Bài tập: Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế (1921 – 1925)

Tình hình nước Nga Xô viết khi bước vào thời kì hòa bình xây dựng đất nước:

- Nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.

- Tình hình chính trị không ổn định. Các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá gây bạo loạn ở nhiều nơi.

- Chính sách cộng sản thời chiến đã lạc hậu kìm hãm nền kinh tế, khiến nhân dân bất bình.

=> Nước Nga Xô viết lâm vào khủng hoảng. => Loại trừ đáp án C.

Những nội dung của Chính sách kinh tế mới về nông nghiệp:

- Nhà nước thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực. Thuế lương thực nộp bằng hiện vật.

- Sau khi nộp đủ số thuế đã quy định từ trước mùa gieo hạt, nông dân toàn quyền sử dụng số lương thực dư thừa và được tự do bán ra thị trường.

=> Loại trừ đáp án D.

Bằng việc thực hiện chính sách kinh tế mới, chỉ sau một thời gian ngắn, nền kinh tế quốc dân nước Nga Xô viết có những chuyển biến rõ rệt.

Bảng thống kê sản lượng một số sản phẩm kinh tế của nước Nga (1921-1923)

Chính sách kinh tế mới do Lê-nin đề xướng đã được Đảng Bôn-sê-vích thông qua tại Đại hội Đảng lần thứ X nhằm khắc phục khủng hoảng, nhanh chóng hàn gắn vết thương chiến tranh và phát triển kinh tế.

Đại hội lần thứ nhất các Xô viết toàn Liên bang, diễn ra cuối tháng 12-1922, đã tuyên bố thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô).

Đại hội lần thứ nhất các Xô viết toàn Liên bang, diễn ra cuối tháng 12-1922, đã tuyên bố thành lập Liên bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô), gồm 4 nước cộng hòa Xô viết đầu tiên là Nga, U-crai-na, Bê-lô-rút-xi-a và Ngoại Cáp-ca-dơ.

Chính sách kinh tế mới ở Liên Xô bắt đầu từ nông nghiệp. Nhà nước đã thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực. Thuế lương thực nộp bằng hiện vật. Sau khi nộp đủ thuế đã quy định từ trước mùa gieo hạt, nông dân toàn quyền sử dụng số lương thực thừa và tự do bán ra thị trường.

Nội dung Chính sách kinh tế mới được thực hiện từ năm 1921 bao gồm:

- Nông nghiệp: thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực, (ban hành thuế nông nghiệp).

- Công nghiệp:

+ Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng.

+ Tư nhân xây dựng những xí nghiệp nhỏ, dưới 20 công nhân.

+ Khuyến khích nước ngoài đầu tư vào nước Nga.

+ Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt.

+ Nhà nước chấn chỉnh việc tổ chức sản xuất, quản lí sản xuất nông nghiệp.

+ Phần lớn các xí nghiệp chuyển sang chế độ tự hạch toán kinh tế, cải tiến chế độ tiền lương nhằm nâng cao năng suất lao động.

=> Loại trừ đáp án: B

Chính sách kinh tế mới là sự chuyển đổi kịp thời từ nền kinh tế do Nhà nước nắm độc quyền về mọi mặt sang nền kinh tế nhiều thành phần, nhưng vẫn đặt dưới sự kiểm soát của nhà nước. Với chính sách này, nhân dân Xô viết đã vượt qua những khó khăn lớn, phấn khởi sản xuất và hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế.

=> Chính sách kinh tế mới đã chuyển từ nền kinh tế nhiều thành phần, đặt dưới sự kiểm soát của nhà nước.

Trong Chính sách kinh tế mới, nhà nước giữ vai trò kiểm soát, điều tiết nền kinh tế nhưng vẫn để nó vận hành theo cơ chế thị trường thay vì việc nắm độc quyền về mọi mặt và quản lý theo cơ chế mệnh lệnh như trong chính sách cộng sản thời chiến.

Trong nội dung của cải cách kinh tế trong lĩnh vực công nghiêp:

 Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng.

+ Tư nhân xây dựng những xí nghiệp nhỏ, dưới 20 công nhân có sự kiểm soát của nhà nước.

+ Khuyến khích nước ngoài đầu tư vào nước Nga.

+ Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt một số ngành như: công nghiệp, giao thông vận tải, ngân hàng, ngoại thương.

+ Phần lớn các xí nghiệp chuyển sang chế độ tự hạch toán kinh tế, cải tiến chế độ tiền lượng và nâng cao năng suất lao động.

=> Bản chất của chinh sách kinh tế mới là chuyển từ nền kinh tế nhà nước nắm độc quyền về mọi mặt sang nền kinh tế nhiều thành phần.

Từ chính sách kinh tế mới ở Nga, Việt Nam có thể rút ra những bài học kinh nghiệm cho công cuộc đổi mới đất nước hiện nay:

- Xác định đúng vai trò quyết định của nông dân đối với thành công của sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là đối với những nước có nền kinh tế tiểu nông, nông dân chiếm đại đa số trong dân cư.

- Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa công nghiệp và nông nghiệp, xây dựng liên minh công nông trên cơ sở cả chính trị và kinh tế.

- Thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần có sự kiểm soát của nhà nước. Con đường đi từ nền kinh tế nhiều thành phần đến nền kinh tế xã hội chủ nghĩa phải qua những bước trung gian, những hình thức quá độ.

- Đổi mới quản lý kinh tế theo hướng chuyển từ biện pháp hành chính thuần túy sang biện pháp kinh tế.

Trong quá trình khôi phục kinh tế giai đoạn 1921-1925, Liên Xô đã dùng nông nghiệp làm điểm xuất phát để khôi phục kinh tế.

Chính sách kinh tế mới là sự chuyển đổi kịp thời từ nền kinh tế do Nhà nước nắm độc quyền về mọi mặt sang nền kinh tế nhiều thành phần, nhưng vẫn đặt dưới sự kiểm soát của Nhà nước.

Nguyên nhân để nông nghiệp được chọn làm điểm xuất phát là nhu cầu về thị trường về sản phẩm nông nghiệp lớn

Năm 1921, chính sách kinh tế mới của Liên Xô được thực hiện, nhanh chóng đưa Liên Xô vượt qua khủng hoảng và phát triển.

Điểm sáng tạo của Lê nin trong công cuộc khôi phục kinh tế ở Liên Xô là xây dựng nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước.

"NEP" là cụm từ viết tắt của Chính sách kinh tế mới do Lê-nin đề xướng (1921).

Trong Chính sách kinh tế mới của Liên Xô, Nhà nước nắm vai trò quản lí và điều tiết nền kinh tế quốc dân.

Năm 1921, nước Nga Xô viết bước vào thời kì hòa bình xây dựng đất nước trong hoàn cảnh cực kì khó khăn. Nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng, tình hình chính trị ổn định, các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá, gây bạo loạn ở nhiều nơi. Trong bối cảnh đó, tháng 3-1921, Đảng Bônsêvích Nga đã quyết định thực hiện Chính sách kinh tế mới (NEP).