Bài tập: Khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền

- Đáp án A: Cách mạng tháng Tám là cuộc cách mạng mang tính bạo lực, kết hợp giữa đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang.

- Đáp án B: Cách mạng tháng Tám có tính dân tộc điển hình, có tính dân chủ nhưng không điển hình.

- Đáp án C: Cách mạng tháng Tám không mang tính cải lương, nó nhắm trúng kẻ thù của dân tộc lúc này phát xít Nhật, thực hiện nhiệm vụ quan trọng nhất là giải phóng dân tộc.

- Đáp án D: Cách mạng mạng tháng Tám mang cả tính dân tộc và tính dân chủ nhưng tính dân tộc điển hình hơn.

Ngày 15-8-1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Điều kiện khách quan thuận lợi cho các dân tộc ở Đông Nam Á nổi dậy giành chính quyền đã đến. Trong điều kiện thuận lợi chung đó chỉ có 3 nước là Indonexia, Việt Nam, Lào giành được độc lập do cả 3 nước đã có sự chuẩn bị đầy đủ đường lối- phương pháp, lực lượng để chớp lấy cơ hội ngàn năm có một. Trong khi nhiều nước ở khu vực Đông Nam Á có xu hướng thân Đồng minh, quân Đồng minh đã sớm vào chiếm đóng nên thời cơ thuận lợi đã bị bỏ lỡ.

Có thể khẳng định Cách mạng tháng Tám ở nước ta có hình thái vận động rất phong phú so với cách mạng ở một số nước trên thế giới. Cụ thể, Cách mạng tháng Tám có ba hình thái vận động cơ bản sau:

- Thứ nhất: “Trong cao trào chống Nhật, cứu nước, những cuộc khởi nghĩa từng phần đều nổ ra ở nông thôn. Đến khi tổng khởi nghĩa tháng Tám bắt đầu, 28 tỉnh…đã khởi nghĩa từ xã lên huyện rồi lên tỉnh hoặc từ ngoại thành vào nội thành”.

- Thứ hai: “Có 24 tỉnh…đã khởi nghĩa từ tỉnh lị và kết thúc ở huyện và xã”. Trong số 24 tỉnh này có tỉnh Bạc Liêu.

- Thứ ba: “Còn lại 7 tỉnh…thì thành thị và nông thôn cùng khởi nghĩa một ngày”.

=> Cuộc cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam diễn ra có sự kết hợp hài hòa giữa nông thôn và thành thị. Trong đó cuộc khởi nghĩa ở thành thị nhằm vào các cơ quan đầu nào của kẻ thù có tác dụng quyết định thắng lợi cách mạng

Sau khi Nhật đảo chính Pháp, Nhật độc chiếm Đông Dương => Đảng ta xác định và đưa ra mục tiêu “đánh đổ phát xít Nhật” => Từ thời điểm này Nhật và tay sai là đối tượng của cách mạng => Sau khi Nhật đầu hàng đồng minh (15-8-1945) – kẻ thù duy nhất của ta đã gục ngã hoàn toàn => Chớp lấy cơ hội này, ta đã tiến hành tổng khởi nghĩa tháng Tám giành thắng lợi.

Về vai trò của lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang trong cách mạng tháng Tám:

- Lực lượng chính trị: quan trọng, quyết định thắng lợi của cách mạng tháng Tám.

- Lực lượng vũ trang: xung kích, hỗ trợ lực lượng chính trị.

Cách mạng tháng Tám và cách mạng dân tộc dân chủ (1946 - 1949) ở Trung Quốc đều diễn ra cả ở thành thị và nông thôn. Tấn công và lần lượt giải phóng những vùng đất do kẻ thù kiểm soát.

Cách mạng tháng Tám để lại bài học về xây dựng, củng cố và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân: Thắng lợi của Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945 là một minh chứng hùng hồn trong thực tiễn, khẳng định vai trò và sức mạnh của quần chúng nhân dân trong cách mạng, của khối đại đoàn kết: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công", với các hình thức vận động, tập hợp và quy tụ quần chúng phù hợp, hoạt động hiệu quả. Đặc biệt, các hình thức Mặt trận, trong đó Mặt trận Việt Minh "coi quyền lợi dân tộc cao hơn hết thảy, Việt Minh sẵn sàng giơ tay đón tiếp những cá nhân hay đoàn thể, không cứ theo chủ nghĩa quốc tế hay quốc gia, miễn thành thực muốn đánh đuổi Nhật, Pháp để dựng lên một nước Việt Nam tự do độc lập”, với các tổ chức quần chúng như Phụ nữ cứu quốc, Thanh niên cứu quốc, Nông dân cứu quốc…. đã không chỉ quy tụ, mà còn là nơi các tầng lớp nhân dân tham gia tham đóng góp sức mình vào công việc của của nước nhà.

Với ý nghĩa đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ngày nay phải tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phải đổi mới phương thức hoạt động, đa dạng hóa các hình thức tổ chức, để phát huy vai trò, nhất là giám sát và phản biện xã hội, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Việt Nam bắt đầu từ năm 1884 đã trở thành thuộc địa của Pháp, sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Cách mạng tháng Tám đã đập tan ách thống trị của đế quốc thực dân, làn cho nước Việt Nam hoàn toàn độc lập. Vì thế, cách mạng tháng Tám mang tính chất điển hình là cách mạng giải phóng dân tộc.

Thời điểm phát xít Nhật đầu hàng đồng minh cho đến trước khi quân đồng minh kéo vào nước ta để giải giáp quân đội Nhật là thời cơ ngàn năm có một (thời cơ khách quan thuận lợi). Để từ đó, Đảng Cộng sản Đông Dương lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành chính quyền trong cả nước.

Lực lượng vũ trang được xây dựng ở Việt Nam trong giai đoạn 1939-1945 là Trung đội Cứu quốc quân I.