Tổng hợp câu hỏi nâng cao chương 8 - Phần 2

Cuối năm 1944 - đầu năm 1945, chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc. Quân Đồng minh liên tục giáng cho phát xít Nhật những đòn nặng nề. Tháng 8-1944, nước Pháp được giải phóng. Lực lượng Pháp theo phái Đờ Gôn ở Đông Dương ráo riết hoạt động, chờ thời cơ phản công quân Nhật Bản. Để tránh nguy cơ bị Pháp đánh từ phía sau, ngày 9-3-1945, Nhật bất ngờ đảo chính Pháp trên toàn cõi Đông Dương.

- Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin: bạo lực cách mạng phải dựa vào hai lực lượng và hai hình thức đấu tranh cơ bản: chính trị và vũ trang (quân sự) và kết hợp chặt chẽ giữa  hai lực  lượng và hai hình thức đấu tranh đó trong quá trình làm cách mạng

- Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một cuộc cách mạng bạo lực vì nó là cuộc nổi dậy của toàn dân tộc, lật đổ ách thống trị của phát xít Nhật dựa vào 2 lực lượng chủ yếu là lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang. Trong cách mạng, sự kết hợp giữa đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ tranh của 2 lực lượng này đã tạo nên sức mạnh áp đảo của toàn dân tộc, đưa đến thắng lợi cuối cùng

Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam là một cuộc cách mạng dân tộc dân chủ trong đó giải phóng dân tộc là tính chất điển hình vì:

- Nhiệm vụ số 1 của cuộc cách mạng là giải phóng dân tộc

- Lực lượng: quy tụ đến mức cao nhất lực lượng toàn dân tộc tham gia cuộc đấu tranh tự giải phóng

- Hình thức chính quyền: cách mạng thành công đã đưa tới sự ra đời của nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á- Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đây là chính quyền của toàn thể dân tộc Việt Nam, những người có tham gia đóng góp trong cuộc đấu tranh giành chính quyền chứ không phải của riêng giai cấp nào

- Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới là một cuộc cách mạng nhằm thực hiện những nhiệm vụ của cách mạng tư sản nhưng do giai cấp vô sản lãnh đạo, xu hướng phát triển sau đó là tiến hành cách mạng XHCN

Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam mang tính chất dân chủ tư sản kiểu mới vì

- Nhiệm vụ và thành quả cách mạng: giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của phát xít Nhật; xóa bỏ chế độ phong kiến; giải phóng nhân dân Việt Nam khỏi thân phân nô lệ, đưa họ trở thành người làm chủ đất nước

- Lãnh đạo: giai cấp vô sản với đội tiên phong là đảng cộng sản

- Xu hướng phát triển: cách mạng XHCN

Vai trò của mặt trận Việt Minh đối với thành công của cách mạng tháng Tám năm 1945:

- Xây dựng, phát triển khối đoàn kết dân tộc, khiến cho kẻ thù bị phân hóa, cô lập.

- Tập hợp giác ngộ rèn luyện lực lượng chính trị chuẩn bị cho cách mạng tháng Tám.

- Xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, tạo nên sức mạnh tổng hợp để nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền thành công ngay khi thời cơ đến.

- Lãnh đạo nhân dân đứng lên đấu tranh, đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa, lật đổ ách thống trị của phát xít Nhật, tay sai, thiết lập chính quyền cách mạng trong cả nước

- Mặt trận Việt Minh còn gắn liền sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam với cuộc đấu tranh chống phát xít trên thế giới, có đóng góp nhất định cho thắng lợi của quân đồng minh trong chiến tranh thế giới thứ hai.

Ngày 15-8-1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Điều kiện khách quan thuận lợi cho các dân tộc ở Đông Nam Á nổi dậy giành chính quyền đã đến.

- Trong điều kiện thuận lợi chung đó chỉ có 3 nước là Indonexia, Việt Nam, Lào giành được độc lập do cả 3 nước đã có sự chuẩn bị đầy đủ đường lối- phương pháp, lực lượng để chớp lấy cơ hội ngàn năm có một trước khi quân Đồng minh vào giải giáp quân đội phát xít

- Trong khi nhiều nước ở khu vực Đông Nam Á có xu hướng thân Đồng minh, quân Đồng minh đã sớm vào chiếm đóng nên thời cơ thuận lợi đã bị bỏ lỡ.

=> Nguyên nhân khách quan dẫn đến sự khác nhau trong mức độ thắng lợi của cuộc nổi dậy ở Đông Nam Á sau khi Nhật đầu hàng đồng minh là do thời điểm xuất hiện khác nhau của quân đồng minh ở các khu vực

- Cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam diễn ra có sự kết hợp hài hòa giữa nông thôn và thành thị. Trong đó cuộc khởi nghĩa ở thành thị nhằm vào các cơ quan đầu não của kẻ thù có tác dụng quyết định thắng lợi cách mạng.

- Cách mạng Trung Quốc 1946 - 1949 phát triển từ nông thôn tiến ra thành thị, lấy nông thôn bao vây thành thị. Lực lượng của Đảng cộng sản từng bước phát triển, kiểm soát các vùng đất ở nông thôn, sau đó dần tấn công và kiểm soát được các thành thị do Quốc dân đảng nắm giữ.

Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam đã đưa đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa- nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á. Vì nó không thuộc về riêng một giai cấp nào mà thuộc về toàn thể dân tộc Việt Nam

Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam đã:

- Lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp, phát xít Nhật, ngai vàng phong kiến, đưa Việt Nam từ một nước thuộc địa nửa phong  kiến trở thành quốc gia độc lập.

- Cách mạng đã đưa nhân dân Việt Nam từ thân phân nô lệ trở thành người làm chủ, xây dựng nên một chính quyền dân chủ nhân dân đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á

=> Thành quả lớn nhất mà cách mạng tháng Tám năm 1945 mang lại cho dân tộc Việt Nam là độc lập dân tộc và chính quyền nhà nước

Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945 ở Việt Nam chỉ diễn ra, giành thắng trong vòng 15 ngày và ít đổ máu là do Đảng Cộng sản Đông Dương đã có sự chuẩn bị chu đáo về mọi mặt trong suốt 15 năm để chớp lấy điều kiện thuận lợi.

Cụ thể:

- Chuẩn bị về đường lối, phương pháp đấu tranh kể từ cương lĩnh trị năm 1930

- Chuẩn bị về lực lượng: chính trị, vũ trang và căn cứ địa cách mạng. Song song với đó là quá trình tập dượt, rèn luyện họ qua thực tiễn đấu tranh như phong trào 1930-1931, 1936-1939, khởi nghĩa Bắc Sơn, Nam Kì, cao trào kháng Nhật cứu nước…           

Khoảng thời gian từ khi Nhật đầu hàng Đồng minh đến trước khi quân Đồng minh vào giải giáp quân đội Nhật là thời cơ ngàn năm có một, điều kiện thuận lợi nhất để nhân dân Việt Nam tổng khởi nghĩa giành chính quyền:

+ Kẻ thù chính của Việt Nam là phát xít Nhật đã gục ngã, kẻ thù mới vẫn chưa xuất hiện

+ Tầng lớp trung gian khi Nhật đảo chính Pháp mới chỉ hoang mang dao động nay đã ngả hẳn về phía cách mạng

+ Đảng cộng sản Đông Dương đã có sự chuẩn bị đầy đủ về đường lối, phương pháp, lực lượng; quần chúng nhân dân đã sẵn sàng hành động

Đáp án C: thời điểm quân Đồng minh vào Dông Dương cũng là lúc thời cơ cách mạng qua đi. Nếu đứng lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền sẽ phải đối mặt với nhiều kẻ thù cùng một lúc. Tổng khởi nghĩa nếu giành thắng lợi cũng phải đổ máu nhiều

Trong bản tuyên ngôn độc lập Hồ Chí Minh đọc trước quốc dân ngày 2-9-1945 tại quảng trường Ba Đình đã khẳng định “nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập”. Sở dĩ, Hồ Chí Minh lại khẳng định như vậy là do

- Độc lập, tự do là các quyền cơ bản tối thiểu của tất cả các dân tộc trên thế giới và đã được thừa nhận trong Hiến chương của Liên hợp quốc

- Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh liên tục của nhân dân Việt Nam trong gần 1 thế kỉ nên cần được công nhận. Với thắng lợi của cách mạng tháng Tám năm 1945, nhân dân Việt Nam đã lật đổ được ách thống trị của thực dân Pháp, phát xít Nhật, chế độ phong kiến

- Thắng lợi của cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam đã góp phần vào thắng lợi của quân Đồng minh trong chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945), nên nền độc lập của Việt Nam xứng đáng được quốc tế công nhận

Đáp án D: tuyên bố phi thực dân hóa của Liên hợp quốc ra đời năm 1960