Tìm hiểu chung
Video hướng dẫn giải
Bố cục: 3 phần
- Khổ 1: Bức tranh chiều xuân trên bên vắng.
- Khổ 2: Bức tranh chiều xuân trên đường đê.
- Khổ 3: Bức tranh chiều xuân trên cánh đồng.
Câu 1
Video hướng dẫn giải
Câu 1 (trang 52 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2)
- Bức tranh làng quê mộc mạc, êm dịu, thanh bình với những hình ảnh bình dị, quen thuộc, thơ mộng: mưa bụi, con đò, dòng sông, quán tranh, hoa xoan, con đê, đàn sáo, trâu bò, đồng lúa…
- Bức tranh tĩnh lặng, thanh nhã, tươi tắn, đượm buồn:
+ Các đối tượng được miêu tả trong trạng thái nhẹ nhàng, khoan thai: "mưa đổ bụi êm êm", "đàn sáo… vu vơ", "cánh bướm rập rờn", "trâu bò thong thả".
+ Không khí tĩnh lặng, bâng khuâng: "quán đứng im lìm", "đồng lúa ướt lặng", "trâu bò thong thả cúi ăn mưa",…
+ Màu sắc tươi tắn, giàu sức sống: màu tím hoa xoan, màu đen của đàn sáo, màu rực rỡ của cánh bướm, màu xanh rờn của đồng lúa, màu thắm đỏ của chiếc yếm.
+ Bức tranh có nhiều điểm nhấn độc đáo: mưa đổ bụi, trâu bò cúi ăn mưa; cô nàng yếm thắm đang lao động chợt giật mình bởi đàn cò con.
=> Sự độc đáo của bức tranh nằm ở việc tác giả thâu tóm rất thành công linh hồn của làng quê Bắc Bộ ngày xuân với những nét đẹp đặc trưng không thể nhầm lẫn.
Câu 2
Video hướng dẫn giải
Câu 2 (trang 52 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2)
- Không khí thơ mộng, đêm đềm, tĩnh lặng thể hiện qua:
+ Hình ảnh dân dã, hài hòa, êm dịu trong tổng thể bức tranh làng quê thanh bình.
+ Từ ngữ gợi hình, gợi cảm: sử dụng hiệu quả biện pháp nhân hóa ("đò biếng lười", "quán tranh đứng im lìm…"), cách diễn đạt độc đáo ("cúi ăn mưa", "cỏ non tràn biếc cỏ")…
+ Bút pháp lấy động tả tĩnh: cái giật mình của cô gái khi đàn cò vụt bay ra.
- Nhịp sống nhẹ nhàng, chậm rãi, khoan thai thể hiện qua:
+ Hệ thống từ láy gợi cảm diễn tả trạng thái nhẹ nhàng, êm đềm của đối tượng.
+ Thiên nhiên và con người được miêu tả trong nhịp điệu chậm rãi, khoan thai.
Câu 3
Video hướng dẫn giải
Câu 3 (trang 52 SGK Ngữ Văn 11 Tập 2)
- Thống kê các từ láy: "êm êm", "im lìm", "tơi bời", "vu vơ", "rập rờn", "thong thả".
- Tác dụng của các từ láy:
+ Đặc điểm: hầu hết các từ láy trên đều mang vần bằng và đều diễn tả đặc điểm giảm nhẹ của tính chất và hoạt động (trừ từ láy tơi bời).
+ Tác dụng:
> Diễn tả tinh tế và chính xác trạng thái của các đối tượng được miêu tả ("mưa", "quán tranh", "hoa xoan", "đàn sáo", "cánh bướm", "trâu bò"), đó là trạng thái nhẹ nhàng, đều đều, yên ắng rất hài hòa, êm dịu.
> Đem lại hiệu quả gợi hình, gợi cảm, gợi không khí bâng khuâng và nhịp điệu khoan thai, êm ả của cuộc sống yên bình nơi làng quê Bắc Bộ.
Tổng kết
| - Vẻ đẹp chiều xuân bình dị, đơn sơ mộc mạc của làng quê Bắc Bộ. - Tình yêu làng quê, đất nước sâu sắc và thiết tha. |
