O\; \rightleftarrows \;HC{O_3}^{ - \;} + {\text{ }}O{H^ - }\]

\[C{H_3}CO{O^ - }\; + {\text{ }}{H_2}O \rightleftarrows \;C{H_3}COOH{\text{ }} + {\text{ }}O{H^ - }\]

\[N{H_3}\; + {\text{ }}{H_2}O{\text{ }} \to {\text{ }}N{H_4}^{ + \;} + {\text{ }}O{H^ - }\]

=> Đáp án: A

II. Khái niệm về muối

1. Định nghĩa

Muối là hợp chất khi tan trong nước điện li ra các cation kim loại hoặc \(NH_4^ + \) và anion gốc acid.

Ví dụ:                                                  

$KN{O_3}{\mkern 1mu} {\mkern 1mu}  \to \,{\mkern 1mu} {K^ + } + {\mkern 1mu} {\mkern 1mu} N{O_3}^ - $

$N{H_4}Cl \to NH_4^ +  + C{l^ - }$

2. Phân loại

- Muối trung hòa là muối có anion gốc acid không còn hydrogen có khả năng phân li ra ion H⁺.

Ví dụ:  NaCl, CaSO₄, K₂CO₃, NH₄NO₃…

- Muối acid là muối có anion gốc acid còn hydrogen có khả năng phân li ra ion H⁺.

Ví dụ:  NaHSO₃, Ca(HSO₄)₂, KH₂PO₄,…

Bài tập áp dụng:

Bài 1: Muối là hợp chất khi tan trong nước phân li ra

A. kim loại và anion gốc acid

B. cation kim loại.

C. anion gốc acid.

D. cation kim loại (hoặc NH₄⁺) và anion gốc acid.

Lời giải: Muối là hợp chất khi tan trong nước điện li ra các cation kim loại hoặc $NH_4^ + $ và anion gốc acid.

=> Đáp án: D

Bài 2: Chất nào sau đây là muối acid?

A. Na₂CO₃.

B. Na₂SO₄.

C. NaCl.

D. NaHCO₃.

Lời giải: Muối acid là muối có anion gốc acid còn hydrogen có khả năng phân li ra ion H⁺.

Vậy NaHCO₃ là muối acid vì khi tan trong nước, NaHCO₃ có phương trình điện li là:

\[NaHC{O_3}{\text{ }} \to {\text{ }}N{a^ + }{\text{ }} + {\text{ }}HCO_3^ - \]

\[HCO_3^ - {\text{ }} \leftrightarrows {\text{ }}{H^ + }{\text{ }} + {\text{ }}CO_3^{2 - }\]

=> Đáp án: D

III. Chất lưỡng tính

- Chất lưỡng tính là chất vừa có tính acid, vừa có tính base

+ Hydroxide lưỡng tính: khi tan trong nước vừa có thể phân li như acid vừa có thể phân li như base Zn(OH)₂, Al(OH)₃, Cr(OH)₃,…

Ví dụ: Al(OH)₃ là hydroxide lưỡng tính.

• Phân li theo kiểu acid:                    \[Al{\left( {OH} \right)_3}\;\; \rightleftarrows \;\;Al{O_2}^ - \;{\text{ }}\; + \;{\text{ }}{H^ + }\;{\text{ }}\; + \;{\text{ }}{H_2}O\]
• Phân li theo kiểu base:                 \[Al{\left( {OH} \right)_3}\;\; \rightleftarrows \;{\text{ }}\;A{l^{3 + }}\;{\text{ }} + \;{\text{ }}3O{H^ - }\]

+ Oxit lưỡng tính: Al₂O₃, ZnO, Cr₂O₃,…

+ Muối acid của gốc acid yếu: NaHCO₃, NaHS, NaHSO₃, Na₂HPO₄, NaH₂PO₄…

+ Muối của acid yếu và base yếu: (NH₄)₂CO₃, CH₃COONH₄,…

Bài tập áp dụng: Chất nào sau đây là hydroxide lưỡng tính?

A. Ba(OH)₂.

B. Zn(OH)₂.

C. Mg(OH)₂.

D. NaOH.

Lời giải: Zn(OH)₂ là hydroxide lưỡng tính.

• Phân li theo kiểu acid:                    \[Zn{\left( {OH} \right)_2}\;\; \rightleftarrows \;\;Zn{O_2}^{2 - }\;{\text{ }}\; + \;{\text{ 2}}{H^ + }\;{\text{ }}\;\]
• Phân li theo kiểu base:                 \[Zn{\left( {OH} \right)_2}\;\; \rightleftarrows \;{\text{ }}\;Z{n^{2 + }}\;{\text{ }} + \;{\text{ }}2O{H^ - }\]

=> Đáp án: B